درسنامه کامل دین و زندگی (1) رشته انسانی فصل 12 یاری از نماز و روزه

از گناه انسانی که پنج بار در طول روز نماز به پا می دارد یاد خدا را در دل خود زنده می کند و حضور او را در جای جای زندگی احساس می کند توجه به حضور خدا در زندگی و نظارت او بر اعمال موجب میشود تا انسان دست به هر کاری نزند و از گناهان دوری کند .

یاد خدا

دوری از گناه مهمترین فایده روزه نیز عبارت است از تقوا

دور شدن از کار های زشت وناپسند

شایسته است دقت کنیم که تأثیر نماز به تداوم و به میزان دقت و توجه ما بستگی دارد چنان که اگر گفته شود هرکس درس بخواند موفق می شود طبیعتا موفقیت همه یکسان نیست و به نحوه و کیفیت درس خواندن آنها بستگی دارد. بنابراین اگر نمازهای روزانه خود را ترک نکنیم و دقت و توجه خود را در نماز افزایش دهیم از آن تأثیر خواهیم پذیرفت نمیتوان انتظار داشت خواندن چند رکعت نماز شتاب زده و بدون رعایت آداب، تأثیر چندانی در ما داشته باشد اگر تلاش کنیم روزبه روز نماز را با کیفیت بهتر و رعایت آداب آن انجام دهیم به زودی تأثیر آن را خواهیم دید.

«تقوا» به معنای «حفاظت» و «نگهداری» است انسان با تقوا خودنگهدار است و خود را از گناه حفاظت می کند؛ یعنی بر خودش مسلط است و زمام و لجام و نفس خود را در اختیار دارد و نمی گذارد نفس با سرکشی او را در درههای هولناک گناه بیندازد انسان ،با تقوا می کوشد روزبه روز بر توانمندی خود بیفزاید تا اگر در شرایط گناه و معصیت قرار گرفت آن قوت و نیرو او را حفظ کند و از آلودگی نگه دارد.

سخن حضرت علی (ع) :

آدم بی تقوا مانند سوارکاری که سوار اسبی سرکش شده و لجام آن را در اختیار ندارد وی عاقبت در آتش می افتد.

آدم با تقوا مانند سوارکاری که سوار اسبی راهوار شده و لجام آن را در اختیار دارد وی عاقبت به بهشت می رود.

دقت کنید در حدیث حضرت علی ( ع ) منظور از اسب همان نفس است.

میزان موفقیت انسان در رسیدن به هدف های بزرگ به میزان تسلط او بر خویش خودنگهداری و تقوا بستگی دارد و هرقدر هدف بزرگتر ،باشد تقوای بیشتری می طلبد. روانشناسان کارهایی را برای تقویت اراده و تسلط بر خود پیشنهاد می کنند تا افراد بتوانند به موفقیت در برنامه هایی مانند ،درس ،ورزش کسب و کار و مانند آن برسند. خداوند انسان را به عملی راهنمایی می کند که اگر آن را به درستی انجام دهد چنان تسلطی بر خود پیدا می کند که می تواند موانع درونی را کنار بزند و گام های موفقیت به سوی برترین هدف های زندگی را به خوبی بردارد این عمل، «روزه» است. روزه مصداق کامل تمرین صبر و پایداری در برابر خواهش های دل است.

مهم ترین فایده روزه تقوا و پارسایی است.

گذشتن از خود برای سیر کردن گرسنگان.

حفظ چشم و زبان وگوش از گناه.

حفظ حجاب و پوشش.

