تربیت شاگردان

علمه در بدو ورودش به قم در سال 1325 به دو نکته مهم درباره فضای فکری ایران پی میبرد:

نخست: اینکه مکاتب فلسفی اروپا به ایران آمده و در حال گسترش است؛ مثل مارکسیسم و ماتریالیسم .

دوم: حوزه های علمیه توانایی مواجهه با این افکار و اندیشه ها را ندارند و راه رهایی از این معضل، تدریس فلسفه و مباحث فلسفی است .

علامه با پشتکار بسیار زیاد خود، در چهار محور اقدامات فلسفی خود را شروع کرد:

1 . تدریس فلسفه ناظر برمسائل روز فلسفی:  

• تدریس شفای ابن سینا و اسفار ملاصدرا
• او در صدد تالیف یک دور فلسفه اسلمی بود؛ به سبکی که مسائل روز هم داشته باشد. بدین منظور:  
• تشکیل یک دوره کلس برای نقد و بررسی دیدگاههای جدید فلسفی به ویژه مارکسیسم .نتیجه: حاصل این دوره، کتابی شد با عنوان «اصول فلسفه و روش رئالیسم».

2 . احیاء تدریس و تفسیر قرآن کریم: علمه در این راستا یک جلسه تفسیر تشکیل داد و با سبکی جدید به تفسیر قرآن پرداخت. نتیجه این تلش: تالیف تفسیر 20 جلدی «المیزان» است .

ویژگی این تفسیر:  

1. نشان می دهد که قرآن یک منظومه و مجموعه کامل منسجم است.
2. در کنار تفسیر آیات، به طور مستقل به مباحث روز فلسفی هم میپردازد .
3. روش ویژه آن که «قرآن به قرآن» است؛ یعنی تفسیر آیات قرآن، به مدد آیات دیگر .

3 . ارتباط با مراکز دانشگاهی و فرهنگی:  

• علامه در این راستا با اساتید دانشگاه ملقات می کرد و برایشان جلساتی تشکیل می داد.
• با خاورشناسان (مستشرقین)و فلسفه محققی که به ایران آمده بودند، گفتگو می کرد .
• هدف او از گفتگو شناساندن روح فلسفه اسلمی و مذهب شیعه بود .
• نتیجه چنین تلاش هایی این بود که آثار علامه طباطبایی به زبان های اروپایی ترجمه شد و تفکر شیعی به غرب راه یافت .
• هانری کُربن فیلسوف فرانسوی که حدود 20 سال با دانشگاه تهران همکاری داشت، مکرر با علامه ملقات می کرد و دیدگاه های ایشان درباره فلسفه، عرفان و تشیع را جویا می شد.
• نتیجه ملقات های کُربن با علمه طباطبایی دو کتاب بود: «شیعه» و «رسالت تشیع در دنیای امروز»  

4 . تربیت شاگردان:  

• جلسات علامه در قم ابتدا گمنام و کم جمعیت بود؛ اما به سرعت به مهم ترین جریان فکری و علمی آنجا تبدیل شد .
• مهم ترین شاگردان علامه طباطبایی: شهید مرتضی مطهری، شهید دکتر بهشتی، شهید دکتر باهنر، آیت الله جوادی آملی، آیت الله حسن زاده آملی، آیت الله محمد تقی مصباح و. ...  
• این شاگردان با تالیف و تدریس گسترده، حیات فرهنگی نهضت اسلمی را تغذیه کردند .
• برجسته ترین شاگرد: شهید مطهری شاگرد مشترک علمه طباطبایی و امام خمینی بود. به بیان امام و علمه ،مطهری شاگرد ممتاز آنها بود .