قلب

در سال های گذشته آموختید که دستگاه گردش مواد در انسان،از قلب، رگها و خون تشکیل شده است. در شکل 1، بخش های قلب و رگهای متصل به آن را میبینید.با گردش خون عمومی و ششی آشنا هستید. با توجه به شکل 2 مسیر هر کدام را در بدن مشخص و هدف دو نوع گردش خون را با هم مقایسه کنید. با توجه به آنچه قبلاً آموختید، در گروه های درسی خود در مورد پرسشهای زیر با همدیگر گفت وگو کنید و پاسخ مناسبی برای آنها بیابید.

هر کدام از دهلیزها خون را از کجا دریافت میکند؟

هر کدام از بطن ها خون را به کجا میفرستد؟

خون طرف چپ و راست قلب، با هم چه تفاوتهایی دارد؟

ضخامت دیواره بطن های چپ و راست با هم متفاوت است،چرا؟

تأمین اکسیژن و مواد مغذی قلب :

اگر چه خونی که از درون قلب عبور میکند، مواد مغذی و اکسیژن زیاد دارد ولی قلب نمیتواند با آن، نیازهای تنفسی و غذایی خود را برطرف کند. به همین دلیل ماهیچهی قلب با رگ های ویژهای به نام اکلیلی که از سرخرگ آئورت انشعاب گرفته است، تغذیه میشود. این رگها پس از رفع نیاز یاخته های قلبی، با هم یکی میشوند و به صورت سیاهرگ به دهلیز راست متصل می شوند. بسته شدن این رگها توسط لخته یا سخت شدن دیواره ی آنها (تصلب شرایین)، ممکن است باعث سکته یا حمله ی قلبی شود؛ چون در این حالت به بخشی از ماهیچه ی قلب، اکسیژن نمیرسد و یاخته های آن میمیرند

دریچه های قلب:

وجود دریچه ها در هر بخشی از دستگاه گردش مواد باعث یک طرفه شدن جریان خون در آن قسمت میشود. در ساختار دریچه ها، بافت ماهیچه ای به کار نرفته بلکه همان بافت پوششی است که چین خورده است و دریچه ها را میسازد؛ البته وجود بافت پیوندی به استحکام آنها کمک میکند. ساختار خاص دریچه ها و تفاوت فشار در دو طرف آنها، باعث باز یا بسته شدن دریچه ها میشود. بین دهلیز و بطن در هر طرف قلب، دریچه ای هست که در هنگام انقباض بطن؛ از بازگشت خون به دهلیز، جلوگیری میکند. دریچه دهلیزی _بطنی چپ را میترال یا دولختی میگویند؛ چون از دو قطعه آویخته تشکیل شده است، و در سمت راست قلب، دریچه سه لختی قرار دارد. در ابتدای سرخرگ های خروجی از بطن ها، دریچه های سینی قرار دارند که  از بازگشت خون به بطن جلوگیری میکنند (شکل4)

صداهای قلب :

اگر گوش خود را به سمت چپ قفسه سینه کسی بچسانید یا گوشی پزشکی را روی قفسة سینة خود یا شخصی دیگر قرار دهید، صداهای قلب را میشنوید. صداهای قلب مربوط به بسته شدن دریچه ها است و از لحاظ پزشکی، نوع صدا و نظم آنها، بسیار معنی دار است.

قلب در حالت طبیعی دو نوع صدا دارد؛ صدای اول (پووم) قوی،گنگ و طولانی تر است و به بسته شدن دریچه های دو لختی و سه لختی هنگام شروع انقباض بطن ها مربوط است. صدای دوم )تاک) کوتاه تر و واضح و به بسته شدن سینی ابتدای سرخرگ ها مربوط است که با شروع استراحت بطن، همراه است و زمانی شنیده میشود که خون وارد شده به سرخرگ های آئورت و ششی، قصد برگشت به بطن ها را دارد و با بسته شدن دریچه های سینی، جلوی آن گرفته میشود. متخصصان با گوش دادن دقیق به صداهای قلب، از سالم بودن قلب آگاه میشوند. در برخی بیماری ها به ویژه اختلال در ساختار دریچه ها، بزرگ شدن قلب یا نقایص مادرزادی مثل کامل نشدن دیواره میانی حفره های قلب،ممکن است صداهای غیرعادی شنیده شود.