نمونه سوالات تشریحی فصل 1 دین و زندگی دهم انسانی همراه با جواب تشریحی

گرایش انسان به نیکی ها و زیبایی ها سبب می شود که در مقابل گناه و زشتی واکنش نشان دهد و آن گاه که به گناه آلوده شد، خود را سرزنش و ملامت کند و در اندیشه جبران آن برآید. قرآن کریم، عامل درونی این حالت نفس لوامه یعنی نفس سرزنشگر نامیده و به آن سوگند خورده است.

هدفدار بودن

بینش و نگرش

هرکس اندکی تأمل کند، می بیند که در ذات خود در جست و جوی سرچشمه خوبی ها و زیبایی هاست و تا به آن منبع و مبدأ نرسد،آرامش نیافته و از پای نخواهد نشست. این سرچشمه، همان خداوند است که خالق همهٔ کمالات و زیبایی هاست؛ او که خود نامحدود است و کمالات و خوبی هایش حد و اندازه ندارد. هر کمال و خوبی از او سرچشمه می گیرد و در جهان گسترده می شود. پس مقصود و هدف نهایی ما خداوند است.

الف) 

آنچه از زیبایی و نعمت های دنيوی است صرفا جنبه ای ظاهری و فانی داشته است؛ بدین معنا كه برای انسان تا ابد باقی نمی ماند و زمانی باید همه ی آنها را رها كند؛ اما لوازم آخرت و نعمت های آن ابدی است و هيچگاه  نابود نمی گردد.

ب)

آنچه نزد خداست، بهتر و پایدارتر است.

 بيهوده و بی هدف – بازیچه و سرگرمی

اولين تفاوت:

حركت به سوی هدف در ميان حيوانات غریزی، در ميان گياهان طبيعی است اما انسان بایستی هدف خود را بشناسد و اراده و اختيار خویش به سوی آن حركت كند.

 دومين تفاوت:

گياهان و حيوانات استعدادهای محدود مادی داشته و تا سرحدی از رشد و كمال میرسند اما انسانها علاوه بر استعدادهای مادی ،دارای استعدادهای معنوی نيز هستند.

هدفمندی جهان خلقت و عبث نبودن آن

به معنی هدف دار بودن خلقت آن هاست.

جهان آفرینش بی هدف نیست و هر موجودی بر اساس برنامۀ حساب شده ای به جهان آمده است و به سوی هدف حکیمانه ای در حرکت است.

حکیم بودن.

حق بودن و هدفدار بودن و حکیمانه بودن خلقت جهان.

افراد زیرک با انتخاب خدا به عنوان هدف اصلی هم از بهره های مادی دنیا استفاده می کنند و هم چون تمام کارهای دنیوی خود را برای رضای خدا انجام می دهند. جان و دل خود را به خدا نزدیک کرده و در نتیجه سرای آخرت خود را آباد می سازند.

حکیم

هدف های نامحدود، پایان ناپذیر، اخروی. مانند: خدمت به خلق خدا، تلاش برای نشر دین، شهادت طلبی و... 

هدف های محدود، پایان پذیر، دنیوی مانند: رسیدن به جاه و مقام، قهرمانی در یک رشته ورزشی، کشف اسرار جهان و....

فرصتی است برای رسیدن او به هدف.

تفاوت هایی که به ویژگی های خاص انسان و تمایز او از سایر موجودات باز می گردد. برخی از این تفاوت ها عبارت اند از:

الف) انسان خود باید هدف از خلقت خود را بشناسد و آن را انتخاب کند و به سوی آن گام بردارد؛ در حالی که گیاهان به صورت طبیعی و حیوانات به صورت غریزی به سوی هدف خود حرکت می کنند. مثلاً دانهٔ گندم به صورت طبیعی در جهت رسیدن به هدف نهایی خود یعنی تبدیل شدن به خوشه ای با ده ها دانه حرکت می کند و یا نهال کوچک خرما در مسیر رسیدن به نخلی تنومند پیش می رود.

ب) انسان برخلاف حیوانات و گیاهان که استعدادهای محدود مادی دارند، مجموعه ای فراوان از استعدادهای مادی و معنوی است. به همین دلیل، به دنبال انتخاب هدف هایی است که از طریق آن، استعدادهای گوناگون خویش را به کمال رساند.

