گام به گام کارگاه تحلیل فصل 3 صفحه 77 درس استعاره علوم و فنون ادبی (2)

1- غزل زیر را بخوانید و موارد خواسته شده را پاسخ دهید:

جان به لب داریم و همچون صبح خندانیم ما         دست و تیغ عشق را زخم نمایانیم ما

از سیاهی داغ ما هرگز نمی آید برون                 در سواد آفرینش آب حیوانیم ما

پشت چون آیینه بر دیوار حیرت داده ایم           والۀ خار و گل این باغ و بستانیم ما

از شبیخون خمار صبحدم آسوده ایم                  مستی دنباله دار چشم خوبانیم ما

خرقه از ما می ستاند نافۀ مشکین نفس            از هواداران آن زلف پریشانیم ما

حلقة چشم غزالان حلقة زنجیر ماست               دائم از راه نظر در بند و زندانیم ما

گر چراغ بزم عالم نیست صائب کلک ما            چون ز بخت تیره دائم در شبستانیم ما؟

(صائب)

الف) ویژگی های شعر صائب را در غزل بررسی کنید.

ب) شعر را از نظر زیبایی شناسی تحلیل نمایید.

پ) وزن شعر را بنویسید.

2- متن زیر را از نظر زیبایی شناسی و ویژگی های فکری بررسی نمایید:

»مجموعهای می بایست از هر دو عالم روحانی و جسمانی که هم محبّت و بندگی به کمال دارد و هم علم و معرفت به کمال دارد تا بار امانت مردانه و عاشقانه در سفت جان کشد»       (نجم الدین رازی)

1- الف) مضامین تازه مانند شبیخون خمار- دیوار حیرت. بیت سوم نشانگر ذوق و اندیشه صائب است

ب) تشبیهات بسیار زیاد است همچو صبح خندان هستیم.(بیت 1) ، ما آب حیوانیم. (بیت 2) ، ما مانند آیینه ایم و دیوار حیرت. (بیت 3)

استعاره وتشخیص : دست و تیغ عشق. (بیت 1) ، شبیخون خمار. (بیت 4) ، نافه مشکین نفش. (بیت 5)

جان به لب داریم : کنایه. (بیت 1)

پ) فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن

2- روحانی و جسمانی : تضاد، تکرار کلمه کمال- بارامانت : تشبیه ، سفت جان : استعاره  ،  فکری : درون گرایی و توجه به عالم معنوی.