گام به گام فعالیت صفحه 35 درس 3 زیست شناسی (1) (تبادلات گازی)

آیا هوای دمی با هوای بازدمی متفاوت است؟

پژوهش های دانشمندان در ابتدا، وجود سه گاز نیتروژن، اکسیژن وکربن دی اکسید را در هوا نشان داد. دراین آزمایش، هوای دمی و بازدمی را از نظر مقدار نسبی کربن دی اکسید بررسی می کنیم. اما چگونه می توان مقدار کربن دی اکسید را در هوا تشخیص داد؟

برای انجام این آزمایش می توان از محلول آب آهک (بی رنگ) یا برم تیمول بلو رقیق (آبی رنگ) که معرف کربن دی اکسید هستند استفاده کرد. با دمیدن کربن دی اکسید به درون این محلول ها، آب آهک شیری رنگ و برم تیمول بلو، زردرنگ می شود.

1) دستگاه را مطابق شکل سوار کنید. انتهای لوله بلند را درون محلول و انتهای لوله کوتاه را در بالای محلول قرار دهید.

2) به آرامی از طریق لوله مرکزی، عمل دم و بازدم را انجام دهید. در هنگام دم، درکدام ظرف، حباب هوا مشاهده می شود؟ هنگام بازدم چطور؟

3) دم و بازدم را ادامه دهید تا رنگ معرف در یکی از ظرف ها تغییر کند. آن را یادداشت کنید.

4) چند دقیقه دیگر نیز به دم و بازدم ادامه دهید و تغییرات بعدی رنگ را در هر دو ظرف مشاهده، و یادداشت کنید.

5) اکنون به پرسش های زیر پاسخ دهید:

الف) چرا هوای دمى، به یک ظرف و هوای بازدمی، به ظرف دیگر وارد می شود؟

ب) نخست درکدام ظرف تغییر رنگ مشاهده کردید؟

پ) آیا معرف در هر دو ظرف سرانجام تغییر رنگ داد؟ این موضوع چه چیزی را برای ماروشن می کند؟

2) هنگام دم از انتهای لولۀ بلند داخل ظرف A و هنگام بازدم از انتهای لوله ی بلند داخل ظرف B حباب خارج می شود.

3) تغییر رنگ در ظرف B مشاهده می شود.

4) با گذشت زمان تغییر رنگ در ظرف A نیز مشاهده می شود.

پاسخ به پرسش ها :

الف) انتهای لوله بلند متصل به لوله ی مرکزی داخل مایع ظرف B قرار دارد بنابراین هنگام دم مایع بر اثر مكش ایجاد شده وارد این لوله می شودو هوا از لولۀ کوتاه متصل به لولۀ مرکزی وارد می شود. البته این هوا از خارج از طریق لوله بلند ظرف A وارد این ظرف می شود. هنگام بازدم هوای ظرف A راهی برای خروج ندارد پس هوای زیادی وارد این ظرف نمی شود. در حالیكه هوا از طریق لوله ی بلند وارد مایع ظرف B شده و در نهایت به وسیله لوله ی کوتاه ظرف B خارج می شود

ب) در ظرف مربوط به لولهی هوای بازدمی (ظرف B) که حباب های هوا از آن خارج می شوند.

ج) بله هوای بازدمی به ظرف A نیز وارد می شود البته به مقدار کم این هوا مستقیما وارد مایع نمی شود و تنها با سطح آن تماس می یابد در نتیجه تغییر رنگ کندتر و به صورت تدریجی انجام می شود.