گام به گام با هم بیندیشیم صفحه 5 درس مولکول ها در خدمت تندرستی شیمی (3)

 1ــ چربی ها، مخلوطی از اسیدهای چرب 1 و استرهای بلند زنجیر (با جرم مولی زیاد) هستند. با توجه به شکل های زیر به پرسش های داده شده پاسخ دهید.

آ) کدامیک فرمول ساختاری یک اسید چرب و کدامیک فرمول ساختاری یک استر با جرم مولی زیاد را نشان می دهد؟ چرا؟
ب) بخشهای قطبی و ناقطبی هر مولکول را مشخص کنید

پ) دانش آموزی الگوی زیر را برای نمایش یک مولکول اسیدچرب و یک استرسنگین ارائه کرده است. در هر یک از این مولکول ها بخش قطبی و بخش ناقطبی را مشخص کنید

ت) نیروی بین مولکولی غالب در چربیها از چه نوعی است؟ چرا؟
ث) چرا چربی ها در آب حل نمیشوند؟ توضیح دهید

2- صابون را میتوان نمک سدیم اسید چرب دانست. فرمول همگانی این نوع صابونها که جامد هستند، RCOONa  بوده  که در آن R یک زنجیر هیدروکربنی بلند است. ساختار زیر نوعی صابون را نشان میدهد. با توجه به آن به   پرسشها پاسخ دهید.

آ) بخشهای قطبی و ناقطبی آن را مشخص کنید
ب) کدام بخش صابون آبدوست و کدام بخش آبگریز است؟
پ) هر گاه مخلوط مقداری از این صابون و آب را هم بزنید، مولکولهای صابون در سرتاسر مخلوط پخش میشوند. از این تجربه درباره نیروهای جاذبه بین صابون و آب چه نتیجه ای می گیرید؟ توضیح دهید
ت) هرگاه مقداری صابون مایع را در روغن بریزید و مخلوط را به هم بزنید، مخلوطی مانند شکل فوق به دست میآید. با توجه به این مشاهده، درباره درستی جمله زیر گفت وگو کنید

                                               « صابون ماده ای که هم در آب و هم در چربی حل می شود.»

1- آ) (1) اسید چرب و (2) استر بلند زنجیر است .

ب)

پ)

ت) واندروالس ، زیرا بخش بزرگی از مولکول را بخش ناقطبی ( زنجیر بلند کربنی ) تشکیل داده است.

ث) با توجه به اینکه بخش بزرگی از مولکول های آنها را زنجیرهای بلند هیدروکربنی و آب گریز تشکیل می دهد انحلال پذیری بسیار ناچیزی در آب دارند ، به طوریکه در عمل ، چربی ها در آب حل نمی شوند .

2- آ)

ب) بخش قطبی ، آبدوست و بخش ناقطبی آن ، آب گریز است .

پ) نیروی جاذبه میان مولکول های آب و صابون به اندازه ای است که سبب حل شدن و پخش شدن صابون در آب می شود . به دیگر سخن ، نیروی جاذبه میان مولکول های آب و صابون از میانگین نیروهای جاذبه میان مولکول های آب و مولکول های صابون بیشتر است .

ت) صابون دارای مولکول های دو بخشی است که به کمک بخش قطبی به طور عمده در آب و به کمک بخش ناقطبی به طور عمده در آب و روغن حل می شود . رفتاری که از مولکول هایی مانند آن انتظار می رود .