نمونه سوالات تستی فصل 5 جامعه شناسی دوازدهم همراه با جواب تشریحی

محقق، عمق پنهان و منحصر به فرد بودن یک پدیده را نشان می‌دهد و به طور کلی جزئیات آن را بررسی می‌کند. – تأکید بر پیچیدگی کنش‌ها و پدیده‌های اجتماعی و تنوع معانی آنها به این معنا نیست که جوامع انسانی هیچ شباهت و اشتراکی ندارند.

پژوهشگر برای مدتی با قومی که قصد تحقیق درباره آنها را دارد، زندگی می‌کند و خود را در شرایط فرهنگی آن قوم قرار می‌دهد. – وجود نظریات متفاوت، نشانه پیچیدگی پدیده‌های اجتماعی است که برای دستیابی به پاسخ‌های ساده و کاملاً قابل پیش‌بینی، ضروری‌اند.

پژوهشگر برای مدتی با قومی که قصد تحقیق درباره آنها را دارد، زندگی می‌کند و خود را در شرایط فرهنگی آن قوم قرار می‌دهد. – بخشی از پیچیدگی کنش‌های انسانی، به سبب وابستگی این کنش‌ها به ویژگی‌های فردی مانند توانایی‌های ذهنی، عاطفی، جسمانی، خرده فرهنگ‌ها و موقعیت اجتماعی است. 

نوعی پژوهش کیفی بر اساس مشاهده مشارکتی است که در آن، محقق به دنبال پرده برداشتن از معناهایی است که در کنش‌ها نهفته‌اند. – لازمه شناخت پدیده‌های اجتماعی، شناخت صحیح و توامان تفاوت‌های فردی و اجتماعی و وجوه مشترک انسان‌ها است.

جامعه‌شناسی تفهمی – تفسیری

جامعه‌شناسی انتقادی و تفهمی

جامعه‌شناسی پوزیتیویستی

جامعه‌شناسی انتقادی

انکار ارزش‌های عاطفی، اخلاقی، مذهبی و ... - ساختار اجتماعی – سرکوب روحیه خلاق انسان‌ها در بسیاری عرصه‌ها مانند هتر، ارتباط و اندیشه

نادیده گرفتن معنای کنش - کنش اجتماعی – حذف اراده و خلاقیت، ارزش و اخلاق، آگاهی و معنا از زندگی اجتماعی

نادیده گرفتن پیامدهای کنش - ساختار اجتماعی – استفاده از روش تجربی برای فهم معنای کنش

نادیده گرفتن معنای کنش - نظام اجتماعی – هموار ساختن مسیر برای عبور از جامعه‌شناسی تبیینی و روی آوردن به جامعه‌شناسی تفسیری

تفهمی- تبیینی

تفسیری- ساختاری

تبیینی

انتقادی

کنشگران بر اساس معنایی که در ذهن دارند، دست به عمل می‌زنند؛ بنابراین برای فهم زندگی اجتماعی باید از ظاهر پدیده‌های اجتماعی عبور کرد و به معانی نهفته در کنش‌ها راه یافت.

علوم انسانی و علوم اجتماعی، دغدغه نزدیک شدن به علوم طبیعی دارند و تبیین به عنوان روش مستقل و ویژه علوم انسانی و اجتماعی به رسمیت شناخته می‌شود.

همه دانش‌ها تولیداتی حسی و تجربی هستند و فرهنگ‌های گوناگون تفسیرهای مختلفی از زندگی دارند، ولی دانشی جهان‌شمول و همیشگی تولید می‌کنند.

مرز علم و غیرعلم را تجربه و تفسیر تجربی تعیین می‌کند و برای یافتن معنای پدیده‌ها باید از بیرون به آنها نگاه کرد.

صرفاً بیان شباهت‌های شهادت طلبی، فدا کردن جان برای وطن و خودکشی با قوانین همه جایی و همیشگی

پژوهشگر برای مدتی با قومی که قصد تحقیق درباره آن‌ها را دارد زندگی می‌کند و خود را در شرایط فرهنگی آن قوم قرار می‌دهد تا آن‌ها را بهتر بشناسد.

در مطالعه یک ده، جزئیات زندگی مردم بررسی می‌شود تا عمق پنهان و منحصر به فرد بودن آن را نشان دهد.

برای فهم کنش انسان‌ها باید به سراغ روش‌هایی رفت که تنوع و تفاوت‌های معانی را در نظر بگیرد.

