اگر درباره موضوعی اطلاعات داشته باشیم، تصمیم درست تری خواهیم گرفت.

برای مثال در انتخاب مسیر شغلی و تحصیلی، اگر از استعداد ها و روحیاتی که لازمه آن شغل است و یا بازار کار و شرایط شاغلان حال حاضر جامعه آگاه باشیم، تصمیم عاقلانه تری خواهیم گرفت و آینده روشن تری در انتظارمان خواهد بود.

پرسش: اگر از شما بخواهند برای سفر علمی تفریحی مدرسه مقصد مناسبی انتخاب کنید، چگونه این تصمیم گیری را انجام می دهید و چه شهری را پیشنهاد می کنید؟

جمع آوری اطلاعات درباره یک موضوع

برای پاسخ به این پرسش ابتدا باید درباره شهرهای مختلف اطلاعات جمع آوری کنیم و محدودیت های مسئله را شناسایی و تعیین کنیم. باید مقصدهایی انتخاب شوند که سفر به آن ها برای مدرسه ممکن باشد.

برای مثال سفر به خارج از کشور برای مدرسه ممکن نیست بنابراین مقصد باید از میان شهر های ایران انتخاب شود.

نباید فاصله تا شهر مقصد بسیار طولانی باشد، چون سفر طولانی خواهد شد. حداکثر مسافت توسط مدیر تعیین می شود.

سپس باید شهرهای پیشنهادی مختلف را بررسی نمود و جزئیات سفر مانند تعیین قطار یا اتوبوس، هتل و استراحتگاه، همچنین منابع طبیعی و تاریخی و موزه های علمی منطقه شناسایی شود.

برای پاسخ به این پرسش ها باید گام هایی برداشته شود:

گام اول: شناخت موضوع

برای انتخاب مقصد از میان شهر های پیشنهادی باید موانع و محدودیت ها را بررسی کنیم و شهرهایی که شرایط مطلوب ما را ندارند از پیشنهادها حذف کنیم.

برای مثال اگر دانش آموز شهری جنوبی باشید، انتخاب شهری در شمال کشور ممکن نیست. چون مسافت بیش از محدودیت تعیین شده است و در نتیجه هزینه رفت و آمد و تغذیه به واسطه مسافت زیاد، بالا می رود.

همچنین در صورتی که مدت زمان اردو رعایت شود و رفت و آمد و اسکان در شهر 4 روز باشد، با افزایش زمان رفت و برگشت، تنها مدت اندکی برای اسکان در شهر و تفریح باقی می ماند .

شهری که برای مقصد اردو انتخاب می شود باید مسیر آسفالت شده و ایمنی داشته باشد تا امکان سفر با اتوبوس فراهم گردد و سلامت دانش آموزان تضمین شود .

گام دوم: انتخاب منابع و جمع آوری اطلاعات

قبل از هر سفر باید درباره مقصد مورد نظر اطلاعات به دست آورد و برای طول سفر برنامه ریزی نمود .

برای مثال برای انتخاب شهر شیراز باید درباره جاذبه های طبیعی و امکانات تفریحی و ... آن اطلاعاتی جست و جو و جمع آوری کنیم.

حال این سوال پیش می آید که این اطلاعات را از چه طریقی به دست بیاوریم؟

منابع اطلاعاتی

1- منابع اطلاعاتی الکترونیکی:

اطلاعاتی که در وبگاه های اینترنتی وجود دارند و با جست و جو در اینترنت از طریق موتور های جستجو آن ها را پیدا می کنیم.

2- منابع اطلاعاتی مکتوب:

اطلاعات را می توان از طریق کتاب ها و مجلات و ... از کتابخانه مدرسه و یا کتابخانه های عمومی داخل شهر به دست آورد.

3- افراد مطلع و آگاه:

می توان با کسانی که قبلا به آن شهر سفر کرده و یا ساکن آن شهر بوده اند، مصاحبه کرد و اطلاعاتی به دست آورد.

