خون نوعی بافت پیوندی است که از یک بخش مایع به نام پلاسما و یک بخش سلولی ساخته شده است.
پلاسما بخش مایع خون است و از آب، مواد محلول به ویژه قند، نمک و پروتئین ساخته شده است.
تعداد سلول های خونی با هم برابر نیست؛ در هر میلی متر مکعب از خون حدود ۵ میلیون گلبول قرمز، ۶ تا ۷ هزار گلبول سفید و حدود ۲۵۰ هزار پلاکت وجود دارد. یعنی تعداد گلبول های قرمز بیش از ۷۰۰ برابر گلبول های سفید و حدود ۲۰ برابر پلاکت ها است. به گلبول های قرمز RBC (مخفف Red blood cells) و به گلبول های سفید WBC (مخفف White blood cells) گفته می شود. از این اصطلاحات بیشتر در گزارش تعداد انواع سلول های خونی استفاده می شود.
نوع یاخته |
شکل |
کار |
یاخته های قرمز |
سکه مانند با وسط فرو رفته |
انتقال گازهای تنفسی ( O2 و CO2 ) در خون |
یاخته های سفید |
تقریباً کروی شکل |
دفاع از بدن در برابر عوامل بیگانه مثل میکروب ها |
گِرده (پلاکت)ها |
بسیار ریزند و شکل بخصوصی ندارند. |
دخالت در انعقاد خون هنگام خونریزی جلوگیری از هدر رفتن خون |
انتقال مواد، تنظیم دما، وظایف دفاعی
1) مواد غذایی را از دستگاه گوارش جذب می کند. این مواد پس از کنترل ، به وسیله خون حل می شوند و به تمام قسمت های بدن می رسند.
2) اکسیژن را از شش ها گرفته و به سلول ها می رساند.
3) مواد زاید سلول های بدن، مانند کربن دی اکسید و اوره را می گیرد، و از آن ها دور می کند.
نکته:
اوره ماده ی سمی است که در نتیجه استفاده بدن از پروتئین بوجود می آید.
تنظیم دمای در بدن خون:
خون در ضمن عبور از قسمت های گرم بدن، مثلاً ماهیچه ها، گرما را می گیرد و آن را به قسمت های سرد (مانند پاها، گوش و غیره) می رساند.
وظایف دفاعی خون:
خون به وسیله مواد و سلول هایش (گلبول های سفید) با عوامل بیماری زا مثل میکروب ها مقابله می کند.