اجزای دستگاه حرکتی

الف- اسکلت استخوانی

ب- ماهیچه های اسکلتی

الف- اسکلت استخوانی: شامل دو بخش محوری و جانبی می باشد. استخوان های جمجمه (شامل کاسۀ جمجمه و استخوان های چهره) و همچنین استخوان های ستون مهره ها و دنده ها و جناغ تشکیل دهندۀ اسکلت محوری هستند بقیۀ استخوان ها اسکلت جانبی را تشکیل می دهند.

نکته: استخوا نها بخشی از اسکلت انسان هستند مثلا غضروف نیز در اسکلت انسان وجود دارد.

نکته: بخش جانبی نقش بیشتری در حرکات دارد یعنی بخش محوری هم نقش کمی در حرکات دارد مانند حرکاتی که دندهها انجام م یدهند

نکته: کوچکترین استخوان بدن، استخوان رکابی است که جزء اسکلت محوری حساب م یشود و بزر گترین استخوان،استخوان ران است که جزء اسکلت جانبی محسوب می شود.

نکات شکلی اسکلت انسان

1-استخوان های ترقوه و کتف هر دو در هر دو نمای جلویی و عقبی قابل مشاهده هستند.

2- در محل مفصل آرنج که از نوع لولایی می باشد سه استخوان بازو، زند زبرین و زند زیرین نقش دارند.

3- استخوان زند زبرین (بالایی) به انگشت شست نزدیکتر است.

4-استخوان ناز کنی در مفصل زانو شرکت ندارد و این مفصل فقط بین استخوان های درش تنی و ران قرار دارد و نازک نی با درشت نی مفصل ثابت دارند.

5-دوازده جفت دنده در هر فرد وجود دارد که دو جفت انتهایی به جناغ متصل نیستند ولی بقیه به کمک غضروف به استخوان جناغ متصل هستند.

6-کمترین استخوان ها از نظر تعداد استخوان های دراز هستند.

7- تمام استخوان های جانبی به صورت زوج هستند درحالی که بعضی از استخوان های اسکلت محوری به صورت فرد هستند مانند استخوان جناغ.

اعمال استخوان ها

1-پشتیبانی شامل تعیین شکل بدن و ایجاد چارچوبی برای استقرار اندام ها.

2-حفاظت از بخش هایی مانند مغز، نخاع، قلب و شش ها

3- در مورد استخوان های متحرک، انقباض ماهیچه های متصل به آن ها باعث حرکت می شود.

4- تولید یاخت ههای خونی در مغز قرمز استخوان که بسیاری از استخوا نها دارند.

5- ذخیرۀ مواد معدنی مانند فسفات و کلسیم.

6- کمک به سخن گفتن، شنیدن و جویدن.

انواع استخوان ها

1-دراز: مانند استخوان بازو ، ران ، استخوان های ساعد و ساق پا.

2-کوتاه: استخوان های مچ دست و یا پا و استخوان های انگشتان دست و پا.

3-پهن: استخوان های جمجمه و یا لگن ، دنده ها و استخوان های نی ملگن.

4-نامنظم: استخوان های مهره ها.

انواع بافت استخوانی

فشرده(متراکم): یاخته های استخوانی به صورت استوانه های ه ممرکز قرار گرفته اند که بین آ نها مادۀ زمین های قرار گرفته و در مرکز تمام استوانه ها مجرای هاورس قرار دارد.

اسفنجی: سلول ها و مادۀ زمین های استخوان، به صورت تیغه های نامنظم قرار دارند و بین این تیغه ها حفره هایی وجود دارد که توسط رگ ها و مغز قرمز استخوان پرشده است.

توجه1: مادۀ زمینه ای در استخوان فشرده و اسفنجی تفاوتی ندارند و از موادی مانند کلاژن و مواد معدنی بویژه موادِکلسیم دار تشکیل شده است.

توجه 2: در مجرای هاورس رگ های خونی و اعصاب وجود دارند که در استخوان فشرده از طریق مجاری افقی و یا مایل به یکدیگر و همچنین به حفرات استخوان اسفنجی راه دارند.

نکته: مجاری مرکزی سیستم های هاورس(مجاری هاورس) نباید با مجرای مرکزی استخوان های دراز اشتباه شود چون در مجاری هاورس رگ های خونی و اعصاب قرار دارند ولی مجرای مرکزی استخوان های دراز، مغز زرد وجود دارد که بیشتر از چربی تشکیل شده است.

توجه1: در حفرات بین تیغه های استخوانی در استخوان اسفنجی، هم رگ های خونی و اعصاب و هم مغز قرمز استخوان وجود دارد که وظیفه اش تولید سلول های خونی و گرده هاست.

توجه 2: در شرایط کم خونی شدید ممکن است مغز زرد به مغز قرمز تبدیل شود.

نکته: سلول های استخوانی حالت منشعب دارند و از طریق انشعابات خود که در کانال هایی در زمینۀ این بافت قرار دارند با یکدیگر ارتباط دارند البته دور این انشعابات مایع بین یاخت های کمی وجود دارد.

نکته: در یک فرد سالم و در شرایط معمول،بسیاری از استخوان ها در تولید یاخته های خونی نقش دارند چون بسیاری از استخوان ها دارای مغز قرمز هستند.

نکته: در اطراف استخوان، بافت پیوندی رشت های وجود دارد که رگ ها و اعصاب از این بافت است که به درون استخوان نفوذ می کند البته این بافت در دو سر استخوان های دراز وجود ندارد و به جای آن غضروف وجود دارد.

نکته: در بافت استخوانی فشرده تعدادی از سلول های استخوانی به صورت استوانه های هم مرکز نیستند.

نکته: قطر سیاهرگِ درون مجرای هاورس از قطر سرخرگِ درون آن بیشتر است.

نکته: در هر مجرای هاورس یک سرخرگ و یک سیاهرگ وجود دارد و رگ لنفی وجود ندارد.