قیاسی است که عین نتیجه یا نقیض آن در یکی از مقدمات استدلال ذکر شده باشد. مانند:
اگر فردا هوا خاکی باشد، مدارس سوسنگرد تعطیل می شود.
فردا هوا خاکی است.
مدارس سوسنگرد تعطی می شود.
در مثال بالا مشاهده می کنیم که این قیاس از دو مقدمه تشکیل می شود که یکی شرطی و دیگری حملی است.
از آنجا که مقدمه شرطی آن می تواند یکی از چهار قضیه شرطی باشد،چهار (4) حالت برای این قیاس قابل تصور است:
قیاس استثنایی اتصالی
قیاس استثنایی انفصالی حقیقی
قیاس استثنایی انفصالی مانعه الجمع
قیاس استثنایی انفصالی مانعه الرفع
تهیه کننده :حیدر جلالی