مقدار مواد مغذی در انواع مختلف خوردنیها و نوشیدنیها متفاوت است. یه همین دلیل و برای تأمین مواد مغذی مورد نیاز بدن باید بدانیم از چه مواد غذایی و به چه اندازه ای مصرف کنیم ، تا انرژی مورد نیاز بدن تأمین شود و بدن سلامتی خود را تأمین و حفظ کند.
هرم غذایی ، تقسیم بندی ساده ای است که نیاز ما به گروههای غذایی مختلف را نشان میدهد و در انتخاب و تنظیم برنامه غذایی سالم روزانه به ما کمک میکند.
در این هرم ، انواع غذاها در شش گروه غذایی طبقه بندی میشوند :
۱ - گروه نان و غلات ۲ - گروه سبزیها ۳ - گروه میوه ۴ - گروه شیر و لبنیات ۵ - گروه گوشت و تخم مرغ ۶ - گروه حبوبات و مغزها
مواد غذایی که در بالای هرم قرار میگیرند ( گروه متفرقه شامل انواع مواد قندی و چربی ) دارای کمترین حجم هستند ، یعنی باید از این گروه غذایی کمتر مصرف شود. از بالای هرم به سمت پایین هرم ، حجم گروههای غذایی بیشتر میشود ، یعنی مقدار مصرف روزانه آنها باید بیشتر باشد.
میزان توصیه شده مصرف روزانه انواع مواد غذایی برای یک فرد بزرگسال |
||
گروه |
تعداد واحد مصرفی توصیه شده روزانه |
مواد غذایی برابر یک واحد |
گروه نان و غلات |
۶ تا ۱۱ |
۳۰ گرم نان معادل ، یک کف دست بدون انگشت - نصف لیوان برنج یا ماکارونی پخته ( ۴ تا ۵ قاشق غذاخوری ) |
گروه سبزی ها |
۳ تا ۵ |
یک لیوان انواع سبزی خام برگ دار ( اسفناج ، کاهو و … ) با وزن حدود ۱۰۰ گرم - یک عدد گوجه فرنگی یا هویج یا خیار متوسط |
گروه میوه ها |
۲ تا ۴ |
یک عدد میوه متوسط ( سیب ، موز ، پرتقال یا گلابی با وزن حدود ۱۰۰ گرم ) - نصف لیوان از میوههای ریز مثل توت ، انگور ، انار و … |
گروه شیر و لبنیات |
۲ تا ۳ |
یک لیوان شیر یا ماست کم چرب یا یک چهارم لیوان کشک ، یا ۲ لیوان دوغ ، یا یک و نیم لیوان بستنی پاستوریزه یا ۴۵ تا ۶۰ گرم پنیر معمولی |
گروه گوشت و تخم مرغ |
۲ تا ۳ |
۲ تکه گوشت خورشتی پخته ( هر تکه ۳۰ گرم ) ، یا نصف ران متوسط مرغ ، یا یک سوم سینه متوسط مرغ ( بدون پوست ) ، یا یک تکه ماهی به اندازه کف دست بدون انگشت ، یا دو عدد تخم مرغ |
گروه حبوبات و مغزها |
۱ تا ۲ |
نصف لیوان حبوبات پخته ، یا یک چهارم لیوان حبوبات خام یا یک سوم لیوان مغز دانه ها ( گردو ، بادام ، فندق ، پسته و … ) |
گروه متفرقه |
تا حد امکان کم |
مضر است ، نخورید |
برای محاسبه مقدار مصرفی موردنیاز تقریبی از هر گروه ، کافیست مقادیر گفته شده در ستون سوم گروه را در میانگین ستون دوم آن گروه ضرب کنید. |
تغذیه صحیح به معنی دریافت مقدار لازم و کافی از هر یک از مواد مغذی است. به مقدار مناسب مواد مغذی در افراد مختلف که برای حفظ سلامت لازم است و با توجه به شرایط جسمی ( سن ، جنس ، وزن و میزان فعالیت بدنی ) ، شرایط محیطی و شرایط فردی متفاوت است ، نیازمندیهای تغذیهای گفته میشود.
همه افراد برای برخورداری از تغذیه سالم و حفظ سلامت بدن ، باید در برنامه غذایی روزانه خود سه اصل تغذیه سالم را رعایت کنند که عبارتند از :
مصرف مقادیر کافی از مواد مغذی مورد نیاز
مصرف انواع مختلف مواد غذایی بر اساس شش گروه اصلی هرم مواد غذایی
متناسب بودن مقدار و نوع مواد غذایی مصرفی فرد با نیازمندیهای تغذیهای او