همان سرپرستی و رهبری معنوی انسان ها و مرتبه ی بالاتری از ولایت ظاهری است؛ چگونگی و علت (عامل) آن: پیامبر (ص) با انجام وظایف بندگی و عبودیت در مسیر قرب الهی به مرتبه ای از کمال نایل شد که می توانست عالم ماورای طبیعت را مشاهده کند و در عالم خلقت تصرف نماید. نمونه ها:
به اذن خدا، شفای بیمار
دفع بلا از شخص یا جامعه
رفع حاجات مردم در صورت مصلحت
هدایت بندگان از طریق امدادهای غیبی و الهامات روحی و معنوی و تصرف در قلوب، (مانند آموزش حضرت علی (ع) که فرمودند: روزی رسول خدا (ص) هزار باب از علم به رویم گشود که از هر کدام، هزار باب دیگر گشوده می شد.)
میزان بهره مندی از ولایت معنوی؛ بستگی به درجه ایمان و عمل دارد؛ (ایمان بیشتر = استعداد و لیاقت بیشتر برای دریافت هدایت معنوی (هدایت معنوی به تناسب لیاقت و ظرفیت افراد، شکل های مختلف دارد: مثلاً عالمی پاک به صورت الهام در خواب یا بیداری ایشان را ببیند.
1 رسول خدا ولايت معنوی و ولايت ظاهری جامعه را برعهده دارد.
2 ولايت معنوی بالاتر از ولايت ظاهری است.
3 ولايت معنوی پيامبر نتيجه ی عبوديت و بندگی در مسير قرب الهی است.