روش علمی

روش علمی همان روش تجربه (روش تجربی) در کسب آگاهی و معرفت است.

رکن اساسی روش علمی مشاهده و تجربه است. یعنی از روش علمی تنها در حیطه امور قابل مشاهده با حواس پنجگانه (یا مشاهده پذیر یا محسوس) می توان استفاده کرد.

علم تجربی در مواجهه با مسائل غیر قابل مشاهده (نامحسوس) می تواند فقط ادعا کند نمی‌دانم و برای کسب دانش و آگاهی معرفت درباره موجودات غیرقابل مشاهده باید از تبیین‌های مستند به سه منبع معرفتی دیگر (یعنی وحی، عقل و شهود) استفاده کند.

پس موضوعات غیرقابل مشاهده

• قابلیت بررسی تجربی را ندارند.
• نمی‌توان در مورد آنها گزاره‌های تجربی و علمی را بیان کرد.
• در مورد آنها باید با استناد به سه منبع دیگر آگاهی کسب معرفت کرد.

کاربردی‌ترین تعریف روش علمی

فرایند جستجوی با قاعده و نظام دار برای مشخص کردن یک موقعیت نامعین

فرآیند

جریان رسیدن به هدف و حرکت از مبدا به مقصد است. در جستجوی چیزی بودن باعث هدفمند بودن می‌شود.

با قاعده و نظام دار بودن

یعنی روش علمی تابع قواعد مشخص است که به صورت منظم طی می‌شود.

موقعیت ناشناخته

در روش علمی دانشمند با طرح مسئله موقعیت ناشناخته را شناسایی می‌کند با روش‌های تجربی به آن پاسخ می‌دهد. مشخص کردن موقعیت نام عین به نورد درشب تاریک تشبیه شده است.

دو ویژگی روش علمی

1. تعریف عملیاتی
2. تکرار پذیری

متغییر

هر چیزی است که تغییر کند مثل: هوش، اضطراب، نمره امتحان، ساعات استراحت، میزان پیشرفت تحصیلی، انگیزه و...

معنی تعریف عملیاتی

تعریف عملیاتی یعنی تعریف متغییرها به شکل دقیق، شفاف و قابل اندازه گیری برای (به منظور) انجام صحیح آزمایش و سهولت در اندازه گیری‌ها به طوری که همه افراد با مطالعه آن تعریف به برداشت یکسان یا نسبتا یا تقریبا یکسانی برسند.

تکرار پذیری

یعنی یافته‌های بدست آمده از روش علمی خصوصی و شخصی نیست بلکه هر دانشمندی با رعایت همان ضوابط علمی می‌تواند یافته های دیگران را تکرار کند.

روش‌های تجربی (همان روش علمی) همواره با محدودیت‌های در تبیین پدیده‌های انسانی مواجه هستند و نمی‌توانند پاسخ بسیاری از پرسش‌های بشر را بدهند.