نمونه سوالات تشریحی فصل 6 فارسی دوازدهم همراه با جواب تشریحی

معنی واژگان مشخص شده زیر را بنویسید.

1. در نفیرم مرد و زن نالیده اند
2. سینه خواهم شرحه شرحه از فراق
3. تن ز جان و جان ز تن مستور نیست

معنی واژگان مشخص شده زیر را بنویسید.

1. نی حریف هر که از یاری برید
2. همچو نی زهری و تریاقی که دید؟
3. در غم ما روزها بی‌گاه شد

معنی واژگان مشخص شده زیر را بنویسید.

1. هر کسی از ظن خود شد یار من
2. جفت بدحالان و خوشحالان شدم
3. همچو نی دمساز و مشتاقی که دید؟

معنی هریک از واژگان زیر را بنویسید.

1. مستغرق
2. شیون
3. سور
4. پرده

معنی هریک از واژگان زیر را بنویسید.

1. اشتیاق
2. مستمع
3. تاب

در متن زیر غلط های املایی را اصلاح کنید.

پادشاهی به درویش گفت که مرا آن لحظه که تو را به درگاه حق، تجلی و غرب باشد، یاد کن. گفت : چون من در آن حضرت رسم و تاب آفتاب آن جمال بر من زند، مرا از خود یاد نیاید. از تو چون یاد کنم؟! اما چون حق تعالی بنده ای را گذید و مستغرغ خود گردانید، هرکه دامن او را بگیرد و از او حاجت طلبد، بی‌آنک آن بزرگ، نزد حق یاد کند و عرظه دهد، حق، آن را برآرد.

ترکیب های وصفی و اضافی را در بیت های زیر مشخص کنید.

1. اه این سر بریده ما است در پگاه / با نه سربریده خورشید شامگاه
2. بدان گاه سوگنده پر مایه شاه / چنین بود آیین و این بود راه

ترکیب های وصفی و اضافی را در ابیات زیر مشخص کنید.

1. حسن شهادت از همه حسنی فراتر است / ای محسن شهید من ای محسن بی‌گناه
2. رخ شاه کاووس در شرم دید / سخن گفتش با پسر نرم دید

ترکیب های وصفی و اضافی را در ابیات زیر مشخص کنید.

1. به راه این امید پیچ در پیچ / مرا لطف تو می‌باید دگر هیچ
2. شاهد نیاز نیست که در محضر آورند / در دادگاه عشق رگ گردنت گواه است

نوع را در ابیات زیر را مشخص کنید.

1. هدیه ها می‌داد هر درویش را / تا بیاد نطق مرغ خویش را
2. جور خود را بر ضعیفان آزماید روزگار / تیغ را دائم برای امتحان بر مو زنند

نوع را در هریک ابیات زیر را مشخص کنید.

1. ز چشم خویشتن آموختم رسم رفاقت را / که هر عضوی به درد آید به جایش دیده می‌گرید
2. ملک را دل به هم آمد

نوع را در هریک از ابیات زیر را مشخص کنید.

1. کافری را غلامی صاحب گوهر بود
2. دل می‌رود ز دستم صاحبدلان خدا را / دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا

نوع را در هریک از ابیات زیر را مشخص کنید.

1. ز نیرو بود مرد را راستی / ز سستی گژی زاید و کاستی
2. حاتم طایی را گفتند از خود بزرگ همت‌تر در جهان دیده ای یا شنیده‌ای؟

نوع را در هریک از ابیات زیر مشخص کنید.

1. گر تشنگان بادیه را جان به لب رسد / تو هفته در کجاوه به خواب خوش آندری
2. از این بوستان که بودی کا را چه تحفه کرامت کردی؟

نوع را در بیت زیر مشخص کنید.

مشنو ای دوست که غیر از تو مرا یاری است

نقش هریک از قسمت های مشخص شده را بنویسید.

1. رها شد ز بند زره موی او / درفشان چو خورشید شد روی اوی
2. دید پرروغن دکان و جامه چرب / بر سرش زد گشت طوطی کل ز ضرب

نقش هریک از قسمت های مشخص شده را بنویسید.

