گام به گام قلمرو زبانی صفحه 43 درس 5 فارسی (2) (آغازگری تنها)

1) هم‌آوای کلمه‌ «صفیر» را بنویسید و آن را در جمله‌ای به کار ببرید.

2) چهار «ترکیب اضافی» که اهمّیت املایی داشته باشند، از متن درس انتخاب كنيد.

3) همان طور که می‌دانید، هر گروه اسمی، یک «هسته» دارد که می‌تواند با یک یا  چند وابسته پیشین و پسین همراه شود.

به انواع وابسته های پیشین کنید:

صفت پرسشی ← کدام روز                                                                         صفت تعجبی ← عجب روزی

صفت اشاره ←  آن روز                                                                        صفت مبهم ←  هر روز

صفت شمارشی اصلی ←  یک روز                                                                        صفت شمارشی ترتیبی  (باپسوند -ُ مین) ← دومین روز  

صفت عالی ←  بهترین روز

اینک با یک نوع  دیگر از وابسته های  پیشین آشنا می‌شویم:

شاخص: شاخص ها لقب ها و عنوان هایی هستند که بدون هیچ نشانه یا نقش نمایی، در کنار اسم قرار می‌گیرند.

مانند: امام، علامه، استاد، آقا، حاجی، خاله، کدخدا، سرلشکر، مهندس و...

شـاخص ها کلماتی هسـتند که غالبا بی فاصله، پیش از هسـته می‌آیند؛ این کلمات، در جـای دیگـر می‌توانند هسـته گروه اسـمی، مضاف الیـه و یا … قـرار بگیرند؛ در این صورت، شـاخص محسـوب نمی شوند.

مثال:    ـ استاد معین، فرهنگ فارسی را در شش جلد تدوین کرده است.          شاخص

          ـ ایشان، استاد زبان و ادبیات فارسی بودند.           هسته گروه اسمی

          ـ کتاب استاد دربردارنده مطالب مفیدی است.          مضاف الیه

اکنون واژه های زیر را یک بار به عنوان “شاخص” و بار دیگر به عنوان “هسته ” گروه اسمی در جمله  به کارببرید.

1) سفیر: پیک / من دیروز سفیر ایران در آلمان را دیدم. شاه عباس، سفیری به دربار واتیکان، فرستاد.

2) نهیب و صفیر گلوله‌های توپ، توفندگی فرزندان میهن، تحقّق آرمان‌های ملّی‌اش، توده‌های دود و آتش، تحت‌الحمایگی روس…

3) ■ سرهنگ:   شاخص: سرهنگ محمّد احمدی، در ارتش خدمت می‌کرد.

                     هسته‌ گروه اسمی: او سرهنگِ بازنشسته‌ ارتش است.

■ سیّد:            شاخص: سیّد جعفر شهیدی نهج‌البلاغه را به شیوه‌ای آهنگین، ترجمه کرد.

                        هسته‌ گروه اسمی: این سیّدِ بزرگوار، اهل بروجرد بود.