هفت ویژگی حیات

تعریف حیات دشوار است ..

بنابراین ناچار معمولا به جای تعریف حیات ویژگی های جانداران را معرفی می کنیم . می توان گفت کل جانداران همه این هفت ویژگی را باهم دارند :

جاندار زنده یعنی قدرت تولید مثل مستقل در هر زمان و مکان مناسب را داشته باشد برای مثال ویروس ها زنده نیستند زیرا در شرایط خاص و در داخل ساوا و بافت زنده فعالیت می کنند

ویژگی هاي جانداران :

1.نظم و ترتیب :

با توجه به شکل می توان گفت هرچه قدر از رده بندي اصلی به فرعی یعنی از کلیات به جزیات برویم شباهت افزایش و تفاوت ها کاهش می یابد در ضمن تنوع جاندار کم شده و تعداد نیز کم میشود لذا احتمال امیزش افزایش می یابد البته امیزش موفق در سطح گونه انجام می شود.

2.هم ایستایی (هومئوستازی): محیط جانداران همواره در تغییر است ؛اما جانداران می توانند وضع درونی پیکر خود را در حد ثابتی نگه دارد مثلا وقتی سدیم خون افزایش می یابد دفع ان از طریق ادرار زیاد می شود.

اگر در یک روز گرم تابستانی ورزش کنید عرق میکنید .احتمالا متوجه خواهید شد که از مقدار ادرار شما کاسته خواهد شد .می دانید چرا؟ چون بدن شما در نتیجه عرق کردن آب از دست می دهد و بنابراین مقدار ادرار را کاهش می دهد تا آب از دست رفته را جبرن کند .

کمبود آب اکسیژن و مواد مغذی یا انباشته شدن مواد دفعی یاخته ها مثل کربن دی اکسید و مواد دفعی نیتروژن دار از جمله مواردی اند که ادامه حیات را تهدید می کنند . حفظ وضعیت درونی بدن در محدوده ثابت برای تداوم حیات ضرورت دارد مجموعه اعمالی را که برای پایدار نگه داشتن وضعیت درونی بدن انجام می شود هم ایستایی (هومئوستازی) می نامند . هم ایستایی از ویژگی های اساسی همه موجودات زنده است.

اگر وضعیت درونی بدن از تعادل خارج شود بعضی از مواد بیش از حد لازم یا کمتر از حد به یاخته می رسند، بسیاری از بیماری ها در نتیجه برهم خوردن هم ایستایی پدید می آیند برای مثال: در دیابت شیرین مقدار قند خون افزایش می یابد که عوارض جدی چون بیماری قلبی نابینایی و نارسایی کلیه را در بر دارد .دستگاه دفع ادرار در حفظ هم ایستایی بدن نقش اساسی دارد حفظ تعادل آب اسید باز یون ها و نیز دفع مواد سمی و مواد زائد نیتروژن دار از جمله وظایف کلیه اند که با ساختن ادرار به انجام می رسد .

می توان گفت هم ایستایی را مجموعه اندام ها با کمک هم انجام میدهند نمونه بارز انها دستگاه گردش خون و ایمنی می باشد .براي مثال دستگاه تنفسی اگر نتواند اکسیژن و تنفس سلولی سلول هاي خونی را تامین کند دستگاه گردش خون و ایمنی نیز ضعیف میشوند و براي مثال اگر پوست نباشد باز هم عفونت و کاهش ایمنی انجام میشود اگر استخوان نباشد در مغز استخوان خونسازي انجام نشده لذا باز هم ایمنی ضعیف میشود اگر سیستم دفعی کار نکند مواد زاید دفعی باز هم اختلال در عملکرد دستگاههای بدن دیده میشود

رشد و نمو : جانداران رشد و نمو می کنند و اطلاعات ذخیره شده در دنای جانداران الگو رشد و نمو همه جانداران را تنظیم می کند گیاهان برای رشد و نمو به مواد مختلفی نیاز دارند که این مواد را از هوا آب یا خاک اطراف خود جذب می کنند .کربن دی اکسید یکی از مهم ترین موادی است که گیاهان جذب می کنند.

کربن اساس ماده آلی و بنابراین یکی از عناصر مورد نیاز گیاهان است این گاز به همراه سایر گاز ها از راه فضاهای بین یاخته ای به گیاه وارد می شود . مقداری از کربن دی اکسید هم با حل شدن در آب به صورت بی کربنات در می آید که می تواند توسط برگ ها و یا ریشه جذب شود. سایر مواد مغذی هم بیشتر از طریق خاک جذب می شوند

رشد و نمد دو اصطلاح آشنا هستند و ما در زندگی روزمره به فراوانی از آنها استفاده می کنیم . این دو اصطلاح در زیست شناسی مفاهیم ویژه ای را در بر دارند :

رشد یعنی بزرگ شدن بخش های تشکیل دهنده یک جاندار ، یا تشکیل بخش هایی در بدن یک جاندار که مشابه بخش های قبلی باشد . مثلا پیدایش انشعابات ریشه ،ساقه و برگ های جدید ،نوعی رشد محسوب می شود.