1. هر شادی که بازگشت آن به غم است آن را شادی مشمر و به وقت نومیدی امیدوارتر باش
2. نومیدی را در امید بسته دان و امید را در نومیدی

مفهوم نمادین واژه مشخص شده را بنویسید.

بشنو این نی چون شکایت می‌کند / از جدایی‌ها حکایت می‌کند

نقش دستوری هر یک از واژه‌های مشخص شده را بنویسید.

کز نیستان تا مرا ببریده‌اند / در نفیرم مرد و زن نالیده‌اند

در بیت زیر منظور از نیستان چیست؟

کز نیستان تا مرا ببریده‌اند / در نفیرم مرد و زن نالیده‌اند

معنی واژه مشخص شده را بنویسید.

در نفیرم مرد و زن نالیده‌اند

مصراع زیر را به نثر روان معنی کنید.

سینه خواهم شرحه شرحه از فراق

معنی واژه مشخص شده را بنویسید.

سینه خواهم شرحه شرحه از فراق

بیت زیر را به نثر روان معنی کنید.

هر کس از ظن خود شد یار من / از درون من نجست اسرار من

نقش دستوری هر یک از واژه‌های مشخص شده را بنویسید.

هر کس از ظن خود شد یار من / از درون من نجست اسرار من

بیت زیر را به نثر روان معنی کنید.

سر من از ناله من دور نیست / لیک چشم و گوش را آن نور نیست

در بیت‌های زیر تفاوت معنایی واژه دستور را بررسی کنید.

1. چه نیکو گفت با جمشید دستور / که با نادان نه شیون باد و نه سور
2. طنز جان و جان ز تن مستور نیست / لیک کس را دید جان مستور نیست

معنی واژه مشخص شده را بنویسید.

تن ز جان و جان ز تن مستور نیست

مصراع زیر را به نثر روان معنی کنید.

تن ز جان و جان ز تن مستور نیست

املای درست را از داخل کمانک انتخاب کنید.

طنز جان و جان ز تن (مستور-مسطور)نیست.

در بیت آتش است این بانگ نای و نیست باد / هرکه این آتش ندارد نیست باد :

الف) آتش در مصرع دوم به چه معناست؟

ب) شاعر برای بی‌خبران از عشق چه آرزویی می‌کند؟

در بیت زیر آرایه درست را از کمانک مقابل آن انتخاب کنید.

آتش عشق است کاندر نی فتاد / جوشش عشق است کاندر می و فتاد (تشبیه – جناس همسان)

بیت زیر را از نظر کاربرد جناس تام بررسی کنید.

نی حریف هر که از یاری برید / پرده‌هایش پرده‌های ما درید

در مصراع پرده‌هایش پرده‌های مادرید تفاوت معنایی پرده آرایه .......... را پدید آورده است.

با توجه به بیت زیر برای واژه مونس یک معادل معنایی بنویسید.

همچو نی زهری و تریاقی که دید؟ / همچو نی دمساز و مشتاقی که دید؟

در بیت نی حدیث راه پرخون می‌کند / قصه‌های عشق مجنون می‌کند مقصود از راه پرخون چیست؟

مصراع زیر را به نثر روان معنی کنید.

نی حدیث راه پرخون می‌کند

آرایه مشترک ابیات زیر اسلوب معادله است یا حسن تعلیل؟ یک دلیل بنویسید.

1. عشق چون آید برد هوش دل فرزانه را / دزد دانا می‌کشد اول چراغ خانه را
2. محرم این هوش جز بیهوش نیست / مر زبان را مشتری جز گوش نیست

منظور از مصراع محرم این هوش جز بیهوش نیست چیست؟

در بیت محرم این هوش جز بیهوش نیست / مر زبان را مشتری جز گوش نیست . بیهوش به چه کسی اطلاق می‌شود؟

آرایه مشترک ابیات زیر را بنویسید.

1. شانه می‌آید به کار زلف در آشفتگی / آشنایان را در ایام پریشانی بپرس
2. محرم این هوش جز بیهوش نیست / مر زبان را مشتری جز گوش نیست

سروده زیر را به نثر روان بازگردانی کنید.