ج) انسان دارای روحیه ای بی نهایت طلب است و عطش او در دستیابی به خواسته هایش نه تنها کم نمی شود، بلکه روز به روز افزون می گردد. او به دنبال چیزی است که هرگز پایان نمی پذیرد و تمام نمی شود. این انسان بی نهایت طلب، در زندگی خود همواره در حال انتخاب هدف است؛ هدف هایی پایان ناپذیر و تمام نشدنی. درحالی که حیوانات و گیاهان هدف های محدودی دارند و هنگامی که به سرحدّی از رشد و کمال می رسند، متوقف می شوند؛ چنان که گویی راهشان پایان یافته است.

بینش و نگرش و اندیشه خاص هر انسان.

هدف جامع هدفی است که دربر گیرنده اهداف دیگر است و رسیدن به آن مساوی با رسیدن به تمام اهداف دیگر است.

همت بزرگ و اراده محکم.

1- انسان خودش باید هدفش را بشناسد، آن را انتخاب کند ،و به سوی آن گام بردارد در حالی که گیاهان به صورت طبیعی و حیوانات به صورت غریزی به سوی هدف خود حرکت می کنند.

2- حیوانات و گیاهان استعدادهای محدود مادی دارند ولی انسان مجموعه ای فراوان از استعدادهای مادی و معنوی است. بنابراین به دنبال انتخاب هدف هایی است که از طریق آن بتواند استعدادهای خویش را به کمال برساند.

3- انسان روحیه ی بی نهایت طلب دارد و عطش او در رسیدن به خواسته هایش نه تنها کم نمی شود بلکه روز به روز افزون می گردد او به دنبال چیزی است که هرگز پایان نپذیرد انسان همیشه در زندگی در حال انتخاب هدف است. درحالی که حیوانات و گیاهان هدف های محدودی دارند و وقتی به سر حدی از رشد و کمال می رسند متوقف می شوند.

 ملاک و معیار، تا بتواند با نگاهی درست هدف های خود را انتخاب کند و عمر خود را برای رسیدن به آنها صرف نماید.

اهداف پایان ناپذیر را در زندگی اصل قرار دهیم زیرا اصل قرار گرفتن هدف های اخروی مانع بهره مندی انسان از نعمت های دنیایی نمی شود ولی اگر هدف های دنیوی اصل قرار گیرند مانع رسیدن به هدف های اخروی می شوند.

هدف های اصلی (نامحدود، پایان ناپذیر، اخروی) مانند: خدمت به خلق خدا، تلاش برای نشر دین، شهادت طلبی و... 

هدف های فرعی(محدود، پایان پذیر، دنیوی) مانند: رسیدن به جاه و مقام، قهرمانی در یک رشته ورزشی، کشف اسرار جهان و... 

هردو خوب می باشند و برای زندگی ما ضروری هستند.

هدف های فرعی را به جای هدف های اصلی نباید قرار دهیم.

آن قدر به اهداف فرعی دل نبندیم که مانع رسیدن ما به اهداف اصلی شوند و ما را از رسیدن به کمالات باز دارند.

در رسیدن به اهداف دنیوی مرتکب گناه نشویم و آن قدر سرگرم آنها نباشیم که از زیبایی های پایدار باز بمانیم.

اصل قرار گرفتن اهداف اخروی مانع بهره بندی انسان از نعمت های دنیایی نمی شود.

اگر هدف های دنیوی اصل قرار بگیرند مانع رسیدن به هدف های اخروی می شوند.

الف) دربر گیرنده اهداف دیگر است و رسیدن به آن مساوی با رسیدن به تمام اهداف دیگر است.

ب) پاسخگوی ویژگی های "بی نهایت طلبی" و "متنوع بودن استعدادهای انسان" به طور کامل است.

هدفی که بیشتربتواند پاسخگوی ویژگی های "بی نهایت طلبی "و "متنوع بودن استعدادهای انسان" به طور کامل باشد.

تقرب و نزدیکی به خدا زیرا خداوند نامحدود است .خوبی هایش حد واندازه ندارد و آفریننده خوبی های جهان است و فقط رسیدن به او می تواند روح پایان ناپذیر انسان را سیراب کند و زمینه شکوفا شدن استعدادهای مادی و معنوی انسان را فقط او می تواند فراهم نماید.

این نزدیکی مکانی و ظاهری نیست بلکه منظور نزدیکی حقیقی است یعنی با کسب خوبی ها و زیبایی ها به خدا نزدیک شویم.

افراد زیرک با انتخاب خدا به عنوان هدف اصلی هم از بهره های مادی دنیا استفاده می کنند و هم چون تمام کارهای دنیوی خود را برای رضای خدا انجام می دهند جان ودل خود را به خدا نزدیک کرده ودرنتیجه سرای آخرت خود را آباد می سازند.

خودشناسی