نمونه سوالات تشریحی فصل 15 جامعه شناسی دهم همراه با جواب تشریحی

پدیده هایی مثل شناسنامه، پرچم، جنگ، احزاب و گروه های سیاسی ، قوای سه گانه، قانون اساسی و …. وجه اشتراک آنها این است که علاوه بر هویت فرهنگی از هویت سیاسی نیز برخوردارند.

موجودی که بتواند کاری را با آگاهی و اراده خود انجام دهد، دارای قدرت است

انسان به دلیل اینکه کارهای خود را با آگاهی و اراده انجام می دهد، کنشگری قدرتمند است.

 ۱- قدرت فردی ۲- قدرت اجتماعی

امت اسلامی باید از پذیرش طاغوت و قدرت های غیرالهی خودداری کند و در شکل گیری امامت و ولایت الهی بر اساس موازین و ارزش های اسلامی هوشمند و فعال باشد.

عنوان «جمهوری» در این ترکیب به معنای به رسمیت شناختن حضور موثر مردم در نظام سیاسی است و کلمه «اسلامی» نشان دهنده این است که فعالیت های این نظام بر اساس عقاید و ارزش های اسالمی سازمان پیدا می کنند.

لیبرال دموکراسی با فرهنگ جدید غرب که رویکردی دنیوی به عالم هستی دارد، سازگار است

نوعی نظام سیاسی که ادعا می کند با خواست و اراده اکثریت مردم سازمان می یابد، هیچ حقیقت و فضیلت فطری را به رسمیت نمی شناسد. و حکومتی دنیوی و این جهانی است.

مدینه فاضله جامعه ای است که بر اساس سنت و قوانین الهی شکل می گیرد از نظر او حقیقت با اراده الهی تعیین می شود و با کمک عقل و وحی شناخته می شود و جوامعی را که آرمان ها و ارزش هایشان الهی و عقلانی نباشد جوامع جاهله می نامد.

جمهوری یعنی حاکمیت اکثریت مردم بر اساس حقیقت و فضیلت و دموکراسی یعنی حاکمیت اکثریت مردم بر اساس خواست و اراده افراد می باشد

ارسطو، حاکمیت اکثریت را در صورتی که بر مدار خواسته های آن ها باشد، دموکراسی می نامد؛ زیر دموکراسی به معنای حاکمیت مردم است و در این نوع حاکمیت، مردم بر اساس خواسته ها و تمایلات خود حکومت می کنند.

به دو دسته تقسیم می شوند:

۱) نظام های سیاسی که بر مَدار احکام و قوانین الهی سازمان می یابند.

۲) نظام های سیاسی سکولار و دنیوی، فقط ارزش ها و آرمان های دنیوی و این جهانی را مد نظر قرار می دهد

به دو دسته تقسیم می شوند.

۱) نظام هایی که در آن ها حاکم یا حاکمان بر اساس اهداف و اغراض و امیال خود تصمیم می گیرند. یعنی هر تصمیمی را جایز می دانند.

۲) نظام هایی که در آن حاکم یا حاکمان بر اساس حقیقت و فضیلت و با توجه به موازین عقلی تصمیم می گیرند.

به سه دسته: ۱) بر اساس کمیت افراد تأثیرگذار (تعداد حاکمان)

۲) بر اساس روش تصمیم گیری (روش حکومت)

۳) بر اساس دین مَداری یا دنیا مَداری

نظام سیاسی اگر به ارزش های فرهنگی جامعه وفادار بماند، با استفاده از مدیریت سیاسی خود، به بسط و توسعه‌ی فرهنگ کمک می کند و اگر از ارزش ها و آرمان های جامعه دور شود زمینه بحران های فرهنگی و هویتی را فراهم می سازد

نظام سیاسی بر نظام های دیگر، به ویژه نظام فرهنگی اثر می گذارد و از آن ها تأثیر می پذیرد. به این صورت که نظام فرهنگی عقاید، ارزش ها و اصول حاکم بر نظام سیاسی را تأمین می کند و اگر عملکرد نظام سیاسی در جهت عقاید و ارزش های فرهنگی جامعه باشد، نظام فرهنگی، مقبولیت دارد؛ اما اگر نظام سیاسی به دلایل داخلی و یا تحت تأثیر و فشار عوامل خارجی، از اصول و ارزش های فرهنگی خود عدول کند، نظام فرهنگی مقبولیت نظام سیاسی را کاهش می دهد.

 هر جهان اجتماعی به تناسب هویت و فرهنگ خود، آرمان ها و ارزش های ویژه ای دارد و نمی تواند بدون سیاستی مناسب به ارزش ها و آرمان های خود دست یابد

هنگامی که قدرت بر خلاف حکم و قانون الهی باشد، و تبعیت از قدرت از روی احساس رضایت باشد

اگر کسی که قدرت بر آن اعمال می شود، از آنچه انجام می دهد احساس رضایت داشته باشد این قدرت مقبول است و اگر فعالیتش را با اکراه و تنها برای فرار از پیامدهای ناگواری که از طرف صاحب قدرت پدید می آید انجام دهد، قدرت مقبولیت ندارد.

هر گاه قدرت برای رسیدن به هدفی معین سازمان پیدا کند.

حق و باطل 

مدار مقبولیت

مشروعیت

اقتدار

مقبولیت

تبعیت با رضایت

تبعیت با کراهت

جلب تبعیت

هویت اجتماعی 

محدود