زمینه های سلطه آمریکا بر ایران

• چگونگی فراهم شدن زمینه تسلط بر ایران و حفظ و تقویت حکومت پهلوی: در سال های پس از کودتای 28 مرداد 1332 تا اوایل دهه  1340 دولت آمریکا با وادار کردن حکومت پهلوی به اجرای برنامه های پیشنهادی خود، زمینه تسلط بر ایران و حفظ و تقویت این حکومت را فراهم کرد.
• برنامه های آمریکا برای زمینه تسلط بر ایران و حفظ و تقویت حکومت پهلوی:

1. پیوستن ایران به پیمان بغداد (سنتو)
2. تاسیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک)
3. اعطای کمک های نظامی و مالی به ایران
4. اجرای بعضی اصلاحات در کشور ما.

• اهداف آمریکا از اجرای برنامه های زمینه تسلط بر ایران و حفظ و تقویت حکومت پهلوی: اهداف آمریکا از اجرای برنامه های زمینه تسلط بر ایران و حفظ و تقویت حکومت پهلوی
• نخستین مرحله برنامه های  اصلاحی با عنوان اصلاحات ارضی در سال 1340، در زمان نخست وزیری علی امینی آغاز شد.

• زمینه اجرای اصلاحات در سال 1340: با رحلت آیت الله بروجردی در فروردین 1340، شاه فرصت را برای ادامه اصلاحات در ایران مناسب دید.
• علت برکناری علی امینی از نخست وزیری و جانشین وی: رقابت شاه و علی امینی، نخست وزیر وقت، سرانجام به برکناری امینی انجامید و امیر اسدالله عَلَم که مورد اعتماد شاه بود، نخست وزیر و مامور اجرای اصلاحات شد.
• در آغاز، اصلاح قانون انتخابات انجمن های ایالتی و ولایتی در دستور کار دولت علم قرار گرفت.
• با تصویب نامه هیئت دولت، تغییرات زیر در قانون انتخابات انجمن های ایالتی و ولایتی ایجاد شد:

الف) برداشتن دو قید مسلمان بودن و مرد بودن از شرایط انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان

ب) حذف قید سوگند خوردن به قرآن مجید و تبدیل آن به سوگند خوردن به کتاب آسمانی

• اصول شش گانه انقلاب سفید: در ادامه اجرای اصلاحات، شاه اصول شش گانه ای را با عنوان انقلاب سفید مطرح کرد و آن را به تصویب دولت رساند. این اصول با تبلیغات فراوان، در بهمن 1341 به همه پرسی گذاشته شد و مورد استقبال دولت های آمریکا، انگلستان و شوروی قرار گرفت.

• اولین مرحله فعالیت سیاسی و مبارزه امام خمینی با اعتراض به تصویب نامه انتخابات انجمن های ایالتی و ولایتی آغاز شد.
• هدف امام از مخالفت با انجمن های ایالتی و ولایتی: در دیدگاه حضرت امام، این تصویب نامه موجب تضعیف اسلام و افزایش حضور بهائیان در حکومت می شد. از این رو، ایشان پس از رایزنی با علمای بزرگ قم با آن به مخالفت پرداخت و دولت را مجبور به لغو آن کردند.
• عکس العمل امام و روحانیت در مقابل همه پرسی انقلاب سفید: پس از مطرح شدن انقلاب سفید و همه پرسی آن، امام خمینی و تعدادی از علما، نخست از شاه در این باره توضیح خواستند اما با بی اعتنایی و توهین او مواجه شدند. پس با انتشار اعلامیه ای همه پرسی فرمایشی را غیرقانونی اعلام کردند. بیشتر مراجع دینی نیز به دعوت امام خمینی همه پرسی را تحریم کردند. در تهران و قم تظاهرات گسترده ای برپا شد و رژیم پهلوی با استفاده از نیروی نظامی، قیام مردم تهران و قم را سرکوب کرد.

امام خمینی به همراه مراجع دیگر، در اعتراض به عملکرد حکومت، عید نوروز 1342 را عزای عمومی اعلام کردند و به افشای اقدامات شاه پرداختند. اوج این حرکت اعتراضی در مدرسه فیضیه قم اتفاق افتاد که با یورش ماموران حکومتی به خشونت کشیده شد. در حمله ماموران به مدرسه فیضیه قم و مدرسه طالبیه تبریز تعدادی از طلاب شهید و مجروح شدند. به دنبال این جنایت، امام خمینی، در سخنرانی خود خطاب به شاه، او را به طور مستقیم سرزنش کردند و تقیه و سکوت در مقابل ظلم حکومت را حرام دانستند.