تعریف زمین لرزه

زمین لرزه، از آزاد شدن ناگهانی انرژی انباشته شده در سنگ های پوسته زمین ایجاد می شود. این آزادشدن انرژی به صورت امواج زلزله از نقطه ای به نام کانون زلزله آغاز و باعث لرزش سطح زمین می شود.

چه چیزی باعث فعالیت زیاد فلات ایران شده است؟

قرار گرفتن ایران در بخشی از کمربند کوه زایی آلپ ــ هیمالیا که یکی از جوان ترین نواحی کوه زایی جهانمحسوب می شود، باعث شده است که فلات ایران از لحاظ لرزه خیزی، بسیار فعال باشد و به علت عدم ساخت و سازهای مناسب، هر از چندگاهی هزاران نفر با رویداد زمین لرزه های ویرانگر به کام نیستی بروند.

دو زمین لرزه قدرتمند در ایران:

1. زمین لرزه بم: ساعت 5:36 دقیقه بامداد روز 5 دی ماه 1382، 6.5 در مقیاس ریشتر
2. زمین لرزه رودبار: ساعت 30 دقیقه بامداد روز 31 خرداد 1369، 7.4 در مقیاس ریشتر

زمین زلزله های بزرگ ایران

1- زلزله طبس درسال ۱۳۵۷ که 7/4 ریشتر بوده اولین و بزرگترین زلزله در این مقیاس بزرگ شده است.

2- در سال ۱۳۰۹ زمین لرزه ای با بزرگی 7/4 ریشتر سلماس را لرزاند.

3- زمین لرزه بوئین زهرا در سال 1341با شدت 7/2 ریشتر

4- در سال ۱۳۵۸ هم قائن با شدت 7/1 ریشتر لرزید.

5- رودبار و منجیل نیز در سال ۱۳۶۹ با شدت 7/4 ریشتر

6- بیرجند هم در سال ۱۳۷۶ با شدت 7/3 ریشتر لرزید

7- در سال ۱۳۸۱ آوج با شدت 6/6 ریشتر لرزید

8- بم در سال ۱۳۸۲ با قدرت 6/3 ریشتر با خاک یکسان شد

مثلث ایمنی در برابر زمین لرزه

مثلث ایمنی از سه ضلع آگاهی، آمادگی و همکاری تشکیل شده است که ارتباط تنگاتنگ این سه عامل می تواند ایمنی جامعه را در برابر صدمات ناشی از وقوع زمین لرزه افزایش دهد.

ایمنی در برابر زلزله = همکاری + آمادگی + آگاهی

آگاهی:

مجموعه ای از دانش و اطلاعات افراد جامعه درباره پدیده زمین لرزه و اقدامات قبل، هنگام و بعد از آن است.

آمادگی:

افزایش توانایی های افراد جامعه برای انجام فعالیت های مناسب در زمان قبل، حین و پس از وقوع زمین لرزه است.

همکاری:

مشارکت همه افراد جامعه برای دستیابی به ایمنی است.

تصور کنید زلزله اي در یک شهر رخ داده است ،مردم این شهر پس از وقوع زلزله به چه چیزهایی نیاز دارند؟

 آب و موادغذایی، پوشاک، چادر، وسایل گرم کننده، کمک های امدادی و پزشکی، نیاز به روحیه، امکانات بهداشتی، خدمات شهری (آب، برق، تلفن) و ... .

شورای ایمنی در برابر زلزله:

زمانی که حادثه ای مانند زلزله رخ می دهد ، شرایط عادی زندگی ما بحرانی می شود به همین دلیل نیاز است گروه هایی که از قبل برای این بحران آماده شده اند ، وارد عمل شوند و مشکلات به وجود آمده را برطرف نمایند.  

گروه های چهارگانه شورای ایمنی

1. گروه تدارکات و پشتیبانی
2. گروه امداد و نجات
3. گروه جست و جو
4. گروه آتش نشان

چه عواملی در پیشبرد فعالیت های گروهی امری ضروری و مؤثر است؟

برنامه ریزي، مشارکت، همکاری و هماهنگی

انجام بسیاری از وظایف گروه های شورای ایمنی فقط از عهده امدادگران دوره دیده و با تجربه بر می آید و در توان دانش آموزان نیست، بنابراین هر یک از وظایف بر اساس توانایی و آمادگی تعیین خواهد شد.

