دستگاه عصبی:

تنظیم دستگاه های بدن به دو صورت عصبی و شیمیایی (هورمونی( انجام می شود.

دستگاه عصبی مرکزی:

1. مغز 
2. نخاع

دستگاه عصبی محیطی:

اعصابی که از مغز و نخاع منشعب می شود.

نقشی دستگاه عصبی محیطی:

بین دستگاه عصبی مرکزی و بخش های مختلف بدن ارتباط برقرار می کند.

بخش محیطی، شامل اعصابی است که تمامی قسمت های بدن را به بخش مرکزی مرتبط می کند.

دستگاه عصبی مرکزی:

اعمال ارادی و غیر ارادی، بدن را کنترل می کند و اطلاعات دریافت شده از محیط بیرون و درون را بدن تفسیر می کند و به آنها پاسخ می دهد.

دستگاه عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع است. مغز درون جمجمه و نخاع درون ستون مهره ها قرار دارد.

فعاليت ارادی:

اعمالی مانند فکر کردن، راه رفتن، مطالعه کردن، تصمیم گرفتن و ... چون با اراده و خواست ما انجام می شود، به آنها فعاليت ارادی می گوییم.

فعالیت های غیر ارادی، انعکاسی و غیر انعکاسی

فعالیت های غیر ارادی:

1. انعکاسی
2. غير انعکاسی

انعكاس:

در بدن ما گاهی اوقات کارهایی صورت می گیرد که به صورت غیر ارادی، بسیار سریع، بدون تفکر و اغلب جهت حفاظت از بخش های بدن به کار می رود، به چنین اعمالی انعکاس گفته می شود.

اعمالی مانند عقب کشیدن دست از جسم داغ، ترشح بزاق با مشاهده غذا، پلک زدن چشم، ریزش اشک در مقابل گرد و غبار وارد شده به آن، عطسه زدن، سرفه کردن، خمیازه یا تغییر قطر مردمک چشم در برابر نور از انعكاس ها هستند.

فعالیت های غیر ارادی انعکاسی:

اعمالی مانند پلک زدن، عطسه، سرفه و ریزش اشک که به صورت غیر آزادی و بدون تفکر انجام می شوند ، فعالیت های غیر ارادی یا غیر ارادی انعکاسی نامیده می شوند .

ویژگی های فعالیت های انعکاسی:

• بسیار سریع
• بدون تفکر
• برای حفاظت از بدن

فعالیت های غیر ارادی غیر انعکاسی:

1. ضربان قلب
2. تنفس
3. فشار خون

قسمت های سازنده مغز:

1. مخ (بیشتر حجم مغز ما را نیمکره های مغز تشکیل می دهند)
2. مخچه
3. ساقه مغز

وظایف مخ:

1- مغز حرکات ارادی بدن را کنترل می کند.

2- از اندام های حسی مانند چشم، گوش، پوست، بینی و زبان اطلاعات را دریافت و دستور های لازم را برای آنها ارسال می کند.

3- نیمکره های مخ به ما توانایی فکر کردن، صحبت و حل مسئله را می دهند.

نقش مخچه:

مخچه باعث حفظ تعادل بدن می شود.

ساقه مغز در کجا قرار دارد و نقش آن چیست؟

ساقه مغز در وافع همان بخش ساقه مانندی است که در زیر مخ قرار دارد و مخ و مخچه را به نخاع وصل می کند.

بصل النخاع:

پیاز مغز یا بصل النخاع بخشی از ساقه مغز است که در بالای نخاع قرار دارد و پایین ترین بخش مغز است. دارای ۳ سانتیمتر طول و ۱۰ گرم وزن است.

نقش بصل النخاع:

فعالیت های غیرارادی مثل تنفس، ضربان قلب و فشار خون را کنترل می کند. به دلیل اهمیت این مرکز در بصل النخاع، به آن گره حیات گفته می شود.

نکته:

نیمکره چپ، فعالیت های نیمه راست بدن و نیمکره راست، فعالیت های نیمه چپ بدن را کنترل می کنند ولی با هم مرتبطند و فعالیت های مشترک هم دارند. مثلا وقتی به جسمی نگاه می کنیم هر دو چشم و هر دو نیمکره با هم همکاری می کنند.

نخاع:

شبيه طناب سفید رنگی است که درون ستون مهره ها قرار دارد و از بصل النخاع تا کمر امتداد دارد.

نخاع رابط بین مغز و بخش محیطی دستگاه عصبی است.

اطلاعات را به مغز و همچنین فرمان های مغز را به اندام های بدن می رساند.

نخاع مركز برخی از انعکاسی های بدن نیز می باشد.

عصب، سلول های عصبی و پیام های عصبی

نام سلول عصبی، نورون است.

قسمت های مختلف یک نورون:

نورون ها از نظر شكل, اندازه و ساختمان با یکدیگر متفاوتند اما همه آنها دارای جسم سلولی، دندریت و آکسون هستند.

تار عصبی:

به دندریت ها یا آکسون های بلند، تار عصبی گفته می شود.

عصب:

مجموعه ای از تارها در کنار هم که توسط غلافی احاطه شده اند، عصب را تشکیل می دهند.

سلول های سازنده بافت عصبی:

1. نورون (سلول عصبی)
2. نوروگلی (سلول پشتیبان)

نوروگلی:

نوروگلی ها، سلول های پشتیبان دستگاه عصبی هستند که وظیفه حمایت از سلول های عصبی را بر عهده دارند و مواد غذایی مورد نیاز سلول های عصبی را فراهم می آورند.

جهت پیام عصبی چگونه است؟

پیام عصبی فقط در یک جهت یعنی از دندریت به جسم سلولی و از آن جا به انتهای آکسون هدایت می شود.

دندریت ها گیرنده نورون ها هستند و اطلاعات یا پیام ها را دریافت می کنند و به جسم سلولی می آورند. آکسون ها پیام عصبی را از جسم سلولی به بیرون انتقال می دهند.

اعصاب حسی و حرکتی:

عصب هایی که پیام را به مراکز عصبی می برند، عصب حسی نام دارند و به اعصابی که پیام را از مراکز عصبی به اندام های دیگر می برند، عصب حرکتی می گویند.

سیناپس:

به محل نزدیک شدن رشته های عصبی سیناپس می گویند.

در محل سیناپس، سلول ها به هم متصل نیستند.

ارتباط آن ها از طریق آزاد شدن مواد شیمیایی خاص برقرار می شود.