گام سوم : پردازش و مستند سازی اطلاعات

بعد از یافتن اطلاعات از وبگاه های معتبر، باید آن ها را دسته بندی و سازماندهی کنیم. برای ویرایش اطلاعات از نرم افزار واژه پرداز word استفاده می شود.

گام چهارم :  ارائه و اشتراک گذاری اطلاعات

پس از جمع آوری اطلاعات و ویرایش اطلاعات، باید نتایج تحقیق خود را در اختیار مدرسه بگذارید.

بررسی شبکه ها و دلایل نیاز به آن ها

برای پیدا کردن اطلاعات نیاز به ارتباط با دیگر انسان ها است.

اگر اطلاعات را از طریق مصاحبه با افراد مطلع به دست آوریم با آن فرد ارتباط برقرار کرده ایم.

اگر منبع اطلاعاتی ما یک کتاب باشد، در حال برقراری ارتباط با نویسنده کتاب هستیم و اگر از اینترنت و وبگاه های مختلف کمک بگیریم، با شخصی که این اطلاعات را در وبگاه قرار داده در ارتباط هستیم.

مجموع این ارتباطات باعث به وجود آمدن شبکه ها بین افرادی که نیاز به این اطلاعات دارند شده است .

برخی شبکه ها و دلایل نیاز به آن ها در جدول زیر بررسی شده است:

صفحات وب و موتورهای جست و جو

در ابتدا تنها اساتید و دانشجو ها برای ارتباط سریع تر و آسان تر با هم از شبکه های رایانه ای استفاده می کردند.

به این صورت که اسناد و پرونده های خود را بر روی رایانه ذخیره می کردند و به اشتراک می گذاشتند و نشانی آن را به یکدیگر اعلام می کردند.

بعد از مدتی استقبال از شبکه های رایانه ای افزایش یافت و شبکه های رایانه ای بزرگی تشکیل شد.

با زیاد شدن تعداد نشانی ها، افراد نمی توانستند آدرس سند مورد نظر خود را از میان هزاران آدرس پیدا کنند و به اسناد دسترسی داشته باشند. بنابراین ایده ای به ذهن برخی افراد خلاق رسید که می توان نرم افزارهایی تولید کرد که به کاربران در پیدا کردن پرونده مورد نظرشان کمک کند.

سپس صفحات وب و وبگاه ها به وجود آمدند.

بعد از عملی شدن این ایده و ساده شدن جست و جو، در زمان کوتاهی شبکه های رایانه ای به سرعت رشد کرد تا جایی که افراد تنها برای یافتن پرونده ای خاص وارد این شبکه ها نمی شدند. بلکه جست و جوی آن ها می توانست درباره اخبار روز، تصویر یک گل و یا زندگینامه یک شخص مشهور باشد.

بنابراین شرکت های دیگری هم وارد میدان شدند تا به کاربران در بهتر شدن جست و جوی اطلاعات کمک کنند.

هر یک از این شرکت ها ویژگی های مختص به خود را دارند که موجب پیروزی یا شکست آن ها در رقابت با دیگر شرکت ها می شود.

برای درک بهتر موضوع تصور کنید وارد یک کتابخانه عظیم شده اید و به دنبال اطلاعات درباره موضوعی خاص مثل جاذبه های گردشگری شیراز می گردید. در صورتی که در کتابخانه، کتابداری وجود نداشته باشد تا به شما کمک کند آیا امکان دارد بتوانید همه هزاران کتاب کتابخانه را بررسی کنید تا کتاب مورد نظر خود را پیدا کنید؟

صفحات وب نیز همینطور است. میلیارد ها اطلاعات از موضوعات مختلف هستی در آن قرار دارد که برای یافتن اطلاعات مورد نظر نیاز به راهنما داریم. این راهنماها، موتور های جست و جو گر هستند.

موتور های جست و جو صفحات مرتبط با نیازمان را به ما پیشنهاد می دهند.