هدف گروه تدارکات و پشتیبانی

فراهم کردن امکانات و تجهیزات مورد نیاز و برقراری دوره های آموزشی و پشتیبانی مناسب

وظایف گروه تدارکات و پشتیبانی

1- تهیه فهرستی از مراکز درمانی و آتش نشانی نزدیک محل سکونت به همراه شماره تلفن و آدرس

2- تهیه وسایل ضروری گروه های دیگر

3- کنترل کردن اسامی و تعداد دانش آموزان

گروه نجات و امداد با چه هدفی تشکیل می شود؟

بعد از وقوع زلزله ممکن است در اثر ریزش آوار، شکستن شیشه ها و ... افرادی در جای نامناسب باشند و مجروح شوند، این گروه به کمک مجروحان و مصدومان می رود.

وظایف گروه نجات و امداد

1- امداد رسانی به مجروحان

2- انتقال مجروحان به مراکز درمانی

3- روحیه دادن به مجروحان

هدف از گروه جست و جو

پس از وقوع زلزله ممکن است، احتمال خراب شدن ساختمان، ریزش آوار و حبس شدن افراد در مکان های مختلف وجود دارد، این گروه با هدف جست و جو برای یافتن افرادی که در موقعیت های خطرناک قرار دارند، تشکیل می شوند.

وظایف گروه جست و جو

1- جست و جو برای یافتن مجروحان و گمشده ها

2- جلوگیری از ورود افراد به داخل ساختمان

3- انتقال مجروحان به جای مناسب

هدف از گروه آتش نشان

پس از وقوع زلزله، احتمال نشت گاز، اتصال سیم های برق و در نهایت آتش سوزی وجود دارد، این گروه با هدف کنترل و نظارت برای افزایش ایمنی تشکیل می شود.

وظایف گروه آتش نشان

1- خاموش کردن آتش      

2- بررسی ساختمان از نظر آتش سوزی        

3- بررسی ساختمان از نظر نشت گاز و برق گرفتگی و ...

ایمن سازی محیط زندگی در برابر زمین لرزه

هنگام وقوع زمین لرزه، سقوط، پرتاب و افتادن برخی وسایل مانند کمد، بوفه و کتابخانه ممکن است باعث به وجود آمدن صدمات و حتّی تلفات شود. به همین دلیل نیاز است با به کارگیری برخی روش ها از سقوط و افتادن این وسایل جلوگیری کنیم.

آمادگی در برابر زمین لرزه

تجربه ثابت کرده است که روش های پیشگیری و آمادگی، نقش مؤثری در کاهش خسارات ناشی از زلزله دارد.

یکی از محورهای مهم برای محقق نمودن روش های پیشگیری و آمادگی در به حداقل رساندن خسارات ناشی از زمین لرزه، آشنایی همگانی با زمین لرزه است.

بی تردید شناخت پدیده زمین لرزه و ارائه الگوهای مناسب برای آمادگی و مقابله جمعی و فردی از قبل، در هنگام و بعد از زمین لرزه می تواند از آثار مخرب آن بکاهد.

توصیه های ایمنی قبل از زلزله

1- به توصیه های ایمنی دبیران و والدین عمل کنید.

2- پیشنهادهای مطرح شده در مدرسه را به خانه منتقل کنید و بالعکس.

3- درباره زلزله و راه های مقابله با آن به صورت انفرادی یا گروهی مطالعه کنید و نتایج آن را به صورت مقاله، روزنامه دیواری، عکس، نقاشی، کاریکاتور و غیره به اطلاع دیگران برسانید.

4- نقاط ضعف و قوت مدرسه و خانه را بررسی کنید و آن را به مدیر مدرسه و والدین اطلاع دهید و جهت رفع نقایص به آنها کمک کنید.

5- در ایام تابستان و اوقات فراغت، در کلاس های هلال احمر شرکت کنید.

6- مکان های کم خطر در کلاس و خانه را جهت پناهگیری در هنگام زلزله، بررسی کنید و به خاطر بسپارید. این مکان ها را به سایرین نیز معرفی کنید.

7- مانور زلزله را حداقل دو بار در سال در مدرسه و خانه انجام دهید.

8- روش های امداد و احیای حیات را از دبیران و افراد متخصص فرا بگیرید و آن را به همکلاسی ها و اعضای خانواده بیاموزید.

9- به صورت انفرادی یا گروهی کیف ایمنی را تهیه کنید و در اختیار مدرسه قرار دهید.

10- تهیه کیف ایمنی، جعبه کمک های اولیه و کپسول آتشنشانی را به والدین نیز پیشنهاد دهید.

11- روش های مهار آتش را به خوبی فرا گیرید.

12- مکان شمارگر (کنتور) آب، برق و گاز را در خانه و مدرسه به خاطر بسپارید تا در صورت لزوم نسبت به قطع آنها اقدام کنید. (البته باید نحوه کار با آنها را نیز یاد بگیرید.)