در غم ما روزها بیگاه شد / روزها با سوزها همراه شد

مفهوم بیت زیر کدام است؟

هر که جز ماهی ز آبش سیر شد / هر که بی‌روزی است روزش دیر شد

مفهوم کنایه مشخص شده را بنویسید.

هر که بی روزی است روزش دیر شد.

با توجه به شعر زیر به پرسش‌ها پاسخ دهید.

هر که جز ماهی ز آبش سیر شد / هر که بی‌روزی است روزش دیر شد.

الف) مقصود از ماهی کیست؟

ب) ترکیب روزش دیر شد کنایه از چیست؟

مصراع زیر را به نثر روان معنی کنید.

در نیابد حال پخته هیچ خام

نام پدیدآورنده اثر فیه ما فیه را بنویسید.

دو معنی اصلی واژه درویش را بنویسید.

معنی واژه مستور ........... است.

معنی واژه تریاق ......... است.

معنی واژه تجلی ....... است.

معنی واژه قرب ......... است.

در بیت زیر معادل معنایی سپری شدن زمان را بیابید.

مکر او معکوس او سرزیر شد / روزگارش برد و روزش دیر شد

در بیت زیر معادل معنایی سپری شدن زمان را بیابید.

بیگاه شد بیگاه شد خورشید اندر چاه شد / خورشید جان عاشقان در خلوت الله شد

در بیت زیر نقش دستوری واژه مشخص شده را بنویسید.

سینه خواهم شرحه شرحه از فراق / تا بگویم شرح درد اشتیاق

در بیت زیر نقش دستوری واژه مشخص شده را بنویسید.

هر کسی کاو دور ماند از اصل خویش / باز جوید روزگار وصل خویش

در بیت زیر نقش دستوری واژه مشخص شده را بنویسید.

نی حدیث راه پرخون می‌کند / قصه‌های عشق مجنون می‌کند

در بیت زیر نقش دستوری واژه مشخص شده را بنویسید.

محرم این هوش جز بیهوش نیست / مرزبان را مشتری جز گوش نیست

در بیت زیر نقش دستوری واژه مشخص شده را بنویسید.

چون من در آن حسرت رسم و تاب آفتاب آن جمال بر من زند مرا از خود یاد نیاید.

در بیت زیر آرایه نوشته شده مقابل آن را نشان دهید.

بشنو از نی چون شکایت می‌کند  /   از جدایی‌ها حکایت می‌کند (جناس همسان)

در بیت زیر آرایه نوشته شده مقابل آن را نشان دهید.

سینه خواهم شرحه شرحه از فراق  /   تا بگویم شرح درد اشتیاق (مجاز)

در بیت زیر آرایه نوشته شده مقابل آن را نشان دهید.

من به هر جمعیتی تالان شدم  /  جفت بدحالان و خوشحالان شدم (واج آرایی)

در بیت زیر آرایه نوشته شده مقابل آن را نشان دهید.

آتش است این بانگ نای و نیست باد / هرکه این آتش ندارد نیست باد (جناس همسان)

در بیت زیر تکرار واژه پرده چه آرایه‌ای پدید آورده است؟

نی حریف هر که از یاری برید / پرده‌هایش پرده‌های ما درید

آرایه ادبی مشترک بیت‌های زیر چیست؟

عشق چون آید برد هوش دل فرزانه را / دزد دانا اول می‌کشد چراغ خانه را

محرم این هوش جز بیهوش نیست / مر زبان را مشتری جز گوش نیست

مفهوم قسمت مشخص شده را بنویسید.

کز نیستان تا مرا ببریده‌اند / درفیرم مرد و زن نالیده‌اند

مفهوم قسمت مشخص شده را بنویسید.

سر من از ناله من دور نیست / لیک چشم و گوش را آن نور نیست

مفهوم قسمت مشخص شده را بنویسید.

محرم این هوش جز بیهوش نیست / مرزبان را مشتری جز گوش نیست

مفهوم قسمت مشخص شده را بنویسید.

