نمونه سوالات تشریحی فصل 15 تاریخ دهم ایران و جهان باستان همراه با جواب تشریحی

مردمان جنوب غربی فلات ایران

زبان ایلامی

خط و زبان ایلامی

زبان های ایرانی

شاخه ای از گروه زبان های هند و ایرانی که اقوام هند و ایرانی پیش از جدا شدن از یکدیگر، با آن سخن می گفتند.

گروه بزرگ زبان های هند و اروپایی

سه دوره:

1. دوره کهن
2. دوره میانه
3. دوره نو

زبان فارسی باستان

زبان قوم پارس بوده که در زمان هخامنشیان رواج داشته است.

خط میخی

کتاب اوستا و متون مربوط به آن و ...

تقریبا از زمان سقوط هخامنشیان تا سقوط ساسانیان و حتی اوایل دوره ی اسلامی

• زبان پارتی یا پهلوی اشکانی
• زبان فارسی میانه یا پهلوی ساسانی

در دربار اشکانی و نیز در مناطق شمال و شمال شرقی ایران

زبان فارسی باستان

در دربار ساسانی و در نواحی جنوب و جنوب غربی ایران

به زبان هایی که در دوران اسلامی به تدریج در نقاط مختلف ایران گسترش یافت.

زیرا نقل شفاهی بر کتابت ترجیح داشت.

اسناد سیاسی و تا حدودی اسناد اقتصادی

داستان های حماسی و عاشقانه ی مادی و نیز برخی اشعار آن زمان

مربوط به زمان هخامنشیان است و داستان هزار و یک شب بر اساس آن شکل گرفته است.

در زمان اشکانیان

شاعران و موسیقی دان ها و داستانگوها که داستان های ملّی و پهلوانی را از حفظ برای مردم می خواندند. پس داستان از سینه به سینه به نسل های بعد منقل می کردند.

این داستان ها بعدها در تدوین خدای نامه ها و سرودن شاهنامه فردوسی مورد استفاده قرار گرفتند.

در حقیقت این گوسان ها بودند که داستان های ملی و پهلوانی را سینه به سینه به نسل های بعد منتقل می کردند.

به زبان و خط پهلوی ساسانی.

شاید ابتدا به زبان پارتی یا زبان پهلوی اشکانی سروده شده اند.

اصل و ریشه ی اشکانی دارند.

در موضوعات:

• ادبی
• دینی
• حقوق
• تاریخ
• جغرافی
• پند و اندرز

ایرانیان باستان به تعلیم و تربیت و پرورش فرزندانی دانا و پرهیزکار و خردورزی تأکید می کردند.

شامل تربیت جسمانی، اخلاقی، اجتماعی، دینی، شغلی و حرفه ای

تا پنج یا هفت سالگی در خانه و زیر نظر مادر آداب و رسوم و ... را یاد می گرفتند. مراحل بعدی آموزش و پرورش اغلب در خارج از خانه و در مدرسه و یا آموزشگاه انجام می گرفت.

فقط فرزندان خاندان شاهی، درباریان و اشراف و مؤبدان می توانستند به مدرسه بروند و تحصیل کنند اما دیگر اقشار از آموزش محروم بودند و فرزندان حرفه ی پدران را می آموختند.

آموختن اصول زردشت، آداب و رسوم، کمی خواندن و نوشتن.

البته گروه های مختلف آموزش های ویژه ای می دیدند. مثلا شاهزادگان و فرزندان اشراف و امرا، به فراگیری دانش های سیاسی، کشورداری، فنون رزمی و... می پرداختند. فرزندان موبدان، تعالیم دینی و اوستایی را آموزش می دیدند. فرزندان دبیران نیز خط و زبان، ادبیات و حساب فرا می گرفتند.

فقط به موبدان اختصاص داشت. آنان بر معارف دین زرتشت، ادبیات پهلوی و برخی دیگر از علوم زمان خود تسلط داشتند.

موبدان زردشتی

انواع ورزش ها مثل سوارکاری

از مندرجات اوستا، شاهنامه فردوسی، کتیبه ها و گزارش های تاریخ نویسان یونانی و رومی

مطالبی درباره ی پزشکی، دامپزشکی، ستاره شناسی، حکمت، امور اجتماعی و حقوقی و علوم طبیعی

دوره ی هخامنشیان

بین النهرین، مصر، هند، ایلام، آسیای صغیر

پیشرفت علوم در این دوره از دوره های قبل بسیار بیشتر بود. پادشاهان ساسانی به نشر علوم و گرامیداشت دانشمندان و رفاه حال آن ها توجه می کردند. ایرانیان همواره علاقه مند بودند که از علوم دیگر اقوام بهره برند.

جنبش علمی نیرومندی در ایران پدید آمد.

خسرو انوشیروان

دانشگاه جُندی شاپور (نزدیک دزفول) در دوره ی ساسانی

• پزشکی
• فلسفه
• نجوم
• الهیات

• ایرانی
• هندی
• یونانی

مثل دانشگاه های پزشکی امروزی دارای بیمارستان هایی بود که دانشجویان در کنار آموزش های نظری به صورت عملی نیز با درمان بیماران آشنا می شدند.