بحران معنویت

روند سکولاریزاسیون (سکولار شدن) درفرهنگ مدرن غرب 

• در فرهنگ مدرن غرب، سکولاریسم بصورت آشکار مطرح شد .(یعنی : بصورت آشکار و به صراحت ابعاد دینی و معنوی جهان هستی انکار می شد.)
• در فرهنگ مدرن غرب،  اگر گرایش ها و رفتارهای دینی امکان مطرح شدن می یافتند، این کار تنها با توجیه دنیوی آنها امکان پذیر می شد. یعنی: صرفاً به کارکردها و مزایای دنیوی و این جهانی آموزه های دینی اهمیت داده می شد.
• در فرهنگ مدرن غرب؛ سکولاریسم به ترتیب در حوزه های هنر، اقتصاد، سیاست و علم ظاهر گردید و فرهنگ تخصصی هر یک از این حوزه ها سکولار گردید.( کنار گذاشتن ارزش های دینی در این حوزه ها و  تمرکز بر ارزش های دنیوی در آنها)
• در فرهنگ مدرن غرب؛ .تنها حوزه ای که همچنان دینی باقی ماند؛ فرهنگ عمومی جامعه درمحدودۀ زندگی شخصی و خصوصی افراد بود.
• در فرهنگ مدرن غرب؛ برخی جامعه شناسان بر این گمان بودند که در قرن 20 میلادی، دین از آخرین عرصۀ حضور خود یعنی قلمرو فرهنگ عمومی نیز بیرون خواهد رفت. اما واقعیت خلاف این پیش بینی را نشان داد. ( برگزاری مراسم عید پاک، ازدواج و تدفین بر اساس آموزه های مسیحیت؛ مصادیقی از حضور دین در فرهنگ عمومی جامعۀ غربی می باشند).

طی قرن 20، نه تنها دین از فرهنگ عمومی مردم خارج نشد بلکه در سال های پایانی  این قرن، نگاه معنوی و دینی به سطوح مختلف زندگی انسان بازگشت. برخی از متفکران از این موج که نشانۀ بحران معنویت در فرهنگ غرب است با عناوین « افول سکولاریسم» و « پَساسکولاریسم» یاد کردند.

 افول سکولاریسم یا پَسَا سکولاریسم : فرایندی است که طی آن؛ نگاه معنوی و دینی به سطوح مختلف زندگی انسان بازگشت. این فرایند نشانۀ بحران معنویت در فرهنگ مدرن غرب است. بحرانی که بدلیل بی توجهی جهان مدرن غرب به ابعاد معنوی هستی و نیازهای دینی و معنوی انسان ، پدید آمد.

مهمترین علت تداوم باورهای دینی و معنوی در زندگی انسان؛ نیاز فطری و ذاتی آدمی به حقایق قدسی و ماوراء طبیعی است. یک فرهنگ علاوه بر نیازهای جسمانی و دنیوی انسان باید به نیازهای معنوی و قُدسی او نیز پاسخ دهد. همانگونه که بی توجهی به ابعاد دنیوی، به بحران منجر می شود، غفلت از ابعاد معنوی نیز، شکل دیگری از بحران را به دنبال می آورد.

فرهنگ مدرن غرب با انکار حقایق قدسی و معنوی نه تنها به آرمان های انقلاب فرانسه نرسید، بلکه با اصالت بخشیدن به انسان دنیوی )اومانیسم( در قرن 20، به پوچ گرایی، یأس و ناامیدی و مرگ آرمان ها و امیدها انجامید.

پیامدهای اجتماعی افول سکولاریسم یا  گریز و رویگردانی ازسکولاریسم در جوامع غربی

• ترغیب یا واداشت ننِ برخی از نخبگان جهان غرب به جست و جوی سنت های قدسی و دینی.(جست و جوی روابط علت ومعلولی و سازوکارهای غیرمادی جاری در جهان.)
• فراخواندن مهاجرانمهاجرانِ ساکن کشورهای غربی به سوی هویت دینیِ خود(ساکنانی که اغلب مَرعرب فرهنگ مدرن غرب شده بودند.)
• رونق بخشیدن به بازار معنویت های کاذب و دروغین