اهداف انگلستان از کودتای ۱۲۹۹: دولت انگلستان برای دستیابی به اهداف خود، درصدد تغییر حکومت ایران برآمد؛ به این منظور، برنامه کودتا طرح ريزي و اجرای آن به سفارت انگلیس و نیروهای انگلیسی مستقر در ایران و گذار شد.
عناصر کودتای 1299: آیرون ساید، فرمانده نظامی نیروهای انگلیسی در ایران، به جست وجو در میان نیروهای فراق پرداخت و به کمک سید ضیاءالدین طباطبایی که از سیاستمداران وابسته به انگلستان بود، یکی از فرماندهان نظامی به نام رضاخان را برای این منظور، مناسب تشخیص داد.
چگونگی انجام کودتای سیاه: آیرون ساید در قزوین با رضاخان ملاقات کرد و با توجه به اطلاعاتی که سید ضیاءالدین درباره او جمع آوری کرده بود، توانست وی را با اهداف خود هماهنگ کند. آیرون ساید بعد از آماده کردن رضاخان برای انجام کودتا، به تهران آمد و به احمدشاه چنین القا کرد که حرکت نظامی رضاخان به سوی تهران برای حفظ کشور و سلطنت ضروری است. با آماده شدن شرایط، قوای قزاق در بامداد روز سوم اسفند ۱۲۹۹ وارد تهران شدند و بی آنکه با مقاومت جدی رو به رو شوند، نقاط حساس پایتخت را تسخیر کردند.
رضاخان که مهره نظامی کودتا بود، به عنوان در فرمانده ارتش، لقب «سردار سپه» گرفت. به فاصله کوتاهی، سید ضیاء (مهره سیاسی کودتا) استعفا کرد و به اروپا رفت؛ اما رضاخان (مهره نظامی کودتا) در مقام وزیر جنگ روز به روز بر قدرت و نفوذ خود افزود.
رضاخان از نخست وزیری تا پادشاهی
چگونگی تثبیت قدرت رضاخان: رضاخان در سمت وزارت جنگ از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۰۲ ش، با دسیسه چینی و حمایت انگلستان، موقعیت خود را تثبیت کرد. سرانجام، شاه قاجار و مجلس به ناچار به نخست وزیری او رضایت دادند.
اقدام رضاخان برای رسیدن به قدرت: ابتدا پیشنهاد کرد به جای حکومت سلطنتی، نظام «جمهوری» در کشور برقرار شود.
مهم ترین مخالف جمهوری خواهی رضاخان و علت و نتیجه ی مخالفت او: کسانی نظیر آیت الله مدرس، با شناختی که از رضاخان داشتند، این کار را ابزاری برای رسیدن او به قدرت می دانستند و با آن به مخالفت پرداختند و مردم را به حرکت بر ضد این پیشنهاد تشویق کردند؛ به طوری که رضاخان، سرانجام حرف خود را پس گرفت.
اقدامات رضاخان برای حذف احمد شاه از صحنه ی سیاسی ایران: رضاخان در غیاب شاه که در اروپا به سر می برد، روزبه روز موقعیت خود را بیشترتحکیم می کرد و در عین حال، می کوشید تا با تبلیغاتی گسترده علیه احمد شاه، او را نسبت به سرنوشت مملکت بی اعتنا نشان دهد.
اقدام انگلستان در مقابل تصمیم احمدشاه مبنی بر بازگشت به ایران: احمدشاه پس از مدتی، تصمیم به بازگشت به ایران و حفظ سلطنت گرفت. انگلیسی ها وقتی که از تصمیم شاه برای عزیمت به ایران مطلع شدند، نزد او رفتند و ضمن مبالغه گویی در اوضاع آشفته ایران، صلاح او را در این دانستند که مدتی از رفتن به ایران چشم بپوشد تا رضاخان بتواند امنیت لازم را برای حضورش در کشور فراهم آورد.
شاه کلید نکات
شاه کلید سوال
![[شاه کلید مای درس] | کودتای سیاه](https://dl.my-dars.com/upload/image/بنر کودتای سیاه1722334731.jpg)
