هنگامی که شرایط استفاده از استقرا را به درستی رعایت نمی کنیم، دچار «مغالطه تعمیم شتاب زده»می شویم.
1قوت و ضعف استدلال های استقرایی زیر را مشخص کنید:
-1هزاران سال است که خورشید صبحها طلوع کرده است؛ بنابراین فردا نیز طلوع خواهد کرد.
-2چند روز است در راه دبیرستان به دوستم برخورد می کنم؛ بنابراین امروزهم او را خواهم دید.
-3 در صد سال گذشته همواره در آبان ماه بارندگی داشته ایم؛ بنابراین در آبان امسال نیزبارندگی خواهیم داشت.
-4 میوه های رود این جعبه درشت و مرغوب اند؛ بنابراین کل میوه های این جعبه درشت ومرغوب اند.
جواب:
-1استدلال استقرایی تعمیمی یود؛ زیرا از تعداد زیادی نمونه استفاده کرده است.
-2 استدلال استقرایی تعمیمی ضعیف؛ زیرا این اتفاق به صورت نادر و اتفایی رخ داده است.
-3 استدلال استقرایی تعمیمی قوی؛ تکرار نمونه ها در صد سال می تواند نشانه آب و هوای خاص در آن منطقه باشد و از نظر استقرایی استدلال یود خواهد بود.
-4 استدلال استقرایی تعمیمی ضعیف؛ این استدلالی است که معمولا افراد سود جو از آن سوء استفاده می کنند و میوه های خود را به افراد می فروشند.
_3 استنتاج بهترین تبیین: مانند عمل یک کارآگاه
استنتاج بهترین تبیین در زندگی روزمره بسیار کاربرد دارد.
در مسائل علمی نیز از این نوع استنتاج جهت بررسی فرضیه های علمی استفاده می شود.
2 در موارد زیر به کمک استنتاج بهترین تبیین چه نتیجه ای می توان گرفت؟
کودکی در سوپرمارکت گریه می کند و پایش را محکم رود زمین می کوبد.
جواب: احتمالا چیزی از سوپرمارکت می خواهد بخرد که خانواده اش برای او نمی خرند.
یکی از آشنایان با قیافه ناراحت از شما می خواهد که بنشینید تا خبری را به شما بگوید.سپس می گوید: پدربزرگتان. و سپس ساکت می شود.
جواب: ممکن است پدر بزرگتان به رحمت خدا رفتند یا در بیمارستان بستری شدند و یا از خانه قهر کرده و رفته اند و..
ماشینتان را زیر تابلوی تویف ممنوع پارک کرده بودید و حاال که برگشته اید، ماشین در جاد خود نیست.
جواب: ممکن است به دستور پلیس با چرثقیل حمل و به پارگینگ منتقل شده است.
3 مشخص کنید اظهار نظر درباره زمین لرزه تهران در موارد زیر به نحو استدلال قیاسی مطرح شده است یا استقرای تمثیلی و یا استقرای تعمیمی؟
-1 چون گسل های متعددی در تهران وجود دارد؛ لذا در تهران بازهم زلزله می آید..
استدلال قیاسی؛ از قوانین کلی زمین شناسی استفاده شده است.
-2 تهران مانند یک بیمار است؛ لذا هرچند وقت یک بار به خود می لرزد.
استقرای تمثیلی ؛ از تشبیه به یک بیماری استفاده شده است.
-3 هر 175 سال یکبار در تهران زلزله آمده است؛ لذا در تهران بازهم زلزله می آید
استقرایی تعمیمی ؛ از جامعة آماری و نمونه های قبلی استفاده شده است.
تهیه کننده :حیدر جلالی