جواب سخنی با والدین صفحه 151 درس 10 از من تا خدا هشتم (میوۀ شیرین ایمان)

رفتار غیر صادقانه با فرزندان چیست؟

رفتار غیر صادقانه صرفاً دروغ گفتن نیست، بلکه شامل طیف وسیعی از رفتارها می‌شود که در آن‌ها صداقت کامل وجود ندارد. نمونه‌های رایج عبارتند از:

وعده‌های توخالی: قول دادن به فرزند که اگر کار خاصی را انجام دهد (مثلاً مشقش را بنویسد یا اتاقش را مرتب کند)، برایش جایزه‌ای می‌خرید، اما بعداً به آن وعده عمل نمی‌کنید.

پنهان‌کاری یا «دروغ مصلحتی»: نگفتن حقیقت کامل درباره موضوعات، حتی با نیت خوب. مثلاً گفتن «سگ‌مان فرار کرده» به جای گفتن حقیقت در مورد مرگ حیوان خانگی.

تهدیدهای غیر واقعی: استفاده از تهدیدهایی که قصد اجرای آن‌ها را ندارید. مثلاً: «اگر باز هم این کار را بکنی، دیگر دوستت ندارم» یا  «می‌گذارمت و می‌روم.»

رفتار دوگانه (ریاکاری): منع کردن فرزند از کاری در حالی که خودتان آن را انجام می‌دهید. مثلاً به فرزندتان می‌گویید دروغ گفتن بد است، اما خودتان جلوی او به تلفن دروغ می‌گویید.

پاسخ‌های سربالا: دادن جواب‌های بی‌ربط یا مبهم برای تمام کردن گفتگو یا طفره رفتن از پاسخ به سؤالات کنجکاوانه کودک.

این رفتارها چگونه به رابطه عاطفی لطمه می‌زند؟

لطمه‌ای که این رفتارها به رابطه والد و فرزندی می‌زند، عمیق و گاهی جبران‌ناپذیر است. مهم‌ترین آسیب‌ها عبارتند از:

1 فروریختن دیوار اعتماد: اعتماد، شالوده اصلی هر رابطه عاطفی است. کودکان به طور غریزی به والدین خود به عنوان یک «لنگرگاه امن» و منبع حقیقت نگاه می‌کنند. وقتی کودک متوجه می‌شود که این منبع قابل اتکا نیست و حقیقت را نمی‌گوید، احساس ناامنی شدیدی می‌کند. این بی‌اعتمادی می‌تواند تا بزرگسالی ادامه یابد.

2 ایجاد اضطراب و سردرگمی: کودکی که نتواند به حرف والدینش تکیه کند، در دنیایی پر از عدم قطعیت زندگی خواهد کرد. او مدام در حال حدس زدن حقیقت است و این موضوع باعث اضطراب و سردرگمی او می‌شود.

3 آموزش دروغ‌گویی: کودکان، رفتار را بیش از کلام می‌آموزند. وقتی والدین به راحتی دروغ می‌گویند یا صداقت ندارند، به فرزند خود این پیام را می‌دهند که دروغ گفتن ابزاری قابل قبول برای حل مشکلات یا فرار از موقعیت‌های ناخوشایند است.

4 کاهش صمیمیت و فاصله عاطفی: وقتی اعتماد از بین برود، صمیمیت نیز کاهش می‌یابد. فرزند یاد می‌گیرد که دیگر مسائل، ترس‌ها و احساسات واقعی خود را با والدینش در میان نگذارد، زیرا مطمئن نیست که پاسخ صادقانه‌ای دریافت کند یا اصلاً جدی گرفته شود.

5 تضعیف اقتدار والدین: اقتدار سالم والدین بر پایه احترام و اعتماد بنا می‌شود، نه ترس. وقتی کودک متوجه عدم صداقت والدینش می‌شود، احترامی که برای آن‌ها قائل است خدشه‌دار شده و دیگر حرف‌شنوی لازم را از آن‌ها نخواهد داشت.

به طور خلاصه، صداقت مانند چسبی است که رابطه عاطفی والدین و فرزندان را محکم نگه می‌دارد. هر رفتار غیر صادقانه، مانند قطره‌ای اسید، این چسب را ضعیف‌تر می‌کند.