سرسختی و تاب آوری

آیا هنگام توفان، درختان را دیده‌اید که چگونه به خود می‌پیچند و خم می‌شوند؟ یا زمانی که برف‌ها به روی شاخه‌هایشان سنگینی می‌کنند تا با شاخه‌هایشان در مقابل زمین سر تعظیم فرود آورند؟ اما به ندرت می‌شکنند و به محض فروکش کردن توفان و آب شدن برف‌ها، به تدریج استوارتر از گذشته بر می‌خیزند، زیرا از خود سرسختی و تاب‌آوری نشان می‌دهند.  

قدرت ایستادگی و مقاومت در برابر شرایط نامساعد و دشوار زندگی و توانایی عبور از آنها را سرسختی و تاب‌آوری می‌گویند.

تاب‌آوری شامل مجموعه‌ای از ظرفیت‌های فردی و روانی است که فرد به کمک آنها می‌تواند در شرایط دشوار مقاومت کند و دچار آسیب‌دیدگی نشود و حتی می‌تواند در شرایط مشکل‌آفرین یا بحرانی شخصیت خود را ارتقا بخشد.  

در برخی افراد گویی ظرفیت‌های درونی وجود دارد که در تجربه موقعیت‌های مشکل‌آفرین و تنش‌زا کمک‌کننده است، به گونه‌ای که هرچقدر هم بر شدت عوامل استرس‌زا در زندگی آنها افزوده می‌شود، باز توان بیرون کشیدن خودشان از بحران و یا به قولی توان تاب‌آوردن در برابر سختی‌ها و ناملایمات را دارند.  

نگرش، رفتار و نوع برخورد انسان‌ها در مواجهه با مشکلات، گرفتاری‌ها و ناملایمات زندگی با هم متفاوت است. بسیاری قدرت ایستادگی در برابر این اتفاقات که کمابیش در زندگی همه انسان‌ها وجود دارد و عبور از آنها را ندارند، اما در مقابل هستند کسانی که در برابر مشکلات، دارای آنچنان قدرت اراده، عزت‌نفس، انعطاف‌پذیری هستند که از آنها عبور می‌کنند و این باعث افزایش قدرت خودباوری، عزت‌نفس و سلامتی روانی در آنها می‌شود.

زندگی می‌تواند منبع لذتی بزرگ، رضایت‌بخش و شادی‌آفرین و یا چالش‌برانگیز، سخت و ناامیدکننده باشد. بدون در نظر گرفتن این که زندگی چه سرنوشتی را برای ما رقم می‌زند، روشی که ما خودمان را با زندگی سازگار می‌کنیم، تطابق می‌دهیم و تجربیات روزمره خود را مدیریت می‌کنیم، نشان دهنده وضعیت ذهنی و روانی ماست.

همه ما افرادی را می‌شناسیم که با وجود رشد در یک محیط نه چندان مناسب (مثلاً در خانواده‌های آشفته، مدارس شلوغ و کم امکانات، جوامعی با میزان بیکاری بالا و فرصت‌های شغلی اندک و ...) در زندگی خود به موفقیت‌های بزرگی دست یافته‌اند؛ و برعکس نیز، افرادی را سراغ داریم که با وجود در اختیار داشتن امکانات مناسب و برخورداری از شرایط ایده‌آل، موفقیت‌های کمی را در زندگی تجربه کرده‌اند!