روزها گر رفت گور رو باک نیست / تو بمان ای آنکه جز تو پاک نیست

مفهوم مشترک ابیات زیر را بنویسید.

1. در ره عشق نشد کس به یقین محرم راز / هر کسی بر خشب فکر گمانی دارد
2. هر کسی از ظن خود شد یار من / از درون من نجست اسرار من

هر یک از مفاهیم زیر در کدام بیت دیده می‌شود؟

1. دشوار و پرخطر بودن راه عشق
2. نقش ظرفیت وجودی افراد در تاثیرپذیری از عشق
3. اشتیاق پایان ناپذیر عاشق
4. برتری عشق از همه چیز حتی عمر

• هر جز ماهی ز آبش سیر شد / هر که بی‌روزی است روزش دیر شد
• نی حدیث راه پرخون می‌کند /  عشق مجنون می‌کند
• روزها گر رفت گو رو باک نیست / تو بمان ای آنکه جز تو پاک نیست
• همچو نی زهری و تریاقی که دید / همچو نی دم ساز و مشتاقی که دید

عبارت زیر را به نثر روان معنی کنید.

آتش است این بانگ نای و نیست باد / هرکه این آتش ندارد نیست باد

عبارت زیر را به نثر روان معنی کنید.

در نیابد حال پخته هیچ خام / پس سخن کوتاه باید وسلام

عبارت زیر را به نثر روان معنی کنید.

چون من در آن حضرت رسم و تاب آفتاب آن جمال بر من زند مرا از خود یاد نیاید از تو چون یاد کنم؟

مترادف واژه مشخص شده را بنویسید.

چه نیکو گفت با جمشید دستور / که با نادان نه شیون باد و نه سور

مترادف واژه مشخص شده را بنویسید.

گر ایدونک دستور باشد کنون / بگوید سخن پیش تو رهنمون

نقش دستوری گروه اسمی مشخص شده در بیت زیر را بنویسید.

هر کسی از ظن خود شد یار من / از درون من نجست اسرار من

بیت زیر را از نظر کاربرد آرایه جناس همسان بررسی کنید.

آتش است این بانگ نای و نیست باد / هرکه این آتش ندارد نیست باد

بیت زیر را از نظر کاربرد آرایه جناس همسان بررسی کنید.

نی حریف هر که از یاری برید / پرده‌هایش پرده‌های ما درید

سه شرط اسلوب معادله را بنویسید.

اسلوب معادله را تعریف کنید.

مقصود مولوی از نی و نیستان در متن درس چیست؟

کدام بیت از بیت‌های متن درس به این سخن مشهور کل شی یرجع الی اصله اشاره دارد؟

حافظ در بیت زیر بر چه مفاهیمی تاکید دارد؟

در ره عشق نشد کس به یقین محرم راز / هر کسی بر حسب فکر گمانی دارد

حافظ در بیت زیر بر چه مفاهیمی تاکید دارد؟

زمان گر بزند آتشم به خرمن عمر / بگو بسوز که بر من به برگ کاهی نیست

در بیت زیر نقش دستوری واژه مشخص شده را بنویسید.

هر که جز ماهی ز آبش سیر شد.

در بیت زیر نقش دستوری واژه مشخص شده را بنویسید.

هر کسی کاو دور ماند از اصل خویش.

در بیت زیر نقش دستوری واژه مشخص شده را بنویسید.

آتش است این بانگ نای و نیست باد.

معنی واژه ظن ........ است.

نوع را در بیت را مشخص کنید.

هدیه ها می‌داد هر درویش را / تا بیابد نطق مرغ خویش را

نقش قسمت مشخص شده را بنویسید.

نومیدی را در امید، بسته دان و امید را در نومیدی

معنی واژه شیون ........ است.

املای درست را از داخل کمانک انتخاب کنید.

تن ز جان و جان ز تن (مستور - مسطور) نیست.

نقش دستوری واژه مشخص شده را بنویسید.

هر کسی از ظن خود شد یار من  /   از درون من نجست اسرار من