تنوع دفع و تنظیم اسمزی در جانداران

در مهره داران:

انواعی از راه کارها در مهره داران برای مقابله با مسائل تنظیم اسمزی وجود دارد و بیشتر آنها سازگاری هایی در دستگاه ادراری است.همه مهره داران کلیه دارند که ساختار متفاوت، ولی عملکرد مشابهی در میان آنها دارد.مهره داران همچنین سیستم گردش خون بسته دارند که خون در آن تحت فشار است. این فشار، خون را از غشاها به کلیه ها تراوش میکند.

ماهیان غضروفی مثل کوسه ها و سفره ماهی ها علاوه بر کلیه ها، دارای غدد راست رودهای هستند که محلول نمک ( سدیم کلرید )بسیار غلیظ را به روده ترشح میکنند.

در ماهیان آب شیرین، فشار اسمزی مایعات بدن از آب بیشتر است. بنابراین آب میتواند وارد بدن شود .برای مقابله با چنین مشکلی، ماهیان آب شیرین معمولاً آب زیادی نمی نوشند)باز و بسته شدن دهان در ماهی قرمز تنها به منظور عبور آب و تبادل گازها در آبشش هاست. همچنین بدن آنها با ماده مخاطی پوشیده شده است که مانع ورود آب به بدن میشود. جذب نمک و یون ها با انتقال فعال از آبشش هاست. این ماهی ها حجم زیادی از آب را به صورت ادرار رقیق دفع میکنند.

در ماهیان دریایی فشار اسمزی مایعات بدن کمتر از آب دریاست.آب، تمایل به خروج از بدن دارد. برای جبران، ماهیان دریایی مقدار زیادی آب می نوشند. در این ماهیان برخی از یون ها از طریق یاخته های آبشش و برخی، توسط کلیه به صورت ادرار غلیظ دفع میشوند.

کلیه دوزیستان مشابه ماهیان آب شیرین است. مثانه این جانوران محل ذخیره آب و یون هاست. به هنگام خشک شدن محیط، دفع ادرار کم، و مثانه برای ذخیره بیشتر آب بزرگتر میشود و سپس بازجذب آب از مثانه به خون افزایش پیدا میکند.

خزندگان، پرندگان و پستانداران، پیچیده ترین شکل کلیه را دارند که متناسب با واپایش تعادل اسمزی مایعات بدن آنهاست.ساختار کلیه در خزندگان و پرندگان مشابه است و توانمندی بازجذب آب زیادی دارد. برخی از خزندگان و پرندگان دریایی و بیابانی که آب دریا یا غذای نمک دار مصرف میکنند میتوانند نمک اضافه را از طریق غدد نمکی چشم یا زبان، به صورت قطره های غلیظ دفع کنند.