اقتصاد و فعالیت های اقتصادی:

اقتصاد:

اقتصاد علمی است که انسان برای تأمین نیازهای خود به آن توجه می کند. فعالیت های اقتصادی موجب افزایش ثروت در کشورها می شود و در نتیجه رفاه و آسایش را برای مردم آن کشور فراهم می آورد.

انواع فعالیت های اقتصادی:

1) کشاورزی

2) صنعت

3) خدمات

وابستگی بین بخش های مختلف اقتصادی:

توجه همه جانبه به سه بخش مذکور نقش مهمی در توسعه اقتصادی و پیشرفت کشورها دارد. به طور مثال کشاورزی رونق نمی گیرد مگر اینکه امکانات مناسبی توسط بخش خدمات و صنعت فراهم شود.

شناخت و بهره گیری از توان های محیطی برای پیشرفت و توسعه اقتصادی باید از تمام توان مالی موجود بهره گرفت.

محیط طبیعی مساعد از یک سو و انسان توانمند از سوی دیگر بستر مناسبی برای فعالیت های اقتصادی فراهم می آورد.

شناخت توان های محیطی به انسان کمک می کند تا از مکان ها به طور صحیح و بهینه استفاده کند و در بخش های مختلف اقتصادی به خوبی عمل نماید.

بخش کشاورزی:

انسان و كشاورزی:

یکی از اساسی ترین نیاز های انسان، نیاز به غذا است. به منظور برطرف کردن نیاز انسان به غذا، شکلی از رابطۀ بین انسان و محیط طبیعی ایجاد شده است که آن را «کشاورزی» می نامیم.

به عبارت ساده تر کشاورزی؛ برقراری رابطه انسان با محیط طبیعی به منظور رفع نیاز غذایی است.

اهميت بخش كشاورزی:

این بخش به دلیل ایفای نقش حیاتی در تأمین مواد غذایی سالم، خودکفایی، ایجاد اشتغال و بهره مندی صحیح از مواهب الهی مانند آب و خاک، در اقتصاد کشور نقش بسیار مهمی دارد.

مهم ترین فعالیت های بخش کشاورزی:

1-زراعت  2- باغداری  3- دامداری شیلات (صید و پرورش آبزیان(  4- زنبوردار 4-نوقان داری (پرورش کرم ابریشم)

زراعت:

تنوع آب و هوایی در ایران، موقعیت مساعدی را برای تولید انواع محصولات زراعی فراهم آورده است. انواع غلات، حبوبات، سبزیجات و محصولات جالیزی، نباتات علوفه ای و محصولات صنعتی، از جمله محصولاتی است که در نقاط مختلف کشور کشت می شود.

مشکلات تولیدات زراعی:

با اینکه فعالیت های زراعی در کشورمان بسیار گوناگون است، محدودیت در منابع آب و خاک، بهره وری کم، وجود آفات و خسارات طبیعی، نوسانات آب و هوایی، بی ثباتی در قیمت محصولات و... از جمله مشکلات تولیدات زراعی در کشور است که باعث شده است کشورمان در تأمین برخی محصولات زراعی به واردات وابسته باشد.

باغداری:

اختلاف شدید درجه حرارت روزانه و سالانه در نواحی مختلف ایران، سرب ایجاد تنوع فراوان در تولیدات باغی شده است. کشور ما برای تولیدات باغی از مزیت های زیرادی برخروردار اسرت؛ زیر را امکان کشت انواع گوناگون میوه های سردسیری، نیمه گرمسیری و گرمسیری را دارد. این بخش از کشاورزی، از مهم ترین اقلام صادراتی کشور است که هر ساله ارز فراوانی را وارد کشور می کند. گونه های بی نظیری مانند پسته، انار و خرمای ایرانی در جهان بی همتاست.

کشت گلخانه ای و مزایای آن:

1) کاهش مصرف آب

2) تولید در طول سال و همه جا

3) کنترل بهتر وضعیت کشت

دامداری:

بسیاری از مواد غذایی که ما مصرف می کنیم، مستقیم یا غیرمستقیم از راه دامداری به دست می آید.

گستردگی کشور در عرض جغرافیایی، تنوع اقلیمی و گونه های گیاهی، وضعیت مناسبی را برای پرورش انواع دام فراهم کرده است. علاوه بر آن روند رو به رشد صنایع تبدیلی، وجود نیروی انسانی متخصص و ماهر و استفاده از روش های علمی در مجموع، با رشد این بخش از اقتصاد کشور ما شده است.

دامداری و صنایع غذایی:

تولید محصولات دامی باعث رونق صنایع غذایی در کشور شده است. این صنایع در اقتصاد غذایی، اشرغال، تولید ناخالص داخلی، امنیت غذایی و صادرات کشور نقش مهمی دارد.