13- هر گونه ماده آتش زا و خطرآفرین را از خانه به بیرون خانه منتقل کنید.

14- در خانه و کلاس شیشه ها را با نوار چسب یا نایلون های بی رنگ ایمن کنید.

15- لوازم سنگین را به طبقات پایین قفسه ها و کمدها انتقال دهید.

16- قفسه ها و کمدها را به وسیله بست های L، به دیوار متصل کنید.

17- بر روی لامپ های مهتابی جهت جلوگیری از سقوط آن ها حفاظ قرار دهید.

18- در راه پله و راهروی منزل، وسایلی مانند گلدان قرار ندهید تا هنگام خروج اضطراری مزاحمت ایجاد نکنند.

19- موارد زیر را در یک کارت یادداشت کنید و در کیف مدرسه، کیف پول یا کیف گردنبند قرار دهید:

• مشخصات فردی
• نشانی منزل
• تلفن(های) تماس ضروری
• گروه خونی
• بیماری های خاص و داروهای ویژه درصورت ابتلا

20- با مراکز مرتبط با موضوع زلزله، جهت کسب اطلاعات و راهنمایی های لازم ارتباط برقرار کنید و نتایج حاصل را به دیگران اطلاع دهید.
 

توصیه های ایمنی هنگام وقوع زلزله

• خونسردی و آرامش خود را حفظ کنید.
• به سمت در خروج هجوم نبرید.
• از دستورات معلم و والدین اطاعت کنید.
• از آسانبر (آسانسور) استفاده نکنید.

داخل کلاس(اتاق):

1- به زیر میز بروید و با دو دست محکم پایه های میز را بگیرید.

2- در گوشه کلاس (اتاق) و زیر ستون های اصلی نیز می توانید پناه بگیرید.

3- اگر در طبقات زیرزمین هستید، در مکانی امن جای بگیرید و تا پایان لرزش آنجا بمانید.

داخل سالن:

1- به گوشه سالن و یا زیر ستون های اصلی بروید و خود را به دیوار بچسبانید.

2- در راه پله با دو دست سر را بگیرید، بنشینید وخود را به یک سمت پله بکشانید و از بالا یا پایین رفتن بپرهیزید.

داخل آزمایشگاه، کارگاه و کتابخانه:

1- ازقفسه ها فاصله بگیرید.

2- به زیر میز بروید و ضمن گرفتن پایه های آن، از سر خود محافظت کنید.

داخل حیاط:

1- ضمن حفظ آرامش از دیوار و ساختمان مدرسه فاصله بگیرید.

2- در جای مناسب بنشینید و با دو دست سر خود را بگیرید.

در خیابان:

1- از ساختمان های بلند و تیرهای برق فاصله بگیرید و در ضمن مراقب اطراف باشید (مثل سایر افراد و اتومبیل ها و غیره).

2- به فضای باز بروید و در مکانی امن پناه بگیرید.

3- اگر فضای باز و امن در دسترس نبود، در کنار خودروهایی که پارک شده اند بروید، بنشینید و با دو دست محکم از سر خود محافظت کنید.

نکته:

در هنگام زلزله درصورتی از جای خود حرکت کنید که مطمئن باشید، حداکثر در عرض 10ثانیه به مکان امن خواهید رسید. در غیر این صورت در نزدیکترین مکانی که امنیت نسبی دارد، پناه بگیرید.

در تمام حالات اگر نزدیک در خروجی طبقه همکف هستید، با احتیاط خارج شده و به فضای باز و مکان امن بروید و مراقب اشیای پرتابی از ساختمان ها باشید.

در تمام حالات تا اتمام لرزش ها در جای خود ثابت بمانید و پس از آن ضمن اطمینان از سلامتی خود، با احتیاط از محیط خارج شوید و به فضای باز و مکان امن بروید.

توصیه های ایمنی بعد از زلزله

1- بعد از اتمام لرزش ها پس از بررسی و اطمینان از وضعیت سلامتی خود، با احتیاط از محل خارج شوید و به محیط امنی بروید.

2- خونسردی و آرامش خود را حفظ کنید.

3- همکلاسی ها و دبیر (یا اعضای خانواده که سالم هستند) را پیدا و با هماهنگی آنها عمل کنید.

4- در صورت آسیب دیدگی جزئی، به کمک دیگران خود را به صورت سرپایی مداوا کنید و سپس به کمک دیگران بشتابید.

5- از پراکنده شدن پرهیز کنید.