ویزگی های شعر در سبک هندی در سه قلمرو زبانی ادبی فکری

قلمرو زبانی :

الف)روی آوردن طبقات مختلف مردم که عمدتا آموخته های ادبی نداشتند به عالم ادبیات باعث شده بود زبان کوچه و بازار به شعر راه یابد.

ب)دایره واژگان شعر گسترش یافت

 بسیاری از لغات ادبی قدیم از شعر حذف شده به طوری که زبان شعردر سبک هندی ،زبان جدید فارسی شد.

در این عصر از مختصات زبان قدیم  مخصوصا سبک خراسانی خبری نیست .

حمالت پی در پی بیگانگان (مغولان ، تیموریان و ازبکان)به ایران به ویژه نواحی شرق که باعث نابودی کتابخانه و از بین رفتن آثار کهن شد و فضال دیگر با کتب قدیم و با زبان قدیم مانوس نبودند.

تغییر جغرافیایی حوزه های شعر در نقاط مختلف ایران و تاثیر پذیرفتن از زبان نواحی گوناگون شاعرانی از قبیل صائب که در اشعار قدما تتبّع بسیار داشتند، از به کار بردن زبان قدیم پرهیز می کردند.

 زیرا : شعر از مدرسه به بازار آمده بود و زبان رایج، همان زبان رایج مردم عصر بود، از این رو: به کار نگرفتن زبان شعری قدما را نباید دلیل بی فضلی برخی از شاعران بزرگ سبک هندی محسوب کرد.

 در این سبک لغاتی چون «نزاکت، قالی، شیشه ، پُل، بخیه، سفال و... »که تا این زمان کمتردر شعر راه داشت، رواج یافته بود.

قلمرو زبانی :

پ)ورود لغات مربوط به مذاهب و آداب و رسوم  هندوان در حوزه شعر و ادب

ت) در این دوره با از بین رفتن سلطه حومت بغداد در ایران کاربرد لغات عربی کم شد.

 حملات تیموریان و ازبکان  موجب رواج لغات ترکی و ضعف زبان فارسی شد.

سلاطین صفوی در دربار به ترکی سخن می گفتند .

ث)زبان سبک هندی راباید زبانی واقع گرا دانست زیرا زبان حقیق مردم آن دوره بوده است.

ح)بی توجهی به زبان

ج)بی دقتی در کاربرد جمله ها و ترکیب ها

چ)ورود واژه های عامیانه

قلمرو ادبی:

الف)به دلیل کم توجّهی شاعران کوچه و بازار به آرایه های ادبی،ازبدیع وبیان جز به صورت طبیعی و تصادفی کمتر استفاده می شد.

در شعر برخی از شاعران شاخص، آرایه های ادبی رواج دارد که آرایه های پرکاربرد آن عبارتند از :

 تشبیه

تلمیح (که در مضمون سازی نقش فعالی دارد، البته در تلمیحات رایج نه تلمیحات غریب و نادر)

حسن تحلیل

حس آمیزی

تمثیل

 اسلوب معاد

ب)( قالب مسلّط در این دوره به ظاهر غزل است .)

 تعداد ابیات غزل محدودیت ندارد، حتی به 4۰ بیت هم می رسد و تکرار قافیه در آن امری طبیعی است.

دلیل طولانی بودن ابیات غزل و تکرار قافیه :

آن است که در حقیقت شاعر سبک هندی تک بیت گو است، یعنی قالب حقیقی شعرش مفردات است. منتها شاعر، این ابیات مستقل را به وسیله قافیه و ردیف به هم گره می زند. شاعر تک بیتی می سازد و آن را در غزلی که مناسب آن بیت باشد، قرار می دهد؛ از این رو کم وزیاد شدن ابیات غزل، آسیبی به شعر نمی زند.

قلمرو ادبی:

پ)استفاده از ردیف های طولاننی و خوش آهنگ مانند خواهم شدن، می شود پیدا، می برد مرا ، دیگر است و..)

قلمرو فکری:

الف)شعرهندی،شعری معناگراست نه صورت گرا.

شاعران این دوره به معنی توجه داشتند تا به زبان

معروف است که هیچ معنا و مفهومی در جهان نیست که در شعر صائب نیامده باشد.

صائب از گل قالی ، تند باد و تبخال هم مضمون ساخته است .

شاعران این دوره برای مضمون سازی از هر چیز در عالم طبیعت یا در ذهن استفاده می کردند .

 همه این مضمون ها در سطح هستند و در بین آنها آثار معنایی بزرگی نظیر «شاهنامۀ فردوسی ، مثنوی مولوی یا آثار عطار و سنایی»پدید نیامداند.

قلمرو فکری :

ب)شعر در سبک هندی بیشتر به تک بیت خلاصه میشود.

طول و عرض معنا از یک بیت بیش تر نمیرود و حداکثر تحسین و اعجابی را درحدآن بیت بر می انگیزد.

پ)کار شاعران سبک هندی ترجمه مطالب فلسفی عرفانی و غنایی گذشتگان به سبک هندی است که گاهی با وجود داشتن ابهام ، آن را قابل درک تر و خلاصه تر بیان می کند.

تلاش شاعران سبک هندی مضمون یابی به ارائه خیال خواص و معنی برجسته است،یعنی فکر یجزئی اما تازه و نگفته با بیانی اعجاب انگیز.