درسنامه کامل انسان و محیط زیست فصل 2 خاک، بستر زندگی

ازدوبخش مواد معدنی و آلی تشکیل میشود

اهمیت خاک:موادشیمیایی(کوداوره)_محل زندگی جانوران _محل تولید مواد غذایی توسط انسان _منشأ مصالح ساختمانی(گچ،آجر و...)_منشأ تولید سرامیک و موزائیک_ محل ذخیره آب

خاک در تأمین آینده پایدار وامنیت غذایی نقش دارد

خاک از منابع تجدید پذیر به شمار میرود؛اما تشکیل هر سانتی متر خاک در شرایط مختلف آب و هوایی از 100 تا10000 سال طول میکشد.

آب و هوا:50درصد از کل حجم خاکاز منتفذی که 25 درصد آن را هوا و25درصد آن را آب پر کرده است،تشکیل شده است.

بخش معدنی خاک:از انواع کانی ها تشکیل شده است

 درساختار این کانی ها انواع عناصر مانند سدیم،کلسیم، پتاسیم و... به کار رفته است.

گرچه این عناصر برای حفظ ویژگی خاک و حاصل خیزی آن برای کشاورزی لازم اند؛

گاهی افزایش غلظت آن ها موجب شور شدن، قلیایی شدن یا شور قلیایی شدن خاک میشود.از این رو کشاورزان باید گیاهان مناسب با این نوع خاک ها را انتخاب کنند .

مواد آلی خاک:یکی از مقادیر کیفی درسلامت خاک اند و در حاصل خیزی خاک ها کشاورزی بسیار اهمیت دارند.

عواملی که توان تولید خاک را تحت تأثیر قرار میدهند:

فرسایش ، الودگی، غرقابی شدن ، بیابان زایی، شور شدن ، تغییر کاربری زمین ها) تبدیل مزرعه ها ، مرتع ها ، باغ ها و جنگل ها به مناطق مسکونی ، صنعتی و...) چرای بی رویه ، گرد وغبار ، اتش سوزی  و فعالیت های صنعتی

آلودگی خاک:

آلاینده ها به صورت غیر مستقیم و از طریق گیاهان یا به صورت مستقیم از طریق استنشاق یا جذب پوستی روی سلامت انسان و جانوران تاثیر میگذارند. این آلاینده ها پس از ورود به بدن موجودات زنده، فعالیت دستگاه های مختلف بدن را تحت تأثیر قرارمیدهند.

باید از ورود انواع الاینده ها مانند فاضلاب ، پسماند و آلاینده های گازی به خاک جلوگیری کرد.

برای شناسایی آلودگی خاک از استاندارد های کیفیت خاک  استفاده میشود.

مقادیر استاندارد خاک، استاندارد های عمومی کیفیت هستند که در کشور های مختلف برای قانونمند کردن مدیریت خاک های آلوده از آن ها استفاده میشود .

زمانی که غلظت الاینده ها در خاک بیشتر از مقدار استاندارد باشد، ابتدا باید منبع الاینده حذف وسپس اقدام به برطرف کردن آلودگی خاک کرد.

رفع آلودگی خاک فرایندی طولانی مدت وپرهزینه است و به روش های مختلف شیمیایی،فیزیکی و زیستی انجام میگیرد.

کم هزینه ترین  کم خطر ترین این روش ها حذف زیستی آلودگی است

زیست پالایی: حذف زیست آلودگی به وسیله برخی از موجودات زنده

گیاه پالایی:رفع آلودگی خاک توسط گیاهان

از سال 1391پایگاه پاک سازی خاک های آلوده به مواد نفتی ،در استان چهارمحال و بختیاری راه اندازی شده است  و از آن زمان تا کنون خاک های آلوده به مواد نفتی با روش زیستی پاک سازی می شوند.

درکشور ژاپن به دلیل آنکه زمین کافی وجود ندارد حفظ خاک دارای اهمیت ویژه ای است .

در این کشور ، قوانین بسیار سخت گیرانه ای  وجود دارد ؛ به طوری که با آلوده کنندگان  و تخریب کنندگان خاک برخورد قانونی می شود.

