نصب اپلیکیشن

صفحه رسمی مای درس

اطلاع از آخرین تغییرات، جوایز و مسابقات مای درس
دنبال کردن

گذری تاریخی

پاسخ تایید شده
2 ماه قبل
0
[شاه کلید مای درس] | گذری تاریخی
bookmark_border دوازدهم انسانی
book فلسفه (2)
bookmarks فصل 1 : هستی و چیستی
2 ماه قبل
0

اشاره گذرا به تاریخچه مغایرت وجود و ماهیت در ذهن

  • توجه ویژه فارابی و بیان دقیق ابن سینا در بحث مغایرت وجود و ماهیت در ذهن بدین معنا نیست که فیلسوفان گذشته به این موضوع توجهی نداشته اند.
  • ارسطو در کتاب «ما بعد الطبیعه» وجود را از ماهیت جدا میسازد اما به توضیحات کوتاهی اکتفا می کند.
  • به علت توجه خاص ابن سینا این بحث با عنوان « مغایرت وجود و ماهیت» و یا عنوان هایی مشابه ، مقدمه طرح مباحث جدیدی قرار گرفت؛ به گونه ای که گفته اند « فرق بین ماهیت و وجود بی تردید یکی از اساسی ترین آرا و عقاید فلسفی در تفکر اسلامی است »
  • این نظر پایه یکی از برهانهای ابن سینا در اثبات وجود خدا به نام برهان وجوب و امکان نیز قرار گرفت. یکی از فیلسوفان بزرگ اروپا به نام « توماس آکوئیناس » که با فلسفه ابن سینا آشنا بود این نظر را در اروپا گسترش داد و موجب مناقشات فراوانی در آنجا شد.
  • توماس آکوئیناس همچون ابن سینا این نظر را پایه برهانهای خود در خداشناسی قرار داد و پایه گذار فلسفه تو ماسی تومیسم در اروپا شد که هنوز هم به نام وی در جریان است.
  • فلاسفه دیگری مانند آلبرت كبير و راجر بیکن نیز نظری نزدیک به توماس آکوئیناس داشتند.
  • آلبرت كبیر و راجر بیکن در قرنهای ۱۳ تا ۱۵ میلادی فلسفه ای را در اروپا ترویج می کردند که بیشتر متکی به دیدگاههای ابن سینا و تا حدودی ابن رشد بود همین امر فرصتی را فراهم کرد تا فلاسفه غرب از طریق ابن سینا و ابن رشد مجدداً با فلسفه ارسطویی آشنا شوند؛ گرچه از قرن ۱۶ میلادی با رشد تجربه گرایی، این دیدگاه ها جای خود را به فلسفه های حس گرا و تجربه گرا دادند.
  • نظر ابن سینا مورد توجه فلاسفه مسلمان نیز قرار گرفت و زمینه گفت و گوهای مهم فلسفی فراوانی را فراهم آورد که تا عصر ملاصدرا دنبال شد و تا امروز هم ادامه یافته است.

پاورقی جهت مطالعه کنکور

  • فلاسفه در قضیة ( انسان حیوان ناطق است و مثلث شکلی سه ضلعی است حمل را حمل اولی ذاتی و در قضیۀ انسان موجود است حمل را حمل شایع صناعی نامیده اند.
  • هرگاه مفهوم موضوع و محمول یکی ،باشد حمل اوّلی ذاتی است .
  • هرگاه مفهوم محمول غیر از موضوع ،باشد حمل شایع صناعی است .
  • البرت کبیر از پیشگامان رشد ارسطو گرایی در اروپاست.
  • توماس آکوئیناس از شاگردان البرت کبیر بود.

چرا گفته می شود که یکی از مباحث اوّلیه فلسفه ، تعیین نسبت دو مفهوم هستی و چیستی ( وجود و ماهیت ) است ؟

زیرا این دو مفهوم از پرکاربردترین مفاهیم میان انسان ها هستند و معمولا در کنار هم به کار می روند.

با توجه به عقیده ابن سینا ، توضیح دهید که آیا فهم ما از قضیه « انسان حیوان ناطق است » با فهم ما از قضیه « انسان موجود است » یکسان است ؟ چرا ؟

به عقیده ابن سینا در دو گزاره «انسان حیوان ناطق است» و «انسان موجود است » حمل «وجود» بر «انسان » با حمل « حیوان ناطق » بر «انسان» کاملا متفاوت است. زیرا در عبارت «انسان حیوان ناطق است» «حیوان ناطق » که محمول قضیه است در تعریف انسان آمده است؛ پس «انسان» همان «حیوان ناطق» است و لذا دو مفهوم « حيوان ناطق » و «انسان» از یکدیگر جدایی ناپذیرند یعنی می توان گفت که هر انسانی حیوان ناطق است و هر حیوان ناطقی انسان است پس حمل «حیوان ناطق» بر «انسان» یک حمل ضروری است و به دلیل نیاز ندارد؛ زیرا نمی توان پرسید چه عاملی باعث شد که شما حیوان ناطق » را بر «انسان » حمل کنید . اما در عبارت «انسان موجود است» مفهوم «وجود» از مفهوم «انسان» جداست و جزء تعریف آن قرار نمی گیرد. پس میان «انسان» به عنوان یک «چیستی » و «وجود» رابطه ضروری برقرار نیست؛ به همین سبب انسان میتواند موجود باشد و می تواند موجود نباشد. بنابراین ، حمل وجود بر هر چیستی از جمله «انسان» نیازمند دلیل است این دلیل ممکن است حسی و تجربی باشد یا عقلی محض.

چرا یک کودک به هنگام مواجه با یک حیوان می پرسد این حیوان چیست؟

زیرا وی میداند که آن شی موجود است اما از ماهیت و چیستی آن شی آگاه نیست لذا میخواهد آن حیوان یا حیوانات دیگر را که همه موجودند ، بشناسد و از چیستی شان آگاه شود؛ هر چند که این آگاهی کامل نباشد.

تهیه کننده : حیدر جلالی


سایر مباحث این فصل