نمونه سوالات تشریحی فصل 2 فارسی دوازدهم همراه با جواب تشریحی

معنی واژگان مشخص شده را بنویسید.

1. مست گفت: "ای دوست، این پیراهن است افسار نیست".
2. گفت: "نزدیک است والی را سرای، در آنجا شویم".
3. گفت: "والی از کجا در خانه خمار نیست"؟

معنی واژگان مشخص شده را بنویسید.

1. گفت: "تا داروغه را گوییم، در مسجد بخوب"
2. گفت: "از بهر غرامت، جامه ات بیرون کنم."
3. گفت: "کار شرع، کار درهم و دینار نیست."

معنی واژگان مشخص شده را بنویسید.

1. گفت: "باید حد زند هشیار مردم، مست را"
2. محتسب مستی به ره دید و گریبانش گرفت
3. در حق ما، هرچه گوید جای هیچ اکراه نیست

با توجه به معانی داده شده، معادل مناسب را انتخاب کنید.

1. پارسای گوشه نشین که میل به دنیا و تعلقات آن ندارد : ( واعظ / زاهد )
2. همیشه، پیوسته، مِی : ( مدام / استقرار )
3. ذات، وجود : ( ذی / وجه )

معنی واژگان زیر را به ترتیب بنویسید.

1. تزویر :
2. صنعت :
3. مُلک :
4. واعظ :
5. صواب :
6. گرو :

غلط های املایی به کار رفته در ترکیب های زیر را بیابید و اصلاح کنید.

1. ثواب و خطا :
2. آجز و ضعیف :
3. زوالجلال و الاکرام :
4. مطمعن و متعهد :
5. منذر نظر :
6. قریق بحر خدا :

زمان هریک از فعل های زیر را بنویسید.

1. می پرسیدم :
2. دیده باشم :
3. گرفته بودی :
4. شُستم :
5. داشتم می نوشتم

زمان هریک از فعل های زیر را بنویسید.

1. خواهم خرید :
2. می پزم :
3. گفته ام :
4. دارم می نویسم :
5. بروم :

کابرد معانی "شد" را در هریک از ابیات زیر، بررسی کنید.

1. یقین، مرد را دیده بیننده کرد / شد و تکیه بر آفریننده کرد
2. ای مرغ سحر عشق ز پروانه بیاموز / کان سوخته را جان شد و آواز نیامد
3. بگفت : از دل شدی عاشق بدین سان؟ / بگفت: از دل تو می گویی، من از جان

کاربرد معنایی "شد" را در هریک از ابیات زیر، بررسی کنید.

1. این مدعیان در طلبش بی خبرانند / کان را که خبر شد، خبری باز نیامد
2. گفت: "می بسیار خوردی، زان چنین بی خود شدی" / گفت: "ای بهوده گو حرف کم و بسیار نیست!"
3. خرامان بشد سوی آب روان / چنان چون شده باز جوید روان

در هریک از موارد زیر نقش هسته گروه های اسمی مشخص شده را بنویسید.

1. دست از مس وجود چو مردان ره بشوی / تا کیمیای عشق بیابی و زر شوی
2. گفت نزدیک است والی را سرای آنجا شویم / گفت والی از کجا در خانه خمار نیست؟
3. آن کسی را که در این ملک سلیمان کردیم / ملت امروز یقین کرد که او اهرمن است

در هریک از موارد زیر نقش هسته گروه های اسمی مشخص شده را بنویسید.

1. گفت: تا داروغه را گوییم، در مسجد بخواب / گفت مسجد خوابگاه مردم بدکار نیست
2. این مدعیان در طلبش بی خبرانند / کان را که خبر شد، خبری باز نیامد
3. گفت دیناری بده پنهان و خود را وارهان / گفت کار شرع، کار درهم و دینار نیست

در هریک از بیت های زیر نوع وابسته گروه های اسمی مشخص شده را بنویسید.

