صفحه رسمی مای درس

اطلاع از آخرین تغییرات، جوایز و مسابقات مای درس
دنبال کردن

به سلطنت رسیدن رضاخان

پاسخ تایید شده
2 ماه قبل
0
[شاه کلید مای درس] | به سلطنت رسیدن رضاخان
bookmark_border دوازدهم انسانی
book تاریخ (3) ایران و جهان معاصر
bookmarks فصل 7 : ایران در دوره ی حکومت رضا شاه
2 ماه قبل
0

به سلطنت رسیدن رضاخان

  • چگونگی به سلطنت رسیدن رضاشاه: پس از آنکه عمال انگلیس اذهان عموم مردم را به سود رضاخان آماده کردند، سرانجام از سال ۱۳۰۴ ش، ماده واحده ای به صورت طرح در مجلس شورای ملی مطرح شد که در آن، خلع قاجاریه از سلطنت و سپردن حکومت موقت به رضاخان خواسته شده بود.
  • در این ماده واحده، پیش بینی شده بود که پس از خلع قاجاریه، مجلس مؤسسان برای تغییر چند ماده از قانون اساسی تشکیل خواهد شد و تکلیف قطعی سلطنت را تعیین خواهد کرد.
  • جز چهار تن از نمایندگان مجلس از جمله آیت الله مدرس و دکتر مصدق سایر نمایندگان به این طرح رای مثبت دادند.
  • با حمایت همه جانبه ای که از سوی دولت های بزرگ خارجی به عمل آمد، انتخابات مجلس فرمایشی مؤسسان برگزار شد. در آذر سال ۱۳۰۴ مجلس مؤسسان با نطق رضاخان افتتاح شد و پس از شش روز بحث و گفت و گو، رضاخان را به پادشاهی ایران انتخاب و سلطنت را در خانواده او موروثی اعلام کرد.

 

ماهیت برخی از اصلاحات و اقدامات رضاشاه

  • آغاز سلطنت پهلوی، در واقع فصل جدیدی از تاریخ ایران است که همزمان با آن، دوره نوینی از غارت کشور ما به دست بیگانگان آغاز می شود که به «استعمار نو» شهرت دارد.
  • اصلاحات و اقدامات رضاشاه در دوران سلطنت: 
  1. بازگشت به حکومت استبدادی
  2. ایجاد ارتش منظم
  3. احداث خط آهن سراسری
  4. اسکان عشایر
  5. یک شکل کردن لباس ها و کشف حجاب

 

ویژگی حکومت استبدادی رضاشاه

وی از همان ابتدای کار به حذف شخصیت های آزادی خواه، مستقل و مخالف با نفوذ بیگانگان اقدام کرد و شیوه حکومت استبدادی رای فردی را پیش گرفت. او به مجلس قانون گذاری و قانون اهمیت نمی داد و تصمیمات فردی خود را به اجرا در می آورد.

 

اهداف رضاشاه از ایجاد ارتش منظم 

  1.  تمرکز قدرت سیاسی در کشور
  2. سرکوب قیام های مردمی
  3. تأمین کننده اهداف نظامی انگلستان

 

اقدامات رضاشاه در زمینه ی ایجاد ارتش منظم

  1. به وجود آوردن نیروهای سه گانه ارتش
  2. نو کردن ارتش
  3. تصویب قانون نظام وظیفه عمومی در سال ۱۳۰۴ ش
  • از جمله اقدامات رضاشاه، احداث راه بود که بندر ترکمن را به بندر شاهپور متصل می کرد.
  • هدف رضاشاه از ایجاد خط آهن سراسری: هدف آن ایجاد راهی سراسری برای انتقال سریع نیروهای انگلیسی از جنوب به شمال بود. در صورت پیشروی روس ها، انگلیسی ها با استفاده از این راه می توانستند نیروهای خود را به سرعت به شمال بفرستند و مانع نفوذ آن ها به هندوستان شوند.

در جنگ جهانی دوم راه آهن سراسری ایران به مهم ترین عامل ارتباطی نیروهای متفقین مبدل شد.

  • هدف و نتایج اسکان عشایر: هدف آن، مهار کردن نیروی رزمی عشایر بود. این اقدام، از رونق دامداری کشور کاست و باعث شد که کشور ما از نظر دامی به بیگانه نیازمند شود.
  • کشف حجاب و عکس العمل مردم در مقابل آن: رضاشاه به نام تمدن و تجدد و مبارزه با کهنه پرستی، به یک شکل کردن لباس ها و نیز برداشتن حجاب بانوان اقدام کرد؛ اما مردم مسلمان ایران در برابر این اقدامات دست به مقاومت زدند که از آن جمله باید از قیام مردم مسلمان مشهد در مسجد گوهرشاد نام برد که در جریان آن، عده زیادی کشته و مجروح شدند.
  • مبارزه رضاشاه با سنت های اسلامی: رضاشاه که تصور می کرد مهم ترین راه پیشرفت و توسعه کشور تقلید از غرب و اشاعه فرهنگ غربی است. پس از مسافرت به ترکیه و آشنایی با آتاتورک، رئیس جمهور آن کشور، به تقلید از او به مبارزه با همه سنت های اسلامی پرداخت. او در این راه حتی مأموران مخصوص در کوچه و خیابان شهر گماشت که وظیفه داشتند به زور چادر را از سرزنان بکشند.

 

اقدامات رضاشاه برای تضعیف روحانیت

  1. روحانیون نیز لباس های مخصوص خود را کنار بگذارند.
  2. به دستور وی، دفترخانه های شرعی تعطیل شدند. 
  3. دخالت روحانیون در مسائل اجتماعی اکیداً ممنوع اعلام شد.  
  4. عزاداری سیدالشهدا قدغن شد. 
  5. از انجام پذیرفتن بسیاری از آداب مذهبی به شدت جلوگیری به عمل آمد.

 

مؤلف:بهرام شفیعی


سایر مباحث این فصل