هر عدد را که بتوان به صورت یک کسر نوشت، به طوری که صورت و مخرج آن عدد صحیح بوده و مخرج آن صفر نباشد را عدد گویا می نامند.
اعداد گویا را با حرف انگلیسی Q نمایش می دهند:
Q={ab|a,b∈Z,b≠∘}
عددهای طبیعی، حسابی، صحیح، کسری، اعشاری، مخلوط و رادیکال هایی که عدد زیر رادیکال آن مجذور کامل باشد یک عدد گویا می باشند؛ مانند:
−5613=1318−30/7=710−234√25=5=51∘=∘1
اگر مخرج کسری صفر باشد، کسر را «تعریف نشده» می نامند.
برای نمایش هر عدد گویا روی محور طبق مراحل زیر عمل می کنیم:
1) واحدهای محور را به تعداد عدد مخرج کسر تقسیم می کنیم.
2) با توجه به علامت عدد، جهت حرکت را مشخص می کنیم، علامت + حرکت به سمت راست و علامت − حرکت به سمت چپ است.
3) به تعداد عدد صورت کسر از صفر ، واحدهای تقسیم شده را شمارش می کنیم.
مثال
عددهای مقابل را مانند نمونه روی محور نمایش دهید.
−34,14,−214
1 قرینه ی اعداد گویا همانند قرینه عددهای صحیح می باشد؛ مانند:
−(−75)=+75−(+23)=−23
2 برای نوشتن معکوس اعداد گویا ، جای صورت و مخرج آن را عوض می کنیم:
−116→−611,−423=−143→−314
3 علامت کسر را می توان در کنار خود کسر، کنار صورت و یا کنار مخرج کسر نوشت. به محور زیر دقت کنید. می دانیم −32 یعنی 2 ÷ 3- . برای نمایش این عدد برداری به طول 3- رسم می کنیم و آن را به دو قسمت مساوی تقسیم می کنیم. هر تکه برداری در جهت منفی محور اعداد و به طول 32 واحد است. پس عدد متناطر با هر قسمت کوچک −32 است. بنابراین داریم:
−32=−3÷2=−32
مثال
تساوی −53=−53 را به کمک محور کامل کنید.
تهیه کنندگان: فاطمه بنده زاده - سارا جاویدپور