درسنامه کامل منطق فصل 1 منطق، ترازوی اندیشه

علمی که درپی جلوگیری از خطای اندیشه است

 کوشش منطق دانان :

 بیان روش جلوگیری از خطا و مغالطه از طریق دسته بندی انواع خطاهای ذهن : با بررسی انواع خطاهای ذهن و دسته بندی آنها، راه های جلوگیری از آنها را نشان دهند.

بیان قوانین و قواعد حاکم بر ذهن : قواعد را که باید رعایت کنیم تا دچار خطای فردی یا اصطلاحا مغالطه ) سفسطه )نشویم، مشخص کرده اند.

 مغالطات همچون بیماری هایی هستند که باید از دچار شدن به آنها برحذر بود. از این رو دانستن آنها برای منطق دانان الزام است تا بتواند با آنها مبارزه کند.

 همان گونه که در علم پزشکی انواع بیماری ها و روش های پیشگیری و درمان آنها را بیان می کنند، در علم منطق نیز به همراه بیان قوانین حاکم بر ذهن، روش های جلوگیری از مغالطات را بیان می کنند.

 تأکید منطق برآموزش شیوه درست اندیشیدن است تا از این طریق قادر به تشخیص خطاهای بیشمارذهن باشیم.

ذهن انسان به صورت طبیعی بر اساس قواعد می اندیشد.  منطق دانان این قواعد را کشف کرده اند و به صورت علم منطق در اختیار ما قرار داد ه اند.

ذهن انسان به طور طبیعی منطقی رفتار می کند و بدون دانستن نامهای این قواعد، آنها را در زندگی خود به کار می برد؛ اما ذهن همواره در معرض لغزش قرار دارد و معمولاً در استدلال های پیچیده یا تعریف دقیق اصطلاحات خاص، دچار اشتباه می شود. به همین دلیل با به کارگیری علم منطق که به دسته بندی و توضیح قواعد ذهن می پردازد، سریع تر و دقیق تر می توان عوامل لغزش و خطای ذهن را تشخیص داد.

منطق علمی کاربردی است که تبحر در آن به تمرین و ممارست نیاز دارد. آموختن منطق مانند آموختن دوچرخه سواری است که باید به صورت عملی فراگرفته شود و خواندن دستورالعمل های نظری، فرد را تبدیل به دوچرخه سواری ماهر نمی کند.

دانش منطق، ابزاری در خدمت سایر علوم و دانش هاست.

منطق همچون سیستم های کنترلی یک خودرو است که میزان بنزین، سرعت حرکت و گرمای موتور را به ما نشان می دهند و در مقابل مشکلات به ما هشدار می دهند؛ اما باعث حرکت خودرو نمی شوند.

منطق را به شاقول بنا یی تشبیه کرده اند که به کارگیرد آن باعث پدید آمدن بنای فکری مستحکمی می شود؛ اما آجرها و مواد لازم براد ساختن این بنا را باید از علوم دیگر تهیه کرد.

دانستن منطق تنها برای ارزیابی اندیشه های فلسفی به کار نمی رود؛ بلکه هر یک از ما در سراسر زندگی خود بدان نیازمندیم؛ زیرا می خواهیم درست فکر کنیم و درست تصمیم گیری کنیم.

امروزه با فراگیر شدن رسانه ها و همچنین حجم انبوه اطلاعات صحیح و غلط، بیش از پیش نیازمند علمی هستیم که شیوه های جلوگیری از خطای اندیشه را به ما آموزش دهد.

معمولا نشریات مختلف در بسیاری از عناوین و مطالب خود، استدلال هایی را به نفع عقاید مورد نظرشان مطرح می کنند. اغلب آگهی های تجاری نیز نوعی استدلال هستند که می خواهند مخاطب را به این نتیجه برسانند که فلان کالا را بخرید اینها نمونه هایی هستند که برای بررسی درستی و نادرستی آنها به منطق نیازمندیم. بنابراین استدلال آورد و تعریف کردن صحیح ، امور نیستند که تنها در محیط تحصیلی، با آنها سر و کار داشته باشیم .

 دانش بشری را به دو حیطه کلی تقسیم میکنیم:

تصور:

مانند درک ما از سیمرغ، درخت، مثلث قائم الزاویه و مانند آن. در این حالت به واقعیت داشتن یا نداشتن یا ارتباط این تصور با سایر امور، کاری نداریم و تنها همان تصور را به ذهن می آوریم

 تصدیق:

مانند جملاتی « درختان در روز اکسیژن تولید می کنند » و« مثلث قائم الزاویه سه زاویه مساوی ندارد » در تصدیقات، حکم و قضاوت وجود دارد و در آنها اوصافی را به چیزی نسبت یا از آن سلب می کنیم.

یک کلمه یا مجموع کلمات

 نشانه تشخیص تصدیق :

جمله کامل همراه با فعل

 تعریف :

در آن روش صحیح تعریف کردن بیان می شود و به ما کمک می کند تا از تعریف اشتباه پرهیز کنیم.

استدلال:

در آن روش صحیح استدلال کردن بیان می شود وبه ما کمک می کند تا از استدلال اشتباه پرهیز کنیم. بنابراین به کمک تعریف، از تصورهای معلوم به شناخت تصورهای مجهول و به کمک استدلال از تصدیقهای معلوم به کشف تصدیقهای مجهول دست می یابیم.

معموال جنبه توصیفی دارد و در اخر آن نشانه ( چیست؟ )و یا در ابتدا نشانه (یعنی)

نحوه تشخیص استدلال :

معمولا در آن نشانه های (پس ، بنابراین- چون ، زیرا - اگر ،هرگاه – چرا ( وجود دارد یا استدلال متشکل از حداقل دو جمله یا بیشتر است.