گام به گام معنی شعر صفحه 113 درس طوطی و بقّال فارسی (1)

1) بود بقالی و وی را طوطی ای             خوش نوا و سبز و گویا طویی

2) در دکان بودی نگهبان دکان                      نکته گفتی با همه سوداگران

3) در خطاب آدمی نطق بدی                       در نوای طوطیان حاذق بدی

4) جست از صدر دکان ، سویی گریخت         شیشه های روغن گل را بریخت

5) از سوی خانه بیامد خواجه اش                بر دکان بنشست فارغ خواجه وش

6) دید پر روغن دکان و جامه چرب              بر سرش زد ، شد طوطی کَل ز ضرب

7) روزکی چندی سخن کوتاه کرد                 مرد بقال از ندامت آه کرد

8) ریش میکند و میگفت:ای دریغ               کافتاب نعمتم شد زیر میغ

9) دست من بشکسته بودی آن زمان           که زدم من بر سر آن خوش زبان

10) هدیه ها می داد هر درویش را               تا بیابد نطق مرغ خویش را

11) بعد سه روز و سه شب حیران و زار           بر دکان بنشسته بود نومیدوار

12) می نمود آن مرغ را هر گون شگفت        و از تعجب ، لب به دندان می گرفت

13) جولقیی سر برهنه می گذشت               با سر بی مو چو پشت طاس و طشت

14) طوطی اندر گفت آمد در زمان                بانگ بر درویش زد:که ای فلان

15) از چه ای کَل با کَلان آمیختی؟                تو مگر از شیشه روغن ریختی

16) از قیاسش خنده آمد خلق را                   کو چو خود پنداشت صاحب دلق را

17) کار پاکان را قیاس از خود مگیر               گر چه ماند در نوشتن شیر و شیر

18) جمله عالم ، زین سبب گمراه شد             کم کسی ز ابدال حق آگاه شد

19) هر دو گون زنبور ، خوردند از محل           لیک شد ز آن نیش و ، زین دیگر عسل

20) هر دو گون آهو گیا خوردند و آب           زین یکی سرگین شد و ، زآن مشک ناب

21) هر دو نی خوردند از یک آب خَر             این یکی خالی و ، آن پر از شکر

22) صد هزاران این چنین اشباه بین            فرقشان ، هفتاد ساله راه بین

23) چون بسی ابلیس آدم روی هست         پس به هر دستی نشایو داد دست

1) بقّالی بود كه طوطی خوش آواز، سبز رنگ و سخن گویی داشت.

2) طوطی از دكّان مراقبت می‌كرد و با مشتریان هم­صحبت می‌شد و شوخی می‌كرد.

3) در سخن گفتن به شیوۀ آدمیان، زبان گویایی داشت و در نغمه خوانی به شیوۀ طوطیان، ماهر بود.

4) طوطی از بالای دكّان به سویی پرید (فرار کرد) و ناگهان شیشه‌های روغن گل را ریخت و شكست.

5) صاحب طوطی از خانه به مغازه آمد و با خیال آسوده مانند بزرگان در مغازه نشست.

6) مرد بقّال دید كه مغازه پر از روغن و لباس‌هایش (یا: وسایلِ مغازه) چرب شده است، عصبانی شد و چنان ضربه‌ای بر سر طوطی زد كه از شدّت ضربه، طوطی كچل شد.

7) طوطی، چند روزی ساكت شد و سخن نگفت و مرد بقال از پشیمانی آه می‌كشید.

8) مرد بقال با افسوس موهای صورتش را می‌كند و می‌گفت: «افسوس كه نعمتم از دست رفت...

 9) ای كاش آن زمانی كه بر سرِ طوطی خوش زبانم می‌زدم، دستم می‌شكست.»

10) مرد بقّال به هر نیازمندی که می دید كمك می‌كرد تا شاید طوطی دوباره سخن بگوید.

11) بعد از سه شبانه روز، سرگردان و ناامید در دكّانش نشسته بود.

12) برای طوطی كارهای شگفت انگیز انجام می‌داد (ادا و شكلك در می‌آورد) تا شاید شروع به سخن گفتن كند.

13)  گدایی سر برهنه از آن جا می‌گذشت كه سرش مانند پشتِ طاس و تشت، صاف بود.

14) طوطی بلافاصله شروع به سخن­گفتن كرد و درویش را صدا زد كه: ای فلانی!

15) تو چرا كچل شدی و در جمع كچل‌ها در آمدی؟ تو هم مگر شیشه‌های روغنِ گل را ریخته‌ای؟!

16) مردم از مقایسۀ نادرست طوطی خندیدند، چون او آن مرد درویش بی مو را مثل خود تصوّر كرده بود.

17) عمل انسان های پاك را با عمل خود مقایسه نكن هر چند دو كلمۀ شیر درنده و شیر خوردنی در نوشتن یكسان هستند.

18) مردم جهان به دلیل چنین سنجش‌های ناروایی به گمراهی افتادند، كمتر كسی است كه مردان حقّ را بشناسد و به مقام آن‌ها پی ببرد.

19) هر دو نوع زنبور (زنبور عسل و زنبور قرمز) از یك محل تغذیه می‌كنند، اما این تغذیه در یكی تولید عسل می‌كند و در دیگری تبدیل به نیش زهرآلود می‌شود.

20) هر دو نوع آهو آب و گیاه می‌خورند امّا این تغذیه درآهوی معمولی تبدیل به فضولات می‌شود و در دیگری (آهوی خُتَن) به مُشك خالص تبدیل می‌گردد.

21) هر دو نوع نی از یك نوع آب تغذیه می‌كنند امّا این آب در یكی تبدیل به نیشكر و در دیگری تبدیل به نی تو خالی می‌شود.

22) هزاران گونه از این شباهت‌های ظاهری وجود دارد امّا این شباهت‌ها فقط در ظاهر است و تفاوت میان آنها بسیار زیاد است .

23) از آن جا كه شیطان‌های آدم نما در جهان بسیار هستند پس شایسته نیست كه با هركسی رابطۀ دوستی برقرار كرد.