در جدول زیر برخی از موتور های جست و جو و ویژگی های آن ها وجود دارد.

پسوندهای رایج در آدرس وبگاه ها

آدرس وبگاه ها و موتورهای جست و جوی مختلف، پسوند های متفاوتی دارند که دامنه فعالیت آن ها را نشان می دهد. با چند پسوند رایج آشنا می شویم ..

پسوند com :

پسوند دات کام را می توان رایج ترین پسوند میان تمامی پسوندهای دامنه دانست. کام مخفف commercial به معنی تجاری است.

به همین خاطر استفاده از com برای کسانی که قصد دارند تجارت الکترونیک خود را داشته باشند، بسیار مناسب است.  

اکثر شرکت های فعال در سر تا سر جهان از این پسوند استفاده می کنند.

پسوند gov :

پسوند gov مخفف کلمه government به معنی دولت است. در نتیجه از این پسوند برای ساخت دامنه وبگاه های دولتی استفاده می شود.

پسوند org :

پسوند org یکی دیگر از پسوند های رایج است که مخفف کلمه Organization به معنای سازمان است.

معمولا از این پسوند برای دامنه سازمان های خصوصی که فعالیت های آن تجاری نمی باشد، استفاده می شود.

معروف ترین سایتی که می توان مثال زد Sanjesh.org  است که فعالیتی کاملا غیرتجاری و آموزشی دارد .

پسوند ir :

این پسوند انحصارا متعلق به دامنه های ایرانی است.

کسانی می توانند برای ثبت این دامنه اقدام کنند که به شکل رسمی مقیم کشور ایران هستند.

این پسوند به دلیل ایرانی بودن و همچنین رایج بودن به یکی از پسوند های محبوب برای ثبت انواع دامنه وبگاه ها تبدیل شده است.

برای مثال پسوند سایت های yooz و parsijoo که موتورهای جست و جوی ایرانی هستند، ir است.

مرورگرها و بررسی آن ها :

برای وارد شدن به صفحات وب باید ابتدا وارد ابزار های مرورگر وب شد. مرورگرهای مختلفی توسط شرکت های مختلف تولید شده است که با یکدیگر در رقابت هستند.

تعدادی از این مرورگرهای وب و ویژگی های آن ها در جدول صفحه بعد آورده شده است.

تغییر پیش فرض مرورگر:

با دنبال کردن محل های شماره گذاری شده در تصویرهای زیر می توان موتور جست و جوی پیش فرض رایانه را تغییر داد و از موتورهای جست و جوی موجود در رایانه اطلاع پیدا کرد.

بعد از وارد شدن به تنظیمات مرورگر از طریق شماره 1 و 2، از منوی موتور جست و جوگر (Search engine) و سپس از زبانه شماره 4 می توان موتور جست و جوی پیش فرض را تغییر داد.

می توان از زبانه شماره 5 به تنظیمات موتور جست و جو وارد شد و همه موتورهای جست و جوی موجود در رایانه را مشاهده و تغییرات داد. برای مثال از زبانه شماره 6 می توان موتور جست و جوگر مربوط به زبانه را به عنوان موتور جست و جوی پیش فرض تعیین نمود.

نحوه جست و جو در مرورگرها

انتخاب کلیدواژه مناسب در کیفیت جست و جو بسیار اهمیت دارد.

هر چه کلیدواژه دقیق تر باشد نتایج بهتر و سریع تری خواهید یافت.

اگر کلید واژه مناسبی برای جست و جو انتخاب نکرده باشید با هر بار جست و جو در موتور جست و جو و مشاهده وبگاه های پیشنهاد شده متوجه می شوید که چگونه کلیدواژه های بهتری انتخاب کنید. برای مثال با انتخاب یک واژه عمومی مانند شیراز که شامل اطلاعات جانبی زیادی می شود، نتایج دقیقی نخواهید یافت.