پدیده تمایز اغلب همراه با رشد صورت می گیرد . تمایز به معنی ایجاد یک ویژگی جدید در یک یا تعدادی سلول است . کسب ویژگی های جدید توسط یک سلول با تغییرات ساختاری و بیوشیمیایی همراه است رشد و تمایز در طول زمان منجر به تشکیل موجود زنده ای می شوند که پیچیدگی های ساختاری و متابولیسم دارد.

نمو یعنی عبور از یک مرحله زندگی به مرحله دیگر که همراه با تشکیل بخش های جدید است . مثلا تشکیل گل روس گیاهی که فاقد گل بوده است. نوعی نمو است . باید توجه داشت که رشد و نمو اغلب همراه با یکدیگر و هماهنگ با یکدیگر انجام می شود .

می توان رشد و نمو را از تنفس سلولی شروع کرد . با توجه به شکل همه سلول هاي زنده به نوعی باید تک پاره اي از جمله گلوکز را از محیط دریافت کرده و به تجزیه ان بپردازند و با این کار گرما و انرژي تولید کنند .همه سلول ها باید براي رشد و ماده سازي انرژي زیستی تولید کنند لذا همه سلول هایی که قدرت رشد و تقسیم دارند ؛ قطعا انزیم دارند ، اگر رشد با اضافه شدن قسمت هاي تکراري باشد فقط رشد است اما اگر هم رشد و هم پیدایش بخش جدید باشد نمو است .البته ناگفته نماند که همه این واکنش ها نیازمند واکنش هایی هستند که تولید غذا می کنند مثال بارز فتوسنتز است که با کمک انزیم روبیسکو و .. در چرخه کالوین . انجام میشود و قند ساخته شده به شکل هاي دی ساکارید و پلی ساکارید ذخیره میشود

فرایند جذب و استفاده از انرژی:

جانداران انرژی می گیرند ؛ از آن برای انجام فعالیت های زیستی خود استفاده می کنند و بخشی از آن را به صورت گرما از دست می دهند ؛ مثلا گنجشک غذا می خورد و از انرژی آن برای گرم کردن بدن و نیز برای پرواز و جست و جوی غذا استفاده می کند.

توضیج بسیار جامع و تفصیلی از غذا سازي در گیاهان :

ابتدا نور خورشید با برخورد به غشاي کلروپلاست به فتوسیستم هاي دو و یک در انها برانگیختگی ایجاد می کند این الکترون به شکل مولکول هاي پر انرژي موقت ذخیره می شود  ATP ,NADPH

غشاي کلروپلاست یعنی همان غشاي تیلاکوئید در تولید این انرژي موثر است در این کار و مرحله انزیم تجزیه کننده اب نیز موثر است لذا گیاهان همیشه به اب نیاز دارند

سپس این مولکول هاي واسطه براي چرخه کالوین انرژي و الکترون می برند و با تکرار این چرخه قند هاي سه کربنی تولید میشود

نکته : دراین بین نقش اب فراموش نشه البته اب با مسیر زیر به برگ میرسند

اب ابتدا از لایه روپوست سپس پوست جذب شده و با عبور از لایه درون پوست و استوانه اوندي بالاخره به اوند چوبی میرسد و در این اوند

به سمت بالا حرکت می کند . براي حرکت اب نیروهایی از جمله فشار ریشه اي و مکش تعرقی و هم چسبی و ...کمک کننده هستند

اوند چوبی می تواند تراکیید یا عناصر اوندي باشداوند هاي چوبی بعد از بلوغ می میرند لذا اندامک و متابولیسم ندارند و ساختار هاي عادي سلول گیاهی را ندارند در داخل این سلو ها مایعی در جریان است (همان شیره خام) ودر دیواره خود موادي شامل پروتئین و سلولز دارند

اب به میان برگ رسیده و به تک تک سلول هایی که روبیسکو دارند کمک کرده تا فتوسنتز انجم دهد بعد از انجام فتوسنتز گلوکز از

سلول هاي فتوسنتز کننده وارد اوند هاي ابکشی شده و به تمام قسمت هاي گیاهحرکت کرده تا سلول هی زنده از قند ساخته شده استفاده کنند .

با توجه به شکل زیر قند براي حرکت خود نیاز به فشاري دارد که مقداري از این فشار با ورود اب از داخل اوند هاي چوبی به ابکشی تامین میشود. همه سلول هاي گیاهی داراي سوراخ هایی هستند که این سواخ ها باعث ارتباط مواد خام یا الی شده می باشد

پاسخ به محیط :همه جانداران به محرکه های محیطی پاسخ می دهند ؛ مثلا ساقه گیاهان به سمت نور خم می شود در این خمیدگی هورمون اکسین نقش دارد این هورمون از راس ساقه ترشح و کمی پایین تر اثرات خود را اعمال می کند .اکسین باعث افزایش انعطاف پذیري سلول ها میشود . لذا در نرم کردن دیواره سلول ها نقش دارد

تولید مثل:جانداران موجوداتی کم و بیش شبیه خود را به وجود می آورند . یوزپلنگ همیشه از یوزپلنگ زاده میشود

سازش با محیط :جانداران ویژگی هایی دارند که برای سازش و ماندگاری در محیط به آنها کمک می کنند مانند موهای سعید خرس قطبی