علوم تجربی

کنش اجتماعی

پدیده‌های محسوس

آرمان‌ها و ارزش‌ها

غ – ص – ص – غ

ص – غ – غ – ص

غ – غ – ص – ص

ص – ص -غ – غ

قوم نگاری

روش آزمایش

مطالعه موردی

مطالعه کمّی

روش‌های آماری

روش‌های کمّی

روش‌های ریاضی

روش‌های کیفی

عدم پیروی از نقشه‌های از پیش‌ برنامه‌ریزی شده‌ ـ دشواری فهم پدیده‌ها ـ دست شستن از جان و زندگی در دنیا و استقبال از مرگ

انگیزه‌های اخلاقی و آرمان‌های معنوی‌شان ـ دشواری فهم پدیده‌ها ـ معنای آن‌ها 

در اختیار داشتن منابع و امکانات ـ پیچیدگی و عمق پدیده‌های اجتماعی ـ معنای آن‌ها 

انگیزه‌های اخلاقی و آرمان‌های معنوی‌شان ـ پیچیدگی و عمق پدیده‌های اجتماعی ـ دست شستن از جان و زندگی در دنیا و استقبال از مرگ

شباهتی میان جوامع وجود ندارد.

شباهت معناداری میان جوامع وجود ندارد.

تفاوت از نوع ذاتی است و شباهت از نوع عرضی است.

در عین تفاوت، شباهت نیز وجود دارد.

پیدایش معانی گوناگون

پیدایش فرهنگ‌هایی با ویژگی‌های یکسان

روش‌های کیفی

روش‌های کمّی

کنش‌های اجتماعی و معنای آن‌ها

نگاه از درون به پدیده‌ها

مشاهده و مقایسه پدیده‌ها

معنا بخشی و انسجام ‌بخشی به زندگی اجتماعی

روش تفسیری

روش‌های کمی

روش تفهمی

روش‌های کیفی

هویت‌زدایی – تفسیر – تفهم – روش‌های کیفی

معنازدایی – تفسیر – تفهم – روش‌های کمی

هویت‌زدایی – تبیین – تفسیر – روش‌های کیفی

معنازدایی – تبیین – تفسیر – روش‌های کمی

ماکس وبرـ لمبروزوـ ویلهلم دیلتای‌ـ گافمن

کارل مارکس‌ـ آگوست کنت‌ـ گافمن‌ـ فیلیپ زیمباردو 

ماکس وبرـ آگوست کنت‌ـ ویلهلم دیلتای‌ـ گافمن

ماکس وبرـ لمبروزوـ گافمن‌ـ فیلیپ زیمباردو 

تفسیر – شناخته شدن تفهم به عنوان روش مستقل و ویژه علوم انسانی و اجتماعی – پیچیدگی کنش‌های انسانی و دشواری فهم معانی آن‌ها

تفهم – تقابل رویکرد تفسیر با رویکرد تبیینی – به کارگیری روش‌های کمی که این تنوع‌ها و تفاوت‌ها را در نظر می‌گیرد.

تفسیر – غلبه رویکرد تفسیر و به حاشیه رفتن تبیین – پیچیدگی کنش‌های انسانی و دشواری فهم معانی آن‌ها

تفهم – غلبه رویکرد تفسیر و به حاشیه رفتن تبیین – به کار گیری روش‌های کمی برای فهم معانی کنش‌های انسانی

عدم توجه به عمق آن‌ها- آگاهی‌های متفاوت آن‌ها- فرهنگ جوامع مختلف

پیچیدگی آن‌ها- آگاهی‌های متفاوت آن‌ها- پدیده‌های اجتماعی

پیچیدگی آن‌ها- معانی متفاوت آن‌ها- فرهنگ جوامع مختلف

عدم توجه به عمق آن‌ها- معانی متفاوت آن‌ها- پدیده‌های اجتماعی

نادیده گرفتن پیچیدگی و عمق پدیده‌های اجتماعی در تبیین ایجاد پدیده‌های اجتماعی‌، توجـه کنش‌گران بـه معـانی ذهنـی خـود‌، فعالیـت و خلاقیت کنش‌گران.

دشواری فهم پدیده‌های اجتماعی، توجه به معانی نهفته در کنش‌ها، پیدایش فرهنگ‌ها و جهان‌های اجتماعی مختلف.

وجود نظریات متفاوت در حیطه علوم اجتماعی، دغدغه علوم اجتماعی در نزدیکی به علوم طبیعی، معانی ذهنی و فرهنگی متفاوت جهـان‎‎‌‌هـای اجتماعی.

دستیابی به پاسخ‌های ساده و قابل پیش‌بینی درباره چرایی وقوع پدیده‌های اجتماعی، غلبه رویکرد تفسـیری، پدیـد آمـدن خـرده‌فرهنـگ‌هـا و گروه‌های مختلف.