 احداث بزرگ ترین سایت پاک سازی خاک های آلوده به مواد نفتی:

 برزگ ترین سایت پاک سازی خاک های آلوده به مواد نفتی پس از اخذ مجوز های لازم  از سازمان محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری در استان اصفهان احداث شد.

انسان برای ادامه حیات نیاز به غذا دارد. این غذا به طور عمده از خاک از خاک تأمین می شود.

 تا کنون یک سوم از خاک های جهان  با آلودگی و فرسایش، نامناسب شده اند.از این رو با ادامه این روند تا سال 2050 کیلادی خاک کافی، حاصل هیز وسالم کاهش می یابد.

بنابراین باید با تدابیر علمی و ملاحظات فرهنگی و اجتماعی به ویژه ارزش های اصیل اسلامی از ادامه روند تخریب و کاهش میزان خاک جلوگیری کرد.

امنیت غذایی: به معنای دسترسی همه افراد به غذای کافی و مناسب است.

ایمنی غذایی نیز به مفهوم حفظ و نگهداری غذا از هر آلودگی است، این دو تعریف شامل مزرعه تا سفره می شود.

 محصولات تغییر یافته ژنتیکی با استفاده از علم زیست فناوری در این روش ژن های جدیدی به یک موجود زنده منتقل می شود تا صفات  مورد نظر به دست اید.

شایع ترین محصولات تراژن سویا، ذرت ، پنبه و کلزا است.

 محصولات تراژن از مزیت هایی مانند  افزایش تولیدات محصولات زراعی، عدم نیاز به آفت کش و علف کش، جلوگیری از آلودگی خاک به دلیل کاهش مصرف سموم دفع افات نباتی، افزایش تنوع زنتیک در گیاهان زراعی و باغی برخوردارند.

البته بعضی بر این باورند که این محصولات میتوانند آثار زیان باری برای سلامت انسان  و تنوع زیستی داشته باشند.به همین علت سازمان بهداشت جهانی و سازمان خوارو بار جهانی تأکید می کنند، محصولات تراژن پس از اطمینان  از بی خطر بودن برای سلامت انسان و محیط زیست ، قابل مصرف اند.

کشاورزان و باغداران برای جبران کاهش مواد غذایی خاک، یکی از انواع کود های زیستی یا شیمیایی را به کار می برند.

کودهای زیستی، در نتیجه تجزیه جانداران و بقایای آن ها و یا حاصل از فعالیت موجودات زنده به دست می آیند.

کودهای شیمیایی ترکیباتی اند که با استفاده از مواد شیمیایی در کارخانه تولید میشوند.

 استفاده از کود های شیمیایی و آفت کش ها مشکلاتی به دنبال دارد

1_آلودگی اب ، خاک و هوا

2_آسیب رساندن به محیط زیست

3_کاهش حاصل خیزی خیزی خاک

4_عدم ایمنی غذایی

5_آلودگی ناشی از کود ها بر سلامت انسان نیز اثر میگذارد

کمپوست :یکی از انواع کود های زیستی است که از تجزیه پسماند غذایی ، باقی مانده گیاهان پس از برداشت محصول ، فضولات و زواید غیر قابل مصرفف دامی به دست می آید.

ورمی کمپوست: یک کود زیستی است که از فضولات کرم خاکی حاصل می شود.

در کشاورزی ارگانیک با استفاده از کود های زیستی سلامت خاک،گیاه، انسان و سیاره زمین تأمین می شود.

 در این نوع کشاورزی از مواد شیمیایی و سموم دفع آفات در شرایط خاص  و به مقدار محدود به کار می رود.

کشت گلخانه ای:

تأمین غذا به دلیل بارندگی کم و نامنظم و وضعیت بحرانی منابع آب و خاک مشکل مهمی است که یکی از راه حل های آن کشت گلخانه ای است

 مزایای کشت گلخانه ای:

 نابودی آفات و بیماری ها با روش زیستی

کاهش مصرف سموم در گلخانه ها

حفظ محیط زیست

افزایش صادرات