1. بگفتا دل ز مهرش کی کنی پاک؟ / بگفت آنگه که باشم خفته در خاک
2. چشمه کوچک چو به آنجا رسید / وان همه هنگامه دریا بدید
3. هرکسی از ظن خود شد یار من / از درون من نجست اسرار من

"تشبیهات" به کار رفته در ابیات زیر را بنویسید.

1. دست از مس وجود چو مردان ره بشوی / تا کیمیای عشق بیابی و زر شوی
2. گر نور عشق حق به دل و جانت اوفتد / باالله کز آفتاب فلک خوب تر شوی

با توجه به بیت "یک دم غریق بحر خدا شوگمان مبر / کز آب هفت بحر به یک موی تر شوی" آرایه های خواسته شده را بررسی کنید.

1. تشبیه :
2. کنایه :
3. مجاز :
4. تکرار

در هریک از بیت های زیر "کنایه ها" را مشخص کنید و مفهوم آنها را بنویسید.

1. گفت مستی زان سبب افتان و خیزان می روی / گفت جرم راه رفتن نیست ره هموار نیست
2. بنیاد هستی تو چو زیر و زبر شود / در دل مدار هیچ که زیر و زبر شوی
3. خواب و خورت زمرتبه خویش دور کرد / آن گه رسی به خویش که بی خواب و خور شوی
4. محتسب مستی به ره دید و گریبانش گرفت / مست گفت ای دوست، این پیراهن است افسار نیست

شعر زیر را کامل کنید.

1. ............................................. تا راهرو نباشی کی راهبر شوی .
2. در مکتب حقایق پیش ادیب عشق ..................................... .
3. گر در سرت هوای وصال است حافظا ................................. .

کلمات به هم ریخته زیر را به یک بیت کامل تبدیل کنید.

"پا – شود – از – تا – همه – نور – سرت – ذوالجلال – سر – در – خدا – راه – چو – بی – و – شوی – پای "

مفهوم هریک از ابیات زیر را بنویسید.

1. گفت: نزدیک است والی را سرای، آنجا شویم / گفت: والی از کجا در خانه خمار نیست
2. گفت: باید حد زند هشیار مردم، مست را / گفت: هُشیاری بیار، اینجا کسی هشیار نیست

با توجه به ابیات زیر به سوالات پاسخ دهید.

الف) محتسب مستی به ره دید و گریبانش گرفت / مست گفت ای دوست، این پیراهن است افسار نیست

ب) گفت مستی زان سبب افتان و خیزان می روی / گفت جرم راه رفتن نیست ره هموار نیست

ج) گفت: تا داروغه را گوییم، در مسجد بخواب / گفت مسجد خوابگاه مردم بدکار نیست

د) گفت: از بهر غرامت، جامه ات بیرون کنم / گفت: پوسیده است، جز نقشی ز پود و تار نیست

ه) گفت: آگه نیستی کز سرت در افتادت کلاه / گفت: در سر عقل باید، بی کلاهی عار نیست

ی) گفت: "می بسیار خوردی، زان چنین بی خود شدی" / گفت: ای بهوده گو حرف کم و بسیار نیست!

1. در قدیم چه چیزی مایه بی آبرویی و بی ادبی بود؟
2. کدام قسمت نشانه فقر حاکم بر جامعه است؟
3. مست، علت اصلی عدم تعادل خود، در راه رفتن را چه می داند؟
4. کدام قسمت بیانگر رفتار نادرست ماموران دولتی است؟
5. چگونه می توان به بی اطلاعی ماموران حکومتی از مسائل شرعی پی برد؟

معنی بیت زیر را بنویسید.

وجه خدا اگر شودت منظر نظر / زین پس شکی نماند که صاحب نظر شوی

معنی بیت زیر را بنویسید.

بنیاد هستی تو چو زیر و زبر شود / در دل مدار هیچ که زیر و زبر شوی

معنی بیت زیر را بنویسید.

گر نور عشق حق به دل و جانت اوفتد / باالله کز آفتاب فلک خوب تر شفلک

معنی بیت زیر را بنویسید.

