گام به گام تأمل صفحه 82 درس دورۀ میانی فلسفه (2)

دیدگاه ابن‌سینا دربارۀ عالم طبیعت را مطالعه کنید و به سؤال‌های زیر پاسخ دهید.

1) چرا ابن‌سینا عالم طبیعت را هدفمند می‌داند و برای آن هدف و مقصد قائل است؟

2) چگونه ابن‌سینا طبیعت را یک مجموعۀ دارای اعتدال و روبه کمال می‌داند، در عین حال که از اموری مانند مرگ، سیل، زلزله و نظایر آن هم آگاهی دارد؟

3) شهرت ابن‌سینا در طب و طبیعت‌شناسی کمتر از فلسفه نیست. پس، چرا نگاه او به طبیعت با نگاه کسی که فقط در زیست‌شناسی یا طبیعت‌شناسی تخصص دارد، متفاوت است؟ آیا قبیل تفاوت‌ها را امروزه هم می‌توان مشاهده کرد؟
 

 1) چون معتقد است که عالم طبیعت با لطف و عنایت الهی ایجاد شده است و همه اجزای آن به گونه‌ای تألیف شده‌اند که بهترین نظام ممکن را تحقّق بخشیده‌اند. از طرفی هم طبیعت هر شیء آن را به سوی خیر و کمال مطلوبش سوق می‌دهد به شرطی که مانعی در راه طبیعت قرار نگیرد.

2) از نظر ابن‌سینا اموری از قبیل سیل و زلزله در نظام کلّی عالم، شرّ محسوب نمی‌شوند و همگی در این نظام کلّی لازمهٔ اعتدال و دارای تأثیر مثبت هستند و به کمال نهایی طبیعت کمک می‌کنند.

3) نگاه ابن‌سینا به طیبعت، یک نگاه الهی است و نگاه طبیعی تنها نیست. از این جهت او عالم طبیعت را معلول یک ذات بی نیاز می‌داند.
بله. به عنوان مثال نگاه فردی مانند پاسکال که یک نگاه الهی و توحیدی به جهان دارد با نگاه یک زیست شناس که معتقد به خدا نیست، تفاوت دارد. انسان‌هایی که هم به امور مادّی توجّه دارند و هم به امور معنوی، طبیعت را به عنوان یک موجود زنده و دارای هدف و غایت می‌بینند.