گروه های خونی

وقتي مي گويند گروه خوني شخصي +A است در واقع «دو » گروه خوني را براي او مشخص كرده اند.

الف) گروه خوني ABO

ب) گروه خوني R

گروه خوني Rh

گروه خوني Rh بر اساس بودن يا نبودن پروتئينD است كه در غشا گويچه هاي خوني قرمز جاي دارد.

گروه خونيRh مثبت : اگر پروتئينD در غشا گويچه هاي خوني وجود داشته باشد، گروه خونيRh مثبت است .

گروه خونيRh منفي:  اگر پروتئينD در غشا گويچه هاي خوني وجود داشته باشد، گروه خونيRh منفي است.

بود و نبود پروتئينD به نوعي ژن بستگي دارد .

دو ژن در ارتباط پروتئينD ، در ميان مردم ديده . مي شود

ژن : D ژني كه مي تواند پروتئينD را بسازد .

ژن : d ژني كه نمي تواند پروتئينD را بسازد .

ژن D و ژن d ،جاي مشخصي در فام تن (كروموزوم) دارند.

ژن D و ژن d ،هر دو، جاي يكساني از فام تن (كروموزوم)  شماره 1 را به خود اختصاص داده اند.

توجه داشته باشيد كه هر فام تن(كروموزوم) شماره 1 در اين جايگاه فقط يكي از ژن هاي D يا d را دارد نه هردو را.

به اين جايگاه از فام تن (كروموزوم) شماره1 ، جايگاه ژن هاي Rh مي گويند

دگره ( الل) : به D و d كه شكل هاي مختلف صفت Rh را تعيين مي كنند و هر دو جايگاه ژني يكساني دارند؛ دگره (الل) مي گويند.

از آنجا كه هر كي از انسان ها دو فام تن (كرروموزوم) شماره 1 داريم، پس دو دگره ( الل) هم براي ژن Rh داریم.

ممكن است در فردي هر دو فام تنِ شمارة 1 دگره ( الل) D را داشته باشند. (فرد براي اين صفت خالص است.) (DD)

ممكن است در فردي هر دو فام تنِ شمارة 1 دگره ( الل) d را داشته باشند. ( فرد براي اين صفت خالص است.) (dd)

ممكن است در فردي در فام تن هاي شمارة 1 ،يك فام تن D را داشته باشد و فام تن ديگر d را داشته باشد. ( فرد براي اين صفت ناخالص است(Dd) (

در سه فرد متفاوت

گروه خوني فردي كه DD است، مثبت است.   

گروه خوني فردي كه Dd است؛ مثبت است.   

گروه خوني فردي كه dd است، منفي است.    

افراد ناخالص، گروه خوني مثبت را خواهند داشت.

اگر دو دگره Dو d كنار هم قرار بگيرند، اين آلل D است كه بروز مي كند.        

دگره (الل) D بارز است  و طبق قرارداد، دگره بارز را با حرف بزرگ نشان مي دهند.     

دگرة (الل) d نهفته است  و طبق قرارداد، دگره بارز را با حرف كوچك نشان مي دهند.

بين دگره ها رابطة بارز و نهفتگي برقرار است.

توضيح علت رابطة بارز و نهفتگي دگره هاي گروه خوني Rh كار آساني است.  

داشتن تنها يك دگره D كافي است تا در غشاي گويچه هاي قرمز پروتئين D مشاهده شود.   

خوني فردي كه براي اين صفت ناخالص است، مثبت خواهد شد.

ژن نمود (ژنوتيپ) : تركيب دگره ها(الل ها) را در فرد است .

رخ نمود (فنوتيپ): شكل ظاهري يا حالت بروز يافته صفت در فرد است.

گروه خوني ABO

در گروه خوني ABO خون به چهار گروه A ،B ،AB ،O گروه بندي می شود.

اين گروه بندي بر مبناي بودن يا نبودن دو نوع كربوهيدرات به نام هاي A وB در غشاي گويچه هاي قرمز است.

اضافه شدن كربوهيدرات هاي A وB به غشاي گلبول قرمز، يك واكنش آنزيمي است.            

دو نوع آنزيم وجود دارد:          

• آنزيم A كه كربوهيدرات A، را به غشا اضافه مي كند.         
• آنزيم B كه كربوهيدرات B را به غشا اضافه مي كند.          

اگر هيچ يك از اين دو آنزيم وجود نداشته باشند، آن گاه هيچ كربوهيدراتي اضافه نخواهد شد.    

براي صفت گروه خوني ABO، سه دگره  وجود دارد.    

• ( دگرة A): دگره اي كه آنزيم A را مي سازد.            
• ( دگرة B): دگره اي كه آنزيم B را مي سازد.
• ( دگرة O): دگره اي كه هيچ آنزيمي نمي سازد.       

جايگاه ژن هاي گروه خوني در فام تن (كروموزوم) شماره 9 است.      

تشخيص رخ نمود براي ژن نمودهاي خالص AA وBBوOO آسان است.           

دگرة A نسبت به دگرة O بارز است.   

دگرة B نسبت به دگرة O بارز است.    

دگرة  Aو  دگرة B نسبت به هم توان هستند.

دگرة A همانI^A  است.           

دگرة B همانI^B  است.           

دگرة O همانi   است. 

 رابطة بارزيت ناقص: آن موقعي است كه صفت در حالت ناخالص، به صورت حدواسط حالت هاي خالص مشاهده می شود.

مثال: رنگ گل ميموني

دو دگره براي رنگ گل ميموني وجود دارد:       

دگرة قرمز (R) 

دگرة سفيد (W)