وضعیت علم در دوره تمدن اسلامی

تلاش پيامبر اکرم (ص) و پيشوایان ما، سبب علاقه مسلمانان به علم و دانش شد، به طوری که توجه نیاکان ما به اندیشه و تفکر و ارزشمندی علم روزافزون شد و ثمرات آن در تمدن اسلامی مشاهده گردید. به طور مثال:

• نیاکان ما در جهان اسلام توانستند علوم و دانش بشری را از چند شاخه محدود به پانصد شاخه برسانند و این به معنای توسعه زیاد علم بود که ناچار بودند آن را شاخه شاخه کنند و به صورت تخصصی بدان بپردازند.
• شوق و علاقه آنان به دانش سبب شد که در بسیاری از شهرها در کنار هر مسجد، مدرسه ای نيز بنا کنند.
• یکی از بزرگترین دانشمندان در تمدن اسلامی ابن سينا بود که به حق، آثار وی یکی از عوامل اصلی تحول اندیشه در اروپا و توجه بیشتر اروپاییان به تفکر فلسفی و دانش طبیعی محسوب می شود.
  کتاب «شفا»ی بوعلی یک دایره المعارف در منطق، ریاضیات، علوم طبیعی و فلسفه است و بخش فلسفی آن هنوز هم از مهم ترین کتاب های فلسفی جهان محسوب می شود.
• ملاصدرا، فیلسوف بزرگ اسلامی درباره هماهنگی میان دین و تفکر عقلی می گوید: « نمی شود قوانین این دین بر حق الهی، که چون خورشید روشن و درخشان است، با دانش استدلالی یقینی مخالفت داشته باشد. نیست باد آن فلسفه ای که قوانینش با کتاب قرآن و سنت رسول خدا (ص) و ائمه اطهار (ع) مطابقت نداشته باشد.»
• در تمدن اسلامی، در قرون اولیه، در امور مربوط به بهداشت و سلامت، وضع مسلمانان بسیار درخشان بود.
• اگر شرایط قبل از اسلام را در نظر بگیریم، اوضاع دوره شکوفایی تمدن اسلامی را با اروپا که هنوز حتی با حمام آشنا نبودند، مورد توجه قرار دهیم، در می یابیم که چگونه دستورات سادهای مانند وضو و غسل و دیگر آموزه های بهداشتی اسلام مانند طهارت و نجاست و نیز دستورات پیشوایان دین در مورد سلامتی و درمان، دنیای اسلام را متحول کرد.
• یکی از ویژگی های فرهنگ علمی دوره اسلامی منحصر نبودن تحصيل علم به طبقه با قشری خاص بود. در همان زمان رسول خدا (ص)، زنان به حضور ایشان می رسیدند و سؤال های علمی خود را طرح می کردند.

_ حضرت فاطمه (س) یک کلاس علمی تشکیل داده بود و زنان مدینه برای علم آموزی در آن شرکت می کردند. برخی از همسران رسول خدا (ص) نیز جزء راویان حدیث به شمار می روند.