تداوم مبارزه

• مهم ترین فعالیت های سیاسی علیه رژیم پهلوی:

1. امام خمینی در طول دوران تبعید در نجف اشرف با صدور اعلامیه به مناسبت های مختلف و فرستادن پیام په سران و مردم کشورهای اسلامی و نیز با تدریس مباحث ولایت فقیه، مبانی حاکمیت دینی را ترسیم می کردند.
2. در همین دوران، شاگردان و علاقهمندان به اندیشه ایشان، مساجد و دانشگاه ها را به کانون مبارزه علیه رژیم پهلوی تبدیل کرده بودند.
3. جبهه ملی و نهضت آزادی نیز در چارچوب قانون اساسی به مبارزات خود ادامه می دادند.

• اساس مبارزه فرهنگی علیه رژیم: 1.آگاهی دادن به مردم 2.تبلیغ و ترویج باورهای دینی 3.روشنگری علیه اقدامات رژیم پهلوی
• مبارزان عرصه ی فرهنگی علیه رژیم پهلوی: روحانیون، معلمان، استادان دانشگاه، دانشجویان و دانش آموزان در عرصه مبارزه فرهنگی با رژیم فعالیت می کردند و در مساجد، حسینیه ها و مدارس و دانشگاه ها به ترویج فرهنگ دینی مشغول بودند.
• معروف ترین چهره های مبارز فرهنگی علیه رژیم: معروف ترین چهره های فرهنگی علامه طباطبایی، آیت الله طالقانی، آیت الله مطهری، آیت الله بهشتی، دکتر شریعتی، دکتر باهنر و دکتر مفتح بودند.
• گروه های مبارزه مسلحانه علیه رژیم:

1. هیئت های موتلفه اسلامی
2. حزب ملل اسلامی
3. سازمان مجاهدین خلق
4. سازمان چریک های فدایی خلق

• هیئت های موتلفه اسلامی: این گروه پس از تبعید امام خمینی، مبارزه مسلحانه و ترور سران حکومت پهلوی را محور کار خود قرار داد و حسنعلی منصور، نخست وزیر وقت، را ترور کرد. این کار را محمد بخارایی، از اعضای این گروه انجام داد.
• سرنوشت هیئت های موتلفه اسلامی: پس از این واقعه، بیشتر اعضای این گروه دستگیر و چهار تن از آنان اعدام شدند و برخی هم به حبس های طولانی محکوم گردیدند.
• حزب ملل اسلامی: این گروه با آرمان برپا کردن حکومت اسلامی به نبرد مسلحانه روی آورد اما اعضای آن پیش از هر اقدامی دستگیر و زندانی شدند.
• سازمان مجاهدین خلق: گروهی از جوانان عضو نهضت آزادی بعد از قیام 15 خرداد فعالیت سیاسی را کنار گذاشتند و به جنگ مسلحانه روی آوردند. آن ها در آغاز تفکر اسلامی داشتند ولی به مرور زمان دچار انحراف فکری شدند و به مارکسیسم تمایل پیدا کردند. در سال 1350 بیشتر اعضای این سازمان یا دستگیر شدند یا در تسویه های درون گروهی از بین رفتند.
• چریک های فدایی خلق ایران: این گروه از همان ابتدا با الهام از افکار مارکسیستی به مبارزه مسلحانه روی آوردند و تعدادی از آن ها در درگیری با ماموران رژیم یا در زندان به قتل رسیدند.
• سرنوشت مبارزان علیه رژیم پهلوی: بسیاری از مبارزان زندانی و شکنجه شدند. تعدادی از آنان مانند آیت الله سعیدی و آیت الله غفاری، زیر شکنجه به شهادت رسیدند و بسیاری نیز مانند آیت الله طالقانی تا اوج گیری انقلاب اسلامی در زندان بودند.

