نمونه سوالات تشریحی فصل 24 مطالعات اجتماعی نهم همراه با جواب تشریحی

مصرف کننده

فعالیت اقتصادی

الگوی مصرف

ستانده ­ها

کسب سود بیشتر

حفظ محیط زیست

بهره ­وری

نهاده ها - فرایندها

هر جامعه­ ای برای ادامۀ زندگی و رفع نیازهای خود ناگزیر است از منابع طبیعی استفاده کند و ابزار و وسایل مورد نیاز خود را تولید کند. به این کار «فعالیت اقتصادی» می­ گویند.

1. تولید کالا: کار کشاورزان در مزرعه و باغ و کارگران در کارگاه­ ها و کارخانه ­ها و ...
2. خدمات: کار معلمان، پزشکان، پلیس­ ها و کارمندان و ...

افرادی که خدمات و کالاهای تولید شده را مبادله می ­کنند و به دست مصرف کنندگان می ­رسانند.

همۀ تولیدکنندگان و توزیع کنندگان به نوبۀ خود مصرف کننده­ اند. افراد در این فعالیت­ ها با هم ارتباط برقرار می­ کنند. بدین ترتیب، هیچ جامعه ­ای نمی­تواند بدون فعالیت ­های اقتصادی به حیات خود ادامه دهد و در همۀ جوامع، چرخه تولید، توزیع و مصرف وجود دارد و همواره بین افراد، روابط اقتصادی برقرار می ­شود.

باید بهره ­وری را در تولید و توزیع افزایش دهیم و الگوی مصرف را نیز عقلانی کنیم.

نهاده: منابع طبیعی، معدن، مواد خام و انرژی، نیروی کار، سرمایه و سایر هزینه ­ها

فرایند: روش­ های تولید یا توزیع

ستانده: کالا یا خدمت

باید در نهاده ها یا فرایندهای تولید تغییرات مطلوبی ایجاد کرد. برای مثال، در کارگاهی روزی ۱۰ جفت کفش تولید می ­شود و صاحب کارگاه می­ تواند با اجاره کردن یک ساختمان به قیمت ارزان­ تر و آموزش دادن و تشویق نیروی کار (نهاده)، ابداع یک روش جدید یا اختراع یک وسیله (فرایند)، میزان تولید را به ۱۳ جفت کفش در روز افزایش دهد.

تولید، وسیله ­ای است که انسان از طریق آن نیازهای ضروری خود را رفع می­ کند و به مسائل مهم ­تر می ­پردازد.

خیر؛ زیرا نابودی و تخریب طبیعت، خود هزینه­ های مجدد و مشکلات جبران ناپذیری برای ما به وجود می ­آورد.

بهره ­وری سبز یعنی از ابزارها، روش­ ها و فناوری­ های مختلف در همۀ مراحل تولید، توزیع و مصرف به طوری استفاده کنیم که تأثیرات مضر و منفی فعالیت­ ها بر محیط زیست به حداقل ممکن برسد.

وضیعت چندان مطلوبی ندارد. مصرف برق و بنزین در ایران چند برابر میانگین جهانی است. ضایعات محصولات کشاورزی و اتلاف آب در بخش کشاورزی در ایران زیاد است.

اقتصاد مقاومتی یعنی در شرایط سخت بتوانیم کمترین اتلاف هزینه را داشته باشیم، روی پای خود بایستیم، از تولید ملی حمایت کنیم، از اسراف بپرهیزیم و از منابع و امکانات حداکثر استفاده را بکنیم. محور اصلی اقتصاد مقاومتی، بهره ­وری است.

هر جامعه ای برای ادامه زندگی و رفع نیازهای خود ناگزیر است از منابع طبیعی استفاده کند و وسایل مورد نیاز خود را تولید کند. به این کار “فعالیت اقتصادی” گفته می شود.

برای افزایش بهره‌وری در فعالیت های اقتصادی، باید بهره‌وری را در تولید و توزیع افزایش دهیم و الگوی مصرف را نیز عقلانی کنیم.

به این معناست که با روش های مناسب، هزینه های خود را با حفظ کیفیت کالا با خدمات، کاهش دهیم و در مقابل، خروجی های فعالیت اقتصادی خود (ستانده) را افزایش دهیم.

خیر چون با افزایش هزینه و تولید ثابت، قیمت کالا بالا می رود.

از دیدگاه اسلام، طبیعت و منابع طبیعی، آیات و نشانه های حکمت خداوند و نعمت های الهی هستند. و انسان حق استفاده بی رویه از طبیعت و لطمه زدن به آن را ندارد. همچنین از منظر اسلام، اقتصاد و تولید وسیله اند نه هدف یعنی تولید وسیله ای است که انسان از طریق آن نیازهای ضروری خود را رفع می کند و به مسائل مهم تر می پردازد.

در دنیای امروز، تولید با هدف کسب سود بیشتر انجام می گیرد و سودجویان بدون توجه به تخریب و نابودی طبیعت همچنان به تولید بیشتر ادامه می دهند.

چون افزایش تولید و فعالیت های اقتصادی اگر به محیط زیست لطمه بزند، با اصول بهره‌وری سازگار نیست زیرا نابودی و تخریب طبیعت، خود هزینه های مجدد و مشکلات جبران ناپذیری برای ما به وجود می آورد.

مصرف گرایی

مشکلاتی چون کم آبی شدید در منطقه، خشک شدن مزارع و تخلیه روستاها و یا افزایش احتمال بروز زمین لرزه را به دنبال دارد که جبران آنها بسیار دشوار است.

آموزش کشاورزان در این زمینه و نظارت بر میزان مصرف سموم و کودهای شیمیایی و همچنین ترویج شیوه های جدید کشاورزی .