نامگذاری اعداد و قواعد آن

مفرد:

اعداد ۱ تا ۱۰ و أعداد ۱۰۰ ، ۱۰۰۰ ، ۱۰۰۰۰۰۰ و ... ( اعداد یک بخشی ) 

مركب:

أعداد ۱۱ تا ۱۹ ( اعداد دو بخشی ) 

عقود: 

أعداد ۲۰ ، ۳۰ ، ٤٠ ، ٥٠ ، ٦٠ ، ۷۰ ، ۸۰ و ۹۰ ( اعداد یک بخشی با علامت جمع)

معطوف: 

أعداد ۲۱ تا ۲۹ ، ۳۱ تا ۳۹ .. ۹۱۰ تا ۹۹ و ... (اعدادی دو یا چند بخشی که بینشان حرف عطف « و » هست .(

مباحث مطابقت ، عدم مطابقت و ویژگیهای ریز عدد و معدود جزء اهداف آموزشی کتاب نیست ؛ اما آگاهی از این قواعد می تواند ما را در انجام بهتر ، صحیحتر و سریعتر تمارین کتاب یاری نماید

عدد ۱ و ۲

همانگونه بیان شد عدد ۱ و ۲ پس از اسم خودشان یعنی معدود می آیند و نقش صفت تأکیدی را دارند بنابر این ، این اعداد همانند صفت ، در جنس ( مذکر و مؤنث ) ، عدد ( مفرد ، مثنی ، جمع ) و حرکات ( ----- ) با معدود خود مطابقت می کنند ؛ مانند : قرأت كتاباً واحداً . قَرَأْتُ مَجَلَة واحدة هذان ، طائران اثنان . رأيت هذين الطائرين الاثنين . هاتان ، طائرتان اثنتان . رأيت هاتَينِ الطائِرتَينِ الاثنَتَينِ

أعداد ۳ تا ۱۰

أعداد 3 إلى ۱۰ معمولاً به صورت مفرد می آیند و بر اساس نقشی که می پذیرند حرکت میگیرند ؛ این اعداد از نظر جنس مغایر (برعکس) معدودند و معدود نیز بعد از اعداد به صورت جمع و مجرور می آید و نقش مضاف الیه را دارد

معیار برای تعیین مذکر و یا مؤنث بودن معدود ، شکل مفرد آن است .

معدود در اعداد اصلی به هر صورت که باشد به صورت مفرد ترجمه می شود

عدد ۱۱

عدد مرکب ۱۱ دو حالت بیشتر ندارد

أحَدَ عَشَرَ » برای معدود مذكر و إحْدَى عَشَرَةَ » برای معدود مؤنث و هر دو جزء آن مبنی بر فتح است .

معدود در عدد « ۱۱ » ، مفرد و منصوب میباشد و نقش تمییز را دارد

عدد ۱۲

عدد مركب ۱۲ چهار حالت دارد

دو حالت برای مذكر اثنا عَشَرَ ، اثنى عَشَرَ » و دو حالت برای مؤنث « اثنتا عَشَرَةَ ، اثْنَتَيْ عَشَرَةَ . .

جزء اول عدد ۱۲ » معرب بوده و همانند مثنی با آن عمل میشود و جزء دوم آن مبنی بر فتح است .معدود در عدد « ۱۲ » ، مفرد و منصوب میباشد و نقش تمییز را دارد 

اعداد ۱۳ تا ۱۹

أعداد مرکب ۱۳ تا ۱۹ دو جزء دارند ؛ جزء اول یعنی رقم یکان آن از نظر جنس مذکر و مؤنث مغایر (برعکس) معدود است و جزء دوم یعنی رقم دهگان آن از نظر جنس مذکر و مؤنث ) مطابق معدود است .

ضمناً هر دو جزء این اعداد مبني بر فتح بوده و معدود آن مفرد و منصوب است 

اعداد ۲۰ ، ۳۰ ، ... تا ۹۰

أعداد عقود ( ۲۰ ، ۳۰ .... ۰ ( ۹۰ ) همانند جمع مذکر سالم هستند لذا از نظر جنس همیشه مذگرند ؛ معدود نیز در این اعداد مفرد و منصوب است

اعداد ۲۱ تا ۲۹ ، ۳۱ تا ۳۹ . .... ۱۱ تا ۹۹ و ...

رقم یکان در اعداد معطوف ( ۲۱ ) تا ۲۹ ، ۳۱ تا ۳۹ ، ... ، ۹۱ تا ۹۹ و .... قبل از دهگان می آید و از لحاظ جنس در برابر معدود ، همانند ۱ تا ۱۰ است و رقم دهگان آن همانند جمع مذکر سالم بوده و از نظر جنس همیشه مذکر است ؛ معدود نیز در این اعداد مفرد و منصوب است

اعداد ۱۰۰ ، ۲۰۰ ، ۳۰۰ و .....

أعداد ۱۰۰ ، ۲۰۰ ، ... ، ۹۰۰ ، ۱۰۰۰ ، ۱۰ و ۱۰۰۰۰۰۰۰ از نظر جنس همیشه ثابتند ؛ معدود در این اعداد مفرد و مجرور است