به صوت حاصل از چشمه ی صوتی كه به دليل ميرايی كم مشابه حركت هماهنگ ساده است، تن گفته می شود. (مانند صوت حاصل از يک دياپازون)
ارتفاع، بسامدی است كه گوش انسان درک می كند.
بلندی، شدتی است كه گوش انسان درک می كند.
1 ارتفاع و بلندی تن به ادراک شنوايی انسان مربوط است.
2 اگر به يک دياپازون ضربه هايی با قدرت های متفاوت بزنيم، بسامد صدايی كه می شنويم تغيير نمی كند اما صداهايی با بلندی متفاوت را حس می كنيم كه به شدت اين ضربه ها بستگی دارد.
3 بلندی با شدت متفاوت است. شدت را می توان با يک آشكارساز اندازه گيری كرد، اما بلندی چيزی است كه شما احساس می كنيد.
4 بيش ترين حساسيت انسان به بسامدهايی در گستره ی \(2000Hz\) تا \(5000Hz\) است. درحالی كه گوش انسان قادر به شنيدن تن های صدای \(20Hz\) تا \(20000Hz\) است.
هنگامی كه چشمه ی صوتی و شنونده نسبت به هم دور يا نزديک شوند، بسامد و طول موجی كه شنونده دريافت می كند با بسامد و طول موج واقعی چشمه موج متفاوت است. به اين پديده اثر دوپلر گفته می شود.
بررسی حالت های مختلف اثر دوپلر
در اين حالت با توجه تصوير زير اگر چشمه ی موج به شنونده نزديک شود، طول موج كوتاه تر و اگر از آن دور شود طول موج بيش تر خواهد شد:
در اين حالت تجمع جبهه های موج در دو سوی چشمه يكسان است. اگر ناظر به طرف چشمه حركت كند، در مقايسه با ناظر ساكن، در مدت زمان يكسان، با جبهه های موج بيش تری مواجه می شود كه اين منجر به افزايش بسامد صوتی می شود كه ناظر می شنود و اگر ناظر از چشمه دور شود، در مقايسه با ناظر ساكن، در مدت زمان يكسان، با جبهه های موج كم تری مواجه می شود كه اين منجر به كاهش بسامد صوتی می شود كه ناظر می شنود :
بررسی اثر دوپلر در صوت با بررسی اثر دوپلر در امواج الكترومغناطيس متفاوت است. در بررسی اثر دوپلری برای موج الكترومغناطيس دو اصطلاح زير را به كار مي برند:
وقتی چشمه ی نور از ناظر (آشكار ساز) دور می شود، طول موج افزايش می يابد كه به آن انتقال به سرخ گفته می شود.
وقتی چشمه ی نور به ناظر (آشكار ساز) نزديک می شود ، طول موج كاهش می يابد كه به آن انتقال به آبی گفته می شود.
در رصد های نجومی ستارگان، كهكشان ها و ساير چشمه های نوری سماوی، چه هنگامی كه از ما دور می شوند چه هنگامی كه به ما نزديک می شوند، با اندازه گيری جابه جايی دوپلری آن ها می توان اطلاعاتی در مورد تندی و چگونگی حركت آن ها به دست آورد.