1. آشکار شدن ضدیت این حکومت با اسلام و معنویت و اخلاق
2. زندانی بودن صدها روحانی مبارز و عدم اجازه سخنرانی بسیاری از استادان دانشگاه و سخنرانان مذهبی در محافل و مجالس
3. تقویت سرمایه داران وابسته به غرب و رژیم پهلوی به وسیله نفت
4. هجوم طبقات محروم از جمله کارگران و روستاییان برای گذراندن زندگی به شهرها
5. انقلاب سفید شاه نتیجه خود را نشان داده بود؛ نابودی اقتصاد ایران و وابستگی به بیگانگان.
6. نداشتن راه، آب آشامیدنی، برق و حمام روستاهای ایران
7. انعقاد قرارداد سرمایه داران آمریکایی با حکومت پهلوی و غارت ثروت ایران
8. آسوده خاطر بودن رژیم پهلوی از ناحیه گروه های مبارز مسلح با استفاده از دستگاه ساواک و نیروهای پلیسی و امنیتی
9. پر بودن زندان ها از زندانیان سیاسی و نبودن حرکت های پراکنده مسلحانه خارج از زندان

• جیمی کارتر، رئیس جمهور آمریکا در سال 1355 برای کاهش تنفر عمومی از سیاست های آمریکا به شعار دفاع از حقوق بشر متوسل شد.
• درخواست های جیمی کارتر، رئیس جمهور آمریکا از شاه برای کاهش تنفر عمومی از سیاست های آمریکا: او از شاه نیز خواست به تبعید از تبعیت از سیاست فضای باز آمریکایی، اوضاع عمومی زندانیان را بهبود بخشد، شکنجه ایرانیان را کاهش دهد و به مطبوعات اجازه دهد به طور ملایم و محدود از دولت انتقاد کنند.
• اقدام شاه در پاسخ به درخواست کارتر: شاه در پاسخ مساعد به خواسته های آمریکا، هویدا را بر کنار و جمشید آموزگار را به نخست وزیری منصوب کرد. آموزگار ماموریت یافت تا با انتقاد از گذشته در کشور فضای باز سیاسی ایجاد کند.

• علت مرگ دکتر علی شریعتی و پیامدهای آن: در خرداد 1356 دکتر علی شریعتی به طور ناگهانی در لندن درگذشت، شریعتی با برگزاری سخنرانی ها و نگارش کتاب های متعدد نقش اساسی در طرد اندیشه های مارکسیستی و بیداری نسل جوان و گرایش آنان به اسلام داشت. مردم که ساواک را عامل مرگ او می دانستند، با گرامی داشتن نام و یادش تنفر خود را از حکومت نشان دادند.
• درگذشت سید مصطفی خمینی و پیامدهای آن: درگذشت ناگهانی حاج آقا مصطفی، پسر بزرگ امام خمینی، در آبان سال 1356 در نجف نیز اعتراضات تازه ای را برانگیخت و تنفر بیشتری نسبت به حکومت ایجاد کرد. با مرگ مشکوک وی، مجالس ترحیمی در بسیاری از شهرهای ایران برگزار شد و بار دیگر یاد و خاطره امام خمینی جان تازه ای به جریان مبارزه داد.

• انتشار مقاله توهین آمیز نسبت به امام خمینی و پیامدهای آن: در ۱۷ دی ۱۳۵۶ مقاله توهین آمیزی علیه امام خمینی در روزنامه اطلاعات منتشر شد. به دنبال انتشار این مقاله، مردم قم در ۱۹ دی ۱۳۵۶ قیام کردند اما مأموران حکومتی آن ها را به خاک و خون کشیدند. در چهلم شهدای قم، در ۲۹ بهمن همان سال مردم تبریز به پا خاستند که این اجتماع نیز با یورش نیروهای حکومت مواجه شد و تعدادی شهید یا مجروح شدند.
• گسترش قیام، جمشید آموزگار در مرداد ۱۳۵۷ در اصفهان حکومت نظامی برقرار کرد اما این تدبیر ثمری نداشت؛ در نتیجه، شاه مجبور شد آموزگار را برکنار کند و جعفر شریف امامی را با «شعار آشتی ملی» به نخست وزیری بگمارد.
• قیام خونین ۱۷ شهریور: حکومت پهلوی برای جلوگیری از ادامه تظاهرات و اعتراضات در روز جمعه ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ در تهران و چند شهر دیگر حکومت نظامی بر قرار کرد. مردم تهران بی اعتنا به اخطارها و هشدارهای رژیم در میدان شهدا (ژاله سابق) تجمع کردند .دژخیمان پهلوی مردم را به گلوله بستند و جمع زیادی از آنان را به شهادت رساندند. به دنبال این جنایت هولناک، رئیس جمهور آمریکا بار دیگر به صراحت از رژیم پهلوی حمایت کرد.

