این قیاس چهار حالت دارد که دو حالت آن معتبر است و دو حالت نامعتبر.
وضع مقدم و رفع تالی
وضع تالی و رفع مقدم ( معروف است به مغالطه وضع تالی و مغالطه رفع مقدم)
اگر بخش اول جمله اول را عینا (خودش ) گذاشتیم می شود معتبر= وضع مقدم
اگر فعل مخالف بخش اول جمله اول را بنویسیم نامعتبر است.= رفع مقدم
اگر بخش دوم جمله اول را منفی کنیم می شود معتبر= رفع تالی
اگر بخش دوم جمله اول را خودش بگذاریم می شود نامعتبر= وضع تالی
توضیح قاعده اول که معتبر است (وضع مقدم): قسمت اول جمله اول( جمله شرطی) را عینا (خودش) می گذاریم.
اگر فردا هوا خاکی باشد، مدارس سوسنگرد تعطیل می شود.
فردا هوا خاکی است.
نتیجه: مدارس سوسنگرد تعطیل می شود.
توضیح قاعده دوم که معتبر است( رفع تالی) : متضاد فعل قسمت دوم جمله اول می نویسیم.
یعنی اگر فعل مثبت بود ،منفی و اگر منفی بود ، مثبت می کنیم.)
اگر فردا هوا خاکی باشد، مدارس سوسنگرد تعطیل می شود.
مدارس سوسنگرد تعطیل نمی شود.
نتیجه: فردا هوا خاکی نیست.
زمانی مغالطه ( رفع مقدم)صورت می گیرد که متضاد فعل قسمت اول جمله اول را بنویسیم.
اگر فردا هوا خاکی باشد، مدارس سوسنگرد تعطیل می شود.
فردا هوا خاکی نیست. نتیجه: مدارس سوسنگرد تعطیل نمی شود.
زمانی مغالطه ( وضع تالی) صورت می گیرد که قسمت دوم جمله اول را خودش بگذاریم.
اگر فردا هوا خاکی باشد، مدارس سوسنگرد تعطیل می شود.
مدارس سوسنگرد تعطیل می شود.
نتیجه: فردا هوا خاکی است.
بطور کلی : 2 حالت معتبر 2 حالت معتبر
قاعده وضع مقدم : اثبات مقدم اثبات تالی) تالی نفی مقدم ( مغالطه رفع مقدم)
قاعده رفع تالی : نفی تالی نفی مقدم اثبات تالی ( مغالطه وضع تالی)
تهیه کننده :حیدر جلالی