عشایر و دامداری:

یکی از تولیدکنندگان محصولات دامی، عشایر غیور و زحمت کش هستند، هر چند جمعیت عشایری کمتر از 2 %از جمعیت کشور است، آنان 25 % واحد دامی و 20 % از تولید پروتئین مربوط به دام کشور را به خود اختصاص داده اند.

بخش صنعت و معدن:

صنعت:

صنعت شامل مجموعه فعالیت هایی است که به تغییر شکل فیزیکی یا شیمیایی مواد مختلف اولیه و تبدیل آنها به محصولات جدید منجر می شود؛ اعم از اینکه این تغییرات با دست یا ماشین در کارگاه و یا منزل انجام شود. بخش صنعت، محرک اصلی رشد، موفقیت و نوآوری کشورها به شمار می رود. فعالیت در این بخش به ایجاد اشتغال منجر خواهد شد. بسیاری از مشاغل به طور مستقیم یا غیرمستقیم به صنعت وابسته است. بخش صنعت در تجارت، تحقیق، توسعه و بهره وری سهم قابل توجهی دارد.

تقسیم بندی صنایع در ایران:

صنایع اصلی کشور را می توانیم به دو گروه «صنایع دستی» و «صنایع ماشینی» تقسیم بندی کنیم.

صنایع دستی:

صنایع دستی؛ به آن دسته از فعالیت هایی گفته می شود که عمدتاً با استفاده از مواد اولیه بومی و به کارگیری ابزار و وسایل سادۀ دستی، در قسمتی از مراحل اساسی تولید و به ساخت محصولی منجر می شود که در هر واحد آن ذوق هنری و خلاقیت فکری صنعتگر به گونه ای تجلی می یابد.

یکی از صنایع دستی مهم ایران فرش دستبافت است. کشور ما یکی از صادرکنندگان عمدۀ این فرش در جهان است که به دلیل بافت و نقش و نگار خاص، از اهمیت و شهرت بین المللی برخوردار است.

صنایع ماشینی:

صنایع ماشینی شامل صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، فلزات اساسی، خودروسازی، ماشین سازی، صنایع شیمیایی و صنایع غذایی می شود

صنایع ماشینی - صنایع فلزات اساسی:

از جملۀ صنایع ماشینی است که شامل صنعت فولاد، آلومینیروم، مس ، سرب و روی می شود. بخش زیادی از صادرات غیرنفتی کشور را، این بخش صنعتی پوشش می دهد.

صنایع ماشینی – بخش صنایع پتروشیمی:

از جمله صنایع مهم کشورمان صنعت پتروشیمی است که بعد از نفت و گاز، بزرگ ترین بخش صنعتی کشور به شمار می رود. مواد پتروشیمی در تولید انواع لاستیک، پلاستیک، شوینده، چسب، کود، رنگ، الیاف مصنوعی و ... کاربرد دارد.

صنایع خودروسازی:

صنعت خودروسازی یکی از شاخصه های توسعه یافتگی کشور است که می تواند فرصت های شغلی بسیاری برای کشور فراهم آورد و از جمله صنایعی است که در سند چشم انداز به آن توجه خاصی شده است. دو شرکت بزرگ ایرران خودرو و پارس خودرو (سایپا)، بخش عمده ای از خودرو های کشور را تولید می کنند.

صنایع دفاعی:

این صنایع وظیفه طراحی و تولید تجهیزات نظامی برای نیروهای مسلح را عهده دار است و از بخش های تحقیق و توسعه، تولید تجهیزات نظامی و تأسیسات و کارخانجات تشکیل شده است.

محصولات دفاعی ایران از نظر کیفیت در صدر سلاح های جهان قرار داشته و ضامن استقلال، خودکفایی و امنیت کشور هستند.

معادن:

در کشور ما موادی مانند نفت، گاز، بوکسیت، مس، روی، سرب، سنگ آهن و... وجود دارد .بخش معدن یکی از بخش های مهم اشتغال در کشورمان است.

استان های یزد، کرمان و اصفهان بیشترین شاغلان بخش معدن کشور را دارند.

خدمات:

تعریف خدمات:

به زنجیرۀ فعالیت های مالی، مدیریتی، بهداشتی، آموزشی، انتظامی، اطلاعاتی، گردشگری، تجارت و بازرگانی که به طور غیرمستقیم در بهبود کیفیت و کمیت تولیدات کشور مؤثرند، «خدمات» گویند.

