در سال های گذشته با نوشتن اعداد به رقم و حروف جایگذاری رقمهای یک عدد در جدول ارزش مکانی وهمچنین خواندن آنها و سپس گسترده نویسی عددها آشنا شدید که در اینجا به یادآوری آن ها می پردازیم.
در این جدول بالاترین ردیف نشان دهنده ی طبقه ی اعداد است. همچنین منظور از حرف ی همان یکان و حرف د همان دهگان و حرف ص همان صدگان می باشد.
در یک جدول ارزش مکانی ممکن است نام طبقه ی یکی ها نوشته نشود.
برای خواندن یک عدد از روی جدول ارزش مکانی کافی است که از بزرگترین طبقه شروع کنیم و عدد مربوط به هر طبقه را نوشته و پس از آن نام طبقه را به همراه یک و بنویسیم در ضمن نام طبقه ی یکی، نوشته نمی شود. به این ترتیب عدد موجود در جدول بالا را به صورت زیر می خوانیم:
بیست و هفت میلیارد و چهار میلیون و شصت و سه هزارو دو «و» سی و چهار هزارم
در عدد بالا بزرگ ترین رقم یکان میلیارد می باشد.
با ارزش ترین رقم هر عدد اولین رقم در سمت چپ آن و کم ارزش ترین رقم هر عدد، اولین عدد سمت راست آن عدد می باشد.
۲۷۰۰۴۰۶۳۰۰۲/۰۳۴
کم ارزش ترین رقم (اولین رقم سمت راست) =4
با ارزش ترین رقم (اولین رقم سمت چپ=2
برای تعیین طبقه یا مرتبه ی یک رقم در یک عدد بهتر است که آن عدد را در یک جدول ارزش مکانی قرار دهیم. البته می توانیم بدون جدول هم این کار را انجام دهیم به این ترتیب که از سمت راست و از یکان عدد سه رقم جدا کنیم و بین قسمت های جدا شده علامت و قرار دهیم تا عدد مربوطه به هر طبقه مشخص شود.
مثال
عدد ۸۳۵۰۰۱۷۳۴۶/۵۲۸۱ را با حروف بنویسید. سپس مرتبه ی هر یک از ارقام ۷، ۴ و ۲ را مشخص کنید.
ابتدا از یکان عدد ( یعنی ۶) به سمت چپ سه رقم سه رقم جدا می کنیم:
\(8350017346/5281 \to 8\,,\,350\,,\,017\,,\,346/5\,,\,281\)
پس عدد فوق را به صورت زیر می نویسیم و می خوانیم:
هشت میلیارد و سیصد و پنجاه میلیون و هفده هزار و سیصد و چهل و شش و پنج هزار و دویست و هشتاد و یک هزارم
رقم ۷ در مرتبه ی یکان طبقه ی ،هزار رقم ۴ در مرتبه ی دهگان طبقه ی یکی و رقم ۲ در مرتبه ی صدم طبقه ی اعشاری قرار دارد.
در نوشتن یک عدد با یک تعداد رقم داده شده رقم صفر نمیتواند با ارزش ترین مکان یعنی اولین رقم سمت چپ عدد قرار بگیرد چون صفر پشت عدد، خوانده نمی شود.
جدول ارزش مکانی مربوط به نمایش یک عدد را میتوانیم به صورت زیر هم نمایش دهیم و با استفاده از این جدول هر عددی را به صورت گسترده ی آن هم بنویسیم به این ترتیب که عدد مورد نظر را در جدول جایگذاری نموده و به ترتیب رقم های آن را با توجه به مرتبهی آنها با هم جمع کنیم دقت داشته باشید که اگر رقم مربوط به یکی از مرتبه،ها صفر ،باشد آن را در گسترده ی عدد نمی نویسیم.
مثال
عدد ۴۳۵۰۷۰۱۸/۰۴۹ را به صورت گسترده بنویسید.
ابتدا عدد را در جدول ارزش مکانی جایگذاری میکنیم و به ترتیب هر رقم را در مرتبه ی آن ضرب نموده و در آخر همگی آن ها با هم جمع می کنیم.
\( \Rightarrow 40000000 + 3000000 + 500000 + 70000 + 10 + 8 + 0/04 + 0/009\) گسترده ی عدد