• پس از اوج گیری انقلاب اسلامی امام خمینی تحت فشار سیاسی و امنیتی سازمان امنیت عراق و ساواک، قصد عزیمت به کویت داشتند اما دولت کویت داشتند اما دولت حاضر به پذیرش ایشان نشد.
• امام به فرانسه رفتند و در دهکده ای به نام توفل لوشاتو در حومه پاریس ساکن شدند.
• نتایج هجرت امام به فرانسه:

1. ایشان با استفاده از امکانات تبلیغی، مصاحبه و سخنرانی جنایات حکومت پهلوی را افشا می کردند؛
2. امکان ملاقات مبارزان با رهبری انقلاب فراهم آمد و پیام های امام با شتاب بیشتری در ایران منتشر شد.

• شاه پس از سرکوب تظاهرات دانشجویان و دانش آموزان در مقابل دانشگاه تهران (۱۳ آبان) ارتشبد غلامرضا ازهاری را جانشین شریف امامی کرد تا وی با برقرار کردن حکومت نظامی از سرعت حرکت انقلاب بکاهد، اما شروع ماه محرم، مبارزه را وارد مرحله تازه ای کرد. در روز های تاسوعا و عاشورا میلیون ها تن از مردم در شهرهای مختلف، از جمله تهران، با شرکت در تظاهراتی مسالمت آمیز سقوط حکومت پهلوی و برقراری حکومت اسلامی را فریاد زدند.
• نتایج تظاهرات محرم ۱۳۵۷:

1. این تظاهرات عظیم دولت آمریکا را به این نتیجه  رساند که روی کار آوردن دولت نظامی ازهاری نتیجه ای نداشته است؛
2. به علاوه، مردم ایران متحد و در اطاعت از رهبر خود مصمم و جدی هستند.
3. و بالاخره اینکه آمریکا برای حفظ منافع خود در ایران باید به فکر مهره دیگری غیر از محمدرضا شاه باشد.

شاه در نیمه دی ۱۳۵۷ در حالی که تصمیم به خروج از ایران گرفته بود، به دستور آمریکایی ها و برای جلوگیری از پیروزی انقلاب اسلامی، شاپور بختیار را، که قبلاً عضو جبهه ملی و از مخالفان رژیم بود، نخست وزیر خود کرد.

امام خمینی در ۲۳ دی با ارسال پیامی تشکیل شورای انقلاب را به اطلاع مردم رساندند. این شورا که از افراد شایسته ،مسلمان، متعهد و مورد اعتماد ایشان تشکیل شده بود، وظیفه داشت زمینه انتقال قدرت را فراهم کند. ده روز پس از تشکیل دولت بختیار، در ۲۶ دی، شاه از ایران رفت و شور و شعف مردم ایران بیشتر شد.

• از ورود امام تا پیروزی انقلاب: در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ رهبر انقلاب باشکوه فراوان و در میان استقبال بی نظیر مردم وارد ایران شدند. در 15 بهمن به پیشنهاد شورای انقلاب، مهندس مهدی بازرگان را به عنوان نخست وزیر دولت موقت انقلابی معرفی و از همه تقاضا کردند که از او حمایت کنند. با حمله نیروهای گارد شاهنشاهی به افراد نیروی هوایی که به انقلاب پیوسته بودند (۲۰ بهمن)، تهران به شهری نظامی مبدل شد. حکومت پهلوی قصد داشت در بعد از ظهر ۲۱ بهمن و شب ۲۲ بهمن حکومت نظامی برقرار کند؛ سپس، به کمک نظامیان وابسته به خود و با نظارت ژنرال هایزر آمریکایی، کودتایی نظامی ترتیب دهد و رهبر انقلاب و اعضای شورای انقلاب را دستگیر و انقلاب را سرکوب کند اما امام خمینی با توکل به الطاف خداوند، حکومت نظامی را غیرقانونی اعلام کردند. مردم به کمک ارتشیانی که به انقلاب پیوسته بودند، مراکز نظامی را در تهران و شهرهای بزرگ تصرف کردند. رادیو و تلویزیون نیز در اختیار مردم قرار گرفت و با اعلام صدای انقلاب و پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن، زنگ سقوط نظام شاهنشاهی به صدا درآمد.