معرفت شناسی

افلاطون و ارسطو در یونان باستان همچنین ابن سینا شیخ اشراق ملاصدرا و علامه طباطبایی از فیلسوفان دوره اسلامی و نیز دکارت هیوم و کانت از فیلسوفان دورۀ جدید ،اروپا همه دربارۀ معرفت و شناخت بشر نظر داده اند. توجه ویژه کانت فیلسوف قرن هجدهم آلمان به شناخت سبب شد که شاخۀ معرفت شناسی فلسفه رشد بیشتری کند و فیلسوفان بیشتری در دورهٔ جدید بدان بپردازند.

در دوره جدید، به علت طرح پرسشهای جدی و جدید دربارهٔ معرفت و ظهور دیدگاه های گوناگون این بخش از فلسفه به صورت شاخهٔ مستقلی در آمده که به آن «معرفت شناسی» یا «نظریه معرفت » می گویند .

معنا و مفهوم معرفت و شناخت روشن است و نیازی به تعریف ندارد.

وقتی که از یک کودک می پرسیم میدانی توپت کجاست و او میگوید «آری می دانم » نسبت به معنای «می دانم » آگاه است. اگر ابهامی هم از جهت کلمه لغت ،باشد حداکثر با بیان معادلی ابهام رفع می شود.

آیا ما می توانیم اشیا و موجودات جهان را بشناسیم و به آنها علم پیدا کنیم؟

شاید از این پرسش تعجب کنید و بگویید این یک امر بدیهی و روشن است و نیازی به تحقیق و پیدا کردن دلیل ندارد.

 همین که ما با طرف مقابل خود صحبت میکنیم یا لیوان آبی را برمی داریم و مینوشیم یا از عمل کسی خوشحال یا عصبانی میشویم گویای آن است که ما قدرت شناخت داریم؛ در غیر این صورت ممکن نبود ما عملی انجام بدهیم.

همین که ما با طرف مقابل خود صحبت میکنیم یا لیوان آبی را برمی داریم و می نوشیم یا از عمل کسی خوشحال یا عصبانی میشویم گویای آن است که ما به امکان شناخت خود پی برده ایم.

اگر رفتاری غیر از این از ما سر میزد میتوانستیم بگوییم که در توانایی دانستن خود شک داریم . جالب است بدانیم گاهی همین امر بدیهی نیز چه در گذشته و چه در زمان حاضر، انکار شده است.