صفحه رسمی مای درس

اطلاع از آخرین تغییرات، جوایز و مسابقات مای درس
دنبال کردن

استقرار نظام جمهوری اسلامی

پاسخ تایید شده
2 ماه قبل
0
[شاه کلید مای درس] | استقرار نظام جمهوری اسلامی
bookmark_border دوازدهم انسانی
book تاریخ (3) ایران و جهان معاصر
bookmarks فصل 11 : استقرار و تثبیت نظام جمهوری اسلامی
2 ماه قبل
0

استقرار نظام جمهوری اسلامی

اقدامات دولت موقت با همراهی شورای انقلاب برای استقرار نظام جمهوری اسلامی:

  1. برگزاری همه پرسی تعیین نظام سیاسی جدید
  2. تدوین قانون اساسی
  3. شکل گیری هیئت دولت بر اساس قانون اساسی جدید
  4. تأسیس نهادهای انقلابی

 

برگزاری همه پرسی تعیین نظام سیاسی جدید

این همه پرسی روزهای ۱۰ و ۱۱ فروردین ۱۳۵۸ برگزار شد و نتیجه آن که در ۱۲ فروردین اعلام شد، نشان داد که بیش از ۹۸ درصد شرکت کنندگان به جمهوری اسلامی رأی مثبت داده اند. به همین دلیل، ۱۲ فروردین در تقویم به عنوان روز جمهوری اسلامی نام گذاری شده است.

 

تدوین قانون اساسی

چند ماه بعد از همه پرسی، مردم با حضور در پای صندوق های رأی، ۷۲ نماینده مجلس خبرگان قانون اساسی را برگزیدند ایران را تدوین و تصویب کنند. مجلس خبرگان قانون اساسی از مرداد ۱۳۵۸ کار تدوین قانون اساسی جدید را آغاز کرد.

 

اشغال سفارت آمریکا و علت آن

زمان تدوین قانون اساسی، دانشجویان موسوم به پیروخ خط امام در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ سفارت آمریکا را در تهران تسخیر کردند. آنان علت این اقدام را تداوم دشمنی ها و توطئه های دولت آمریکا علیه انقلاب اسلامی و دخالت در امور داخلی ایران از جمله اجازه ورود به محمدرضا شاه پهلوی برای سفر به آن کشور اعلام کردند.

  • انقلاب دوم: امام خمینی این اقدام دانشجویان را تأیید کرد و آن را انقلاب دوم خواند. مجلس خبرگان قانون اساسی نیز از تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان حمایت کرد.

 

علت استعفای بازرگان از نخست وزیری

مهندس بازرگان و اعضای کابینه او که با این اقدام (تسخیر سفارت آمریکا) موافق نبودند، استعفا کردند و شورای انقلاب مسئولیت اداره کشور و تکمیل روند استقرار نظام سیاسی جدید را عهده دار شد.

  • پس از آنکه نمایندگان مجلس خبرگان قانون اساسی جدید را تدوین و تصویب کردند، این قانون به همه پرسی گذاشته شد (آذر ۱۳۵۸) و مورد تأیید اکثر مردم ایران قرار گرفت.

 

 

شکل گیری هیئت دولت بر اساس قانون اساسی جدید

با تدوین و تصویب قانون اسامی، زمینه برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی و تشکیل دولت دائم فراهم آمد. ابتدا انتخابات ریاست جمهوری (بهمن ۱۳۵۸) انجام شد و ابوالحسن بنی صدر به عنوان نخستین رئیس جمهوری اسلامی ایران انتخاب گردید. بافاصله کوتاهی انتخابات مجلس (شورای اسلامی) نیز برگزار شد. اسفند ۱۳۵۸ پس از شروع به کار مجلس شورای اسلامی، ابتدا محمد علی رجایی به عنوان نخست وزیر معرفی گردید و سپس وزرای معرفی شده توسط او از مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد گرفتند؛ دولت دائم بر سرکار آمد و مدیریت امور کشور را از شورای انقلاب تحویل گرفت.

  • با برگزاری انتخابات اولین دوره مجلس خبرگان رهبری (آذر ۱۳۶۱) و تشکیل مجلس خبرگان رهبری، تمامی ارکان سیاسی کشور مطابق قانون اساسی شکل گرفتند و نظام سیاسی جمهوری اسلامی به طور کامل استقرار یافت.

 

تأسیس نهادهای انقلابی

تأسیس نهادهای انقلابی یکی از گام های مهم و تأثیر گذار در روند استقرار نظام جمهوری اسلامی می شود که هم زمان با شکل گیری ارکان سیاسی اتفاق افتاد. تنوع و گستره وسیع این نهادها که ابعاد مختلف سیاسی، امنیتی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه را در بر می گرفت، بیانگر بینش مدیریت منسجم و جامع حضرت امام بود.

 

مهم ترین نهادهای انقلابی و هدف از تشکیل آن

  1. کمیته انقلاب اسلامی: هدف: حفظ نظم و امنیت و دستگیری سران جنایتکار رژیم پهلوی
  2. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: پاسداری از آرمان ها و دستاوردهای انقلاب
  3. جهاد سازندگی: هدف: عمران، آبادانی و رفع فقر و محرومیت از روستاها 
  4.  کمیته امداد امام خمینی(ره): هدف: حمایت از محرومان و مستضعفان
  5. نهضت سوادآموزی: هدف: ترویج فرهنگ سوادآموزی و کاهش و رفع بی سوادی
  6. بنیاد شهید، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و بسیج مستضعفان
  7. دادگاه ها و دادسراهای انقلاب اسلامی: هدف: رسیدگی به پرونده مقامات و مأموران رژیم سابق تشکیل شدند.
  • در بعد آیینی و مناسکی نیز اولین نماز جمعه به امامت آیت الله طالقانی (۵ مرداد ۱۳۵۸) در تهران و سپس به تدریج در سایر شهرستان ها اقامه گردید.
     

مؤلف:بهرام شفیعی


سایر مباحث این فصل