با توجه به شکل زیر می بینید که موتور جست و جو اطلاعات مختلفی از آب و هوا تا جغرافیا و اخبار روز را به ما پیشنهاد داده است. حال در صورتی که جستجو را محدود به جاذبه های گردشگری شیراز کنیم نتایج تنها آثار باستانی و جاذبه های طبیعی این شهر را نمایش می دهد.

برای جست و جو درباره یک عبارت بهتر است آن را داخل نشانه “ “ بنویسید تا موتور جست و جوگر متوجه اهمیت آن شود. در صورت استفاده از نشانه، موتور جست و جو صفحات وبی را به شما نشان می دهد که حتما این عبارت در آن به کار رفته باشد.

در بیشتر موتورهای جست و جو، عبارت مورد جست و جو باید کمتر از ده واژه باشد. استفاده از واژه های زیاد موتور جست و جو را سردرگم می کند و نتایج پراکنده ای نمایش می دهد. بنابراین بهتر است از کلمات کلیدی و اصلی در جست و جو استفاده نمود و حروف اضافه و ربط مانند از، که، به و ... را حذف نمود.

برای جست و جوی بهتر می توان از علامات + و – قبل از کلمات  )بدون فاصله(  استفاده کرد. علامت + برای تاکید بر اهمیت کلمه  استفاده می شود و علامت منفی برای حذف کلمه بعد از خود در جست و جو استفاده می شود. اگر نتایج جست و جو برای آثار باستانی شیراز   + پاسارگاد و آثار باستانی شیراز  - پاسارگاد را با هم مقایسه کنید، خواهید دید در جست و جوی دوم علامت – باعث حذف پاسارگاد از جست و جو شده است در حالی که در جست و جوی اول علامت  + باعث شده تا موتور جست و جو بر پاسارگاد تاکید کند.

در صورتی که کلید واژه همراه با غلط املایی و یا اشتباه تایپی باشد، موتور جست و جو آن را اصلاح می کند.

برای کوتاه تر بودن عبارت مورد جست و جو بهتر است کلید واژه مفرد باشد چون جمع آن هم در جست و جو خواهد آمد.

برای تاکید بر یک واژه می توان آن را در عبارت مورد جست و جو تکرار کرد.

در صورت تردید در مفهوم یک واژه می توان همانند شکل زیر از واژه های مترادف آن هم استفاده نمود.

برای جمع آوری اطلاعات از وبگاه های خاص و یا معتبر، با استفاده از دستور site جست و جو به یک یا تعدادی از وبگاه ها محدود می شود که آدرس آن ها پس از دستور site نوشته شده باشد.

برخی از وبگاه های معتبر برای جمع آوری اطلاعات در جدول زیر قابل مشاهده است.

در وبگاه رشد به جست و جوی اطلاعات درباره کتاب کارو فناوری می پردازیم. پس از آدرس Site:roshd.ir عبارت مورد جست و جو را می نویسیم. به تصویر زیر دقت کنید. تمامی نتایج نشان داده شده فقط از منبع وب گاه رشد می باشند.

پس از آشنا شدن با روش جمع آوری اطلاعات، به جست و جوی اطلاعات درباره جاذبه های گردشگری شهر شیراز می پردازیم.

با انتخاب اولین وبگاه پیشنهادی موتور جست و جو گوگل وارد وب گاه fars.mcth.ir می شویم که وب گاه اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس است. با انتخاب جاذبه های گردشگری به اطلاعات مورد نیاز خود دست پیدا می کنیم و حتی می توان به وسیله تور مجازی این وب گاه، در ایام کرونا سفری بی خطر و الکترونیکی را تجربه کرد.

نکته ایمنی :

هنگام جمع آوری اطلاعات نباید وارد هر وبگاهی شد. زیرا برخی از وبگاه ها برای بالا بردن آمار بازدید از وبگاه و ارائه تبلیغات به بازدید کنندگان از کلیدواژه های دروغین استفاده می کنند تا شما به صفحات آن ها وارد شوید.