عرضه خدمات:

خدمات درکشورها به وسیله بخش خصوصی و دولتی به مردم عرضه می شود. بسیاری از امکانات خدماتی در ایران از طریق سرمایه گذاری بخش دولتی انجام می شود.

دولت و خدمات:

امکانات آموزشی و بهداشتی و درمانی از جمله خدماتی است که دولت به آن توجه می کند.

حمل و نقل:

عامل راه همواره مورد نظر انسان بوده است و به مقاصد گوناگون نظیر دسترسی و دستیابی به منابع غذایی و مایحتاج زندگی، دیدار و ملاقات دوستان و خویشاوندان، زیارت و سیاحت، روابط تجاری با مردم مناطق دور و نزدیک درصدد احداث راه و ساخت و استفاده از وسایل نقلیه برآمده است.

حمل و نقل و توسعه اقتصادی:

امروزه زیربنای توسعه اقتصادی براساس سیستم حمل ونقل و ارتباطات مناسب آن شکل می گیرد. اگر راه ها و وسایل حمل ونقل کافی در اختیار نباشد، امکان اتصال بین نواحی مختلف و تبادل کالا وجود نخواهد داشت.

راه ها رگ حیاتی جامعه هستند و تمام فعالیت های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعه را تدوام می بخشند. نواحی دور افتاده ای که استعداد خوبی در زمینه انواع تولیدات دارند، اگر امکانات حمل و نقل مناسب در اختیار نداشته باشند، امکان بهره وری بهینه از استعدادهای محیطی برای آن نواحی وجود نخواهد داشت.

آموزش و پرورش:

نهاد آموزش و پرورش از مهم ترین نظام های اجتماعی هر جامعه محسوب می شود. رسالت این نهاد افزایش سطح آگاهی و نگرش افراد در جامعه است.

این بخش از خدمات نیروی انسانی کارآمد و متخصص در بخش های صنعت، خدمات و کشاورزی را تربیت می کند.

تجارت و بازرگانی:

ساده ترین شکل تجارت انسان همان شیوه مبادله کالا به کالا (پایاپای) است.  ایران یکی از کشورهای قدیمی در امر تجارت است. این سرزمین به دلیل موقعیت استراتژیکی ویژه، عبور جاده ابریشم و راه ادویه از نظر تجارت قدمت دارد. با توجه به موقعیت و جایگاه تجارت در تولید ثروت، حضور قوی ایران در عرصه های تجارت جهان ضروری  است.

مکان امور تجاری در گذشته:

در گذشته انجام امور تجاری در مکان های مشخص مانند بازار و مؤسسات خرده فروشی و عمده فروشی انجام می گرفت.

تجارت امروز:

امروزه تجارت الکترونیک بخش وسیعی از انتقال کالا و خدمات را بر عهده گرفته است. استفاده گسترده از اینترنت امکان خرید و فروش سریع را به مقدار زیاد تسهیل کرده است.

گردشگری:

گردشگری در ردیف شغل های پردرآمد، پاک و کم هزینه است که برای کشور میزبان می تواند اشتغال زایی، توسعه، رونق اقتصادی و ارتباطات جهانی سازنده ایجاد کند.

کشور ما برای جذب گردشگران داخلی یا خارجی توانمندی های فراوانی دارد؛ به شکلی که سازمان

جهانی گردشگری (WTO) را از نظر جاذبه های طبیعی، در رتبه پنجم و از نظر جاذبه های  تاریخی و فرهنگی در رتبه دهم جهانی قرار داده است.

جاذبه های گردشگری ایران:

۱) وجود مراکز ارزشمند دینی، مذهبی، زیارتگاهی و اماکن مقدس در کشور

۲) پیکربندی طبیعی این سرزمین، برخورداری از موقعیت دریایی و خشکی، وجود کوه های بلند و دشت های وسیع سواحل گوناگون و بیابان های شگفت انگیز گردشگری زمین گردی (ژئوتوریسم) را ایجاد کرده است.

۳) تنوع زیستی ایران، زیست بوم های گیاهی و جانوری

۴) تنوع قومی و فرهنگی در کشور که به همراه خود مجموعه ای از آیین ها، لباس ها، خوراکی، ها آهنگ ها، مراسم و گویش‌های محلی را ایجاد کرده.

۵) وجود صنایع دستی متنوع

۶) وجود تمدنی با ریشه هایی در اعماق تاریخ

۷) وجود مراکز گوناگون فرهنگی مانند موزه ها، جشنواره ها، و نمایشگاه ها، مراکز علمی، و تفریحی، مراکز خرید، مراکز درمانی، و ... .

۸) تنوع اقلیمی و چشم اندازهای طبیعی

۹) وجود یادواره های دفاع مقدس( راهیان نور)