گفت: باید حد زند هشیار مردم، مست را / گفت: هُشیاری بیار، اینجا کسی هشیار نیست

معنی بیت زیر را بنویسید.

دست از مس وجود چو مردان ره بشوی / تا کیمیای عشق بیابی و زر شوی

معنی بیت زیر را بنویسید.

خواب و خورت زمرتبه خویش دور کرد / آن گه رسی به خویش که بی خواب و خور شوی

معنی بیت زیر را بنویسید.

گفت دیناری بده پنهان و خود را وارهان / گفت کار شرع، کار درهم و دینار نیست

معنای واژه‌های مشخص شده را بنویسید.

1. گر بدین حال تو را محتسب اندر بازار ببیند بگیرد و حد بزند.
2.  از بهر تو صد بار ملامت بکشم / گر بشکنم این عهد غرامت بکشم

فعل‌های مشخص شده را از نظر کاربرد معنایی بررسی کنید.

1. گفت نزدیک است والی را سرای در آنجا شویم / گفت والی از کجا در خانه خمار نیست؟
2. زاهد ظاهرپرست از حال ما آگاه نیست / در حق ما هرچه گوید جای هیچ اکراه نیست.
3.  ریشه‌های ما به آب / شاخه‌های ما به آفتاب می‌رسد / ما دوباره سبز می‌شویم.

متن درس دوم را از نظر شیوه بیان (جد-طنز) با این سروده حافظ چه وجه اشتراکی دارد؟

با محتسبم عیب مگویید که او نیز / پیوسته چو ما در طلب عیش مدام است

هر یک از مصراه‌های زیر به کدام پدیده اجتماعی زمان شاعر اشاره دارد؟

1. گفت دیناری بده و خود را وارهان
2. گفت جرم راه رفتن نیست ره هموار نیست

در هر یک از بیت‌های زیر بر چه موضوعی تاکید شده است؟

1. گفت آگه نیستی کز سر در افتادت کلاه / گفت در سر عقل باید بی‌کلایی عار نیست
2.  گفت می بسیار خوردی زان چنین بیخود شدی / گفت ای بیهوده گو حرف کم و بسیار نیست

درباره ارتباط موضوعی متن درس دوم با هر یک از بیت‌های زیر توضیح دهید.

1. دور شو از برم ای واعظ و بیهوده مگوی / من نه آنم که دگر گوش به تزویر کنم
2.  گفت مست ای محتسب بگذار رو / از برهنه کی توان بردن گرو؟

معنی محتسب ........ است.

معنی حد ....... است.

معنی غرامت ......... است.

معنی ادیب ....... است.

معنی افسار ........ است.

معنی اکراه ........ است.

معنی داروغه ........ است.

معنی صنعت ........ است.

کاربرد معنایی فعل نیست در مصراع زیر ........ است.

زاهد ظاهر پرست از حال ما آگاه نیست

کاربرد معنایی فعل نیست در مصراع زیر ........ است.

 در حق ما هرچه گوید جای هیچ اکراه نیست

گفت از ....... غرامت جامه‌ات بیرون کنم (بهر-بحر)

شعر زیر را کامل کنید.

 وجه خدا اگر شودت من منظر نظر .......................... .

در مصرای زیر فعل شویم ........ است.

گفت: نزدیک است والی را سرای آنجا شویم

در مصراع زیر فعل شدی ........ است.

گفت: می بسیار خوردی زان چنین بیخود شدی

نوع گفتگوی شعر زیر را در اصطلاح ادبی .......... می‌گویند.

نخستین بار گفتش کز کجایی / بگفت از دار ملک آشنایی

بگفت آنجا به صنعت در چه کوشند ؟ / بگفت آمده خرند و جان فروشند

بگفتا جان فروشی در ادب نیست / بگفت از عشق باران این عجب نیست

جای خالی را با مصرع مناسب کامل کنید.

........................... / تا کیمیای عشق بیابی و زر شوی

مصراع اول این بیت چیست؟

.................‌ / باید که خاک درگه اهل هنر شوی

معنی واژه خمار ........ است.