گام به گام به کار ببندیم صفحه 82 درس چیستی انسان (2) فلسفه (1)

1) اکنون که دیدگاه های مختلف را دربارۀ حقیقت و چیستی انسان مطالعه کرده اید، نکتۀ اصلی هر دیدگاه را بیان کنید.

نظر ارسطو:

نظر ابن سینا:

نظر دکارت:

نظر صدرائیان:

نظر داروینیست ها:

نظر ماتریالیست ها:

نظر اگزیستانسیالیست ها:

2) به نظر شما کدام دیدگاه حقیقت و چیستی انسان را بهتر بیان کرده است؟ دلیل شما چیست؟

3) دیدگاه فلاسفۀ اسلامی دربارۀ انسان را با نظرات مختلف در معرفت شناسی مطابقت دهید و بگویید نظر این فلاسفه با کدام دیدگاه در معرفت شناسی نزدیکی بیشتر دارد؟

1) نظر ارسطو: انسان علاوه بر جسم دارای روح مجرد است که منشأ اندیشه ورزی و تفکر است.

نظر ابن سینا: روح در مرحله «جنین» به بدن ملحق می شود و انسان روح خود را بی واسطه درک می کند.

نظر دکارت: «من» یا «ذهن» مرکز اندیشه هاست و چیزی ورای بدن و ضمیمه شده به آن است.

نظر صدرائیان: روح و بدن یک واحد را پدید می آورند به طوری که روح جنبه باطن و بدن جنبه ظاهر است؛ روح نتیجه رشد و تکامل خود جسم و بدن است.

نظر داروینیست ها:  انسان حیوانی است پیچیده تر از سایر حیوانات و تفاوتی ذاتی با آن ها ندارد.

نظر ماتریالیست ها: چون عالم چیزی جز ماده و طبیعت نیست، انسان نیز یک موجود کاملا مادی اما پیچیده تر از سایر موجودات است و در انسان چیزی به نام روح مجرد وجود ندارد.

نظر اگزیستانسیالیست ها: انسان چه مادی محض باشد و چه غیر مادی، وجودی نا متعین دارد که با علم و اراده خود ماهیت خود را می سازد.

2) نگاه صدرائیان از سایر نگاه ها حقیقت و چیستی انسان را بهتر بیان کرده است چرا که بُد باطنی انسان را روح و بُعد جسمانی آن را جسم تشکیل می دهد.

3) 1- نظر ارسطو: دیدگاه ها در باره معرفت: از آن جا که ارسطو هم برای ادراک حسی و هم عقل، اعتبار قائل بود، این امکان برای او بوده که در مورد انسان نیز معتقد شود که وجود وی هم دارای حقیقتی جسمانی و هم روحانی است.

2- نظر ابن سینا: دیدگاه ها در باره معرفت: اعتقاد به حقیقت جسمانی و روحانی در باره ابن سینا نیز صادق است، علاوه بر اینکه ابن سینا به دو ابزار دیگر یعنی شهود قلبی و روحی نیز اعتقاد داشته و این دو ابزار برای وی این امکان را فراهم کرد که معرفت بیشتری در باره انسان به خصوص در بعد روحی به دست آورد.

3- نظر دکارت: دیدگاه ها در باره معرفت: دکارت نیز مانند ارسطو ادراک حسی و عقل را معتبر می دانسته، لذا قائل به دو بعد جسمی و روحی برای انسان بوده است.

4- نظر صدرائیان: دیدگاه ها در باره معرفت: صدرائیان علاوه بر اینکه حس، عقل و وحی را قبول داشته اند، در ادراک شهودی و عرفانی از ابن سینا بسیار جلوتر رفته اند، لذا به نکات دقیق تری در باره حقیقت روح و رابطه آن با جسم رسیده اند.

5- نظر داروینیست ها: دیدگاه ها در باره معرفت: بیشتر بر حس و تجربه تکیه کرده اند، لذا توجهی به جنبه ماورایی و روحانی وجود انسان نکرده اند و او را در حد حیوان تقلیل داده اند.

6- نظر ماتریالیست ها: دیدگاه ها در باره معرفت: فقط ابزار حس و تجربه را تنها ابزار کسب معرفت می دانند؛ همان طور که معتقدند هستی چیزی جز ماده نیست، اعتقاد دارند حیات انسانی نیز یک حیات مادی است و سخن از روح مجرد برای انسان، غیر علمی و ناصحیح است.

7- نظر اگزیستانسیالیست ها: دیدگاه ها در باره معرفت:  نظر یکسانی در یک بعدی یا دو بعدی بودن انسان ندارند.

اگزیستانسیالیست های خدا گرا، چون ابزار معرفت را هم حس و هم عقل می دانند، آن حقیقت روحانی را می پذیرند اما کسانی مانند سارتر که ملحد و مادی گرا هستند آن حقیقت ماورایی و روحانی را انکار می کنند.