کسی که یک ماه گرسنگی روزانه را تحمل کند و در عین حال که میل به آب و غذا دارد به سوی آن نرود؛ کسی که یک ماه چشم خود را از گناه حفظ کند؛ زبان خود را از دروغ و غیبت نگه دارد؛ گوش خود را از شنیدن بدی ها بازدارد؛ خوش رفتاری با مردم را تمرین کند؛ و از حجاب و پوشش خود به خوبی مراقبت کند؛ بکوشد به دیگران ستم نکند و مردم را از خود نرنجاند و مواظب باشد غذای سحری و افطاری او از درآمد پاک و حلال ،باشد چنین کسی پس از یک ماه به تسلطی بر خود می که قبل از ماه رمضان آن تسلط را نداشته است و اگر هر سال یک ماه این عمل را تکرار کند سال به سال با تقوا تر میشود چنین فردی کم کم به جایی می رسد کند که هر کاری را که خداوند دستور داده است میتواند به آسانی انجام دهد و احساس سختی نمی کند.

1-اگر روزه دار چیزی را که لای دندانش مانده عمداً ، بخورد روزه اش باطل می شود. روزه دار نباید غبار غلیظ  دود سیگار و تنباکو و مانند آنها را به حلقش برساند. اگر روزه دار، استفراغ عمدی نماید، روزه اش باطل می شود.

۲- کسی که غسل بر او واجب است، اگر عمداً تا اذان صبح غسل نکند و یا اگر وظیفه اش تیمم است عمداً تیمم نکند، نمی تواند روزه بگیرد. البته اگر سهل انگاری کند و غسل نکند تا وقت تنگ شود میتواند با تیمم روزه بگیرد و روزهاش صحیح است؛ اما در مورد غسل نکردن معصیت کرده است.

3-کسی که غسل بر او واجب است اگر عمدا تا اذان صبح غسل نکند یا اگر وظیفه اش تیمم است عمدا تیمم نکند نمی تواند روزه بگیرد البته اگر سهل انگاری کند و غسل نکند تا وقت تنگ شود می تواند با تیمم روزه بگیرد و روزهاش صحیح است؛ اما در مورد غسل نکردن معصیت کرده است. اگر کسی به علت عذری مانند بیماری نتواند روزه بگیرد و بعد از ماه رمضان عذر او برطرف شود و تا رمضان آینده عمدا قضای روزه را نگیرد باید هم روزه را قضا کند و هم برای هر روز یک مد تقریبا ۷۵۰ گرم گندم و جو و مانند آنها به فقیر بدهد.

4- اگر کسی روزه ماه رمضان را عمدا نگیرد باید هم قضای آن را بهجا آورد و هم کفاره بدهد؛ یعنی برای هر روز دو ماه روزه بگیرد که یک ماه آن باید پشت سرهم باشد یا به شصت فقیر طعام بدهد به هر فقیر یک مد و این کار باید تا قبل از رمضان آینده انجام شود.

5- اگر کسی به چیز حرامی روزه خود را باطل کند؛ مثلا دروغی را به خدا نسبت دهد کفاره جمع بر او واجب می شود یعنی باید هر دو کفاره یاد شده را انجام بدهد. البته اگر هر دو برایش ممکن ،نباشد میتواند هر کدام را که ممکن است انجام دهد.

کسی که سفر میرود اگر شرط های زیر را داشته ، باشد باید نمازش را شکسته بخواند و نباید روزه بگیرد:

1-رفتن او بیشتر از ۴ فرسخ شرعی حدود ۵/۲۲ کیلومتر و مجموعه رفت و برگشت او بیشتر از ۸ فرسخ باشد.

2- بخواهد کمتر از ده روز در جایی که سفر کرده .بماند پس کسی که میخواهد ده روز و بیشتر در محلی که سفر کرده است ،بماند باید نمازش را کامل بخواند و روزهاش را هم بگیرد.

3-برای انجام کار حرام سفر نکرده باشد؛ مثلا اگر به قصد ستم به مظلوم یا همکاری با یک ظالم در ظلم او سفر کند باید روزه اش را بگیرد. اگر فرزند با نهی پدر و مادر به سفری برود که آن سفر بر او واجب نبوده است، باید نماز را تمام بخواند